معبد آب، رمزآلود و بی نظیر میان نیلوفرهای آبی
معبد آب اثر معمار مینیمال ژاپنی تادوئو آندو(نوعی مکتب هنری است که اساس آثار و بیان خود را بر پایه سادگی بیان و روش‌های ساده و خالی از پیچیدگی معمول فلسفی یا شبه فلسفی بنیان گذاشته‌است).فضایی شگفت انگیز و آرام بخش در دل جزیره آواجی ایجاد کرده‌است و در ذهن هر بیینده‌ای سکون و سکوت را متجلی می‌کند. در ادامه با کجارو همراه شوید تا با این شاهکار معماری آشنا شوید.
مقاله‌های مرتبط:
تادائو آندو در ۱۳ اکتبر ۱۹۴۱ میلادی در اوزاکای ژاپن دیده به جهان گشود، در سال‌های ۶۹-۱۹۶۲ میلادی تعالیم خود آموخته و غیر آکادمیک خود را به‌عنوان یک معمار با سفرهای آموزشی به اروپا، آمریکا و آفریقا و مطالعه روی خانه‌های فرانک لویدرایت و کارهای مدرنیسم قدیمی (کلاسیک) تکمیل کرد. افزایش کمی آثار او در سطح معماری‌های مسکونی، کلیساها، موزه‌ها و مجتمع‌های تجاری بزرگ، و … با تکیه‌ای مداوم و تقریبا انحصاری بر ساختارهای بتن مسلح بزرگ و نمایان است که عظمت را در معماری او فزونی می‌بخشد.
تادائو آندو واسطه‌ای میان شرق و غرب است، و بتن را با اینکه از مواد جدایی ناپذیر جنبش مدرن اروپاست. درآثار آندو جهت نشان دادن زیبایی شناسی شرقی نیز به کار می‌برد. اولین تمرین معماریش را در سال ۶۹ میلادی در اوزاکا آغاز کرد و تاکنون بیش از صد و پنجاه پروژه معماری را طراحی کرده است که ۸ اثر برترش که اهداف و تفکرات او را به‌خوبی جلوه گر می‌سازند را نام می‌بریم:
-نمازخانه کوه روکو (کلیسای باد)
-کلیسای روی آب-کلیسای نور
-معبد آب
-خانه Raw
-مجتمع تجاری تایمز،
-پروژه ناکانو شیما
-موزه نائو شیما .
ویژگی‌های شاخص معماری آندو، نظم، مردم و احساسات انسانی است. او از با نفوذ ترین معماران پست مدرن نسل دوم ژاپن محسوب می‌شود. توجه عمده وی بر تفلیق فرم های مدرن با مفاهیم و شیوه‌های سنتی ژاپن استوار است. به بیان دقیق‌تر، هدف او تغییر معنای طبیعت از گذرگاه معماری است.
مصالح معماری تادائو آندو، بتن خام، خورشید، آسمان، سایه و آب است یا به عبارت بهتر، فضا. تأکید او بر این نکته است که استفاده کنندگان از بنا باید طبیعت را تجربه و احساس کنند و اینها همه ریشه در سنت منطقه‌ای زیستگاه او ـکانزایی ـ دارد. عناصر اصلی و متناقص معماری آندو عبارت‌اند از نظم، مردم و احساسات انسانی. او در معماری خود، به گونه ای متضاد آن‌ها را با هم ارتباط می‌دهد و میان آن‌ها تفاهمی ایجاد می‌کند: فرم در برابر فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبیعت در برابر هندسه. آندو از جذابیت فرم صرف‌نظر کرده و بر جذابیت فضا تأکید می‌ورزد. او اعتقاد دارد که فرم، از تأثیر فضایی می‌کاهد و در نتیجه، جذابیت معماری را محدود می‌کند. به اعتقاد او، ارجحیت دادن به فرم به‌معنای ارجحیت دادن به حس بینایی در میان پنج حس و عدم توجه به عمق فضایی است. در نتیجه او در پی نفی فرم به مفهوم به کارگیری فرمهای ساده و انکار ساده و انکار فرمهای پیچیده است.
«معبد آب» کاری است که آندو در گوشه‌ای از جزیره آواجی نقش اندازی کرده و تجلی تمام عیار خلاقیت است در کار آفرینش فضاهایی که قرار است «مختصات فضاهای مشابهش را داشته باشد اما برای خود و در نوع خود نیز جدید و خاص باشد». آواجی جزیره کوچکی است در کناره ساحل شرقی بخش مرکزی ژاپن. این جزیره مابین جزیره اصلی ژاپن (هُن شو) و جزیره چهارم ژاپن (شیکوکو) قرار گرفته و واسطه‌ای شده تا با کمک دو دهانه پل عظیم، این دو پاره بزرگ سرزمین به یکدیگر دوخته شوند.
در امتداد جاده ساحلِ شمالی جزیره که در حال عبوری، با باریکه راهی از جاده اصلی منشعب می‌شود و راه، تو را به‌سمت کوه هدایت می‌کند. در سکوت و خلوت دامنه کوه، تابلویی مسیر معبد آب را به تو می‌کند. وارد حریم معبد که می‌شوی، در میان دالانی بتنی قرار می‌گیری. راهروی ایجاد شده از دو "دیواره بتنی" که نمادی از کارهای آندو است، تو را به این فکر می‌اندازد که "معبد" و "سکوت" و "بتن" ؟ اینها که خیلی با هم هم‌نوایی و هم‌خوانی ندارد.
در این اندیشه که چه خواهی دید، و چه کشفی در انتظار توست، از میان دالان دو دیوار بتنی عبور می‌کنی، که ناگاه گل‌های نیلوفر روییده بر سطح آب، در مقابل چشمانت و در تراز نگاه قرار می‌گیرد. "لحظه" یا به تعبیر انگلیسی Moment یا به تعبیر حافظ " آن" همین لحظه و همین آن است.
بنده‌ی طلعتِ آنیم، که آنی دارد!
بر دامنه کوه رو‌به‌روی چشمان تو یک حجم دایروی پر از آب پوشیده از گل‌های نیلوفر آبی است. در وسط این برکه مانند، راهی دیده می‌شود که استخر آب را به دو نیم کرده و پلکانی که از میان استخر آب عبور می‌کند و تو را به زیر سطح زمین، آب و نیلوفرها می‌برد. معبد اینجا است!!! اینجا جایی است که راهب‌ها باید به عبادت نشینند.
در سکوتی زیر سطح آب پوشیده از نیلوفر در دامنه کوهی در جزیره‌ای پرت! چه ایده ساده و زیبایی!
معماری " آنی" را فراهم کرده برای آنکه در جست‌و‌جوی "آن" و آنات است . همیشه معابد بودا بر دامنه کوه‌ها یا در کناره شهرها واقع شده و این بار معبد در زیر آب است.
معبد در انتهای دالانی است که وقتی بدان قدم می‌نهی و در سکوت به تامل می‌نشینی، ناخواسته احساس می‌کنی که بر فراز این سکوت، آب و نیلوفر واقع است. سکوتی در زیر آب. خلوت و خلصه‌ای در انتهای دالانی ساکت و رمز آلود. معمار اینجا ابتدا به احساس سکوت و اشراق نزدیک شده و سپس دست به کار طراحی معمارانه زده است.
سالن معبد از یک اتاق گرد با یک شبکه بندی از ستونهای چوبی تشکیل شده که درون محوطه‌ای مربع شکل قرار گرفته است. فضای داخلی سالن و ستون ها به رنگ قرمز است. این رنگ در پایان روز هنگامی که تابش قرمز غروب فضا را پر می‌کند و سایه‌های بلند ستون‌ها را به درون حجم زیر زمینی می‌اندازد به رنگ قرمز پر رنگ در می‌آید. طرح معبد رشته‌ای از تجربیاتی را که بر زندگی روزمره فائق آمده‌اند را خلق می‌کند.
آندو مخاطب خود را با گذراندن از دیوارهای منحنی شکل و بلند به حوض بزرگی می‌رساند که راه ورود به اتاق اصلی از دل آن می‌گذرد. مقصد آخر اتاقی مربع شکل با ستونهای چوبی و رنگی قرمز است. این رنگ، در آیین بودا معانی متعددی دارد که هرکدام به معماری بنا و نیت تادائو آندو مفهومی مجزا می‌بخشد.
رنگ سرخ، نماد نیروی زندگی است، پس در ابتدا، مخاطب را از این نیرو سرشار می‌کند. سرخ، محاظفت کننده است، در نتیجه معبد به طریقی آشتی‌پذیر، انسان را می‌پذیرد و در آخر، این رنگ که نماد خون مقدس است به مخاطبش این پیام را می‌دهد: در پس آب گل آلود، خون مقدس جاری است، حقیقت متعالی در پس دیوارهای بلند «من» پنهان است، کافی است از میان این دیوار گذر کرد تا به جهان کیهانی دست یافت.
این روند و مسیر حرکت را می‌توان از طور دیگر نیز بررسی کرد: تادائو آندو انسان تنها را پس از گذراندن از احساسات شخصی (دیوارهایی منحنی) به عقلانیت می‌رساند (اتاق مربع با رنگ قرمز) عقلانیتی که در سایه تفکر شرقی پی‌ریزی می‌شود. این مسیر از دل طبیعت شرقی می‌گذرد خاک (کف زمین دیوارها) باد (بین دیوارها) آب (حوض وسط) و نور (در تالار اصلی). آندو با آموزه‌های شرقی خود تعریفی دوباره از انسان طبیعت و معماری را در دنیای مدرن و صنعتی نشان می‌دهد.
اینکه معمار می‌توانست معبدی طراحی کند همچون سایر معابد، اما چنین نکرده و حتی در چنین پروژه کوچکی، دست به کار " آفرینش" زده و احساسی سرشار را از سادگی، انسان وار زیستن و غیره را در دل بر می‌انگیزد ، همه اینها دلیلی است تا آندو خالق چنین اثر کمیابی را در دل تحسین کرد.
دیدگاه