«پروفسور ایلبر اورتایلی» که چندی پیش به‌همراه جمعی از نخبگان و فعالان فرهنگی کشورش متشکل از استادان دانشگاه، روزنامه‌نگاران، محققان و مدیران آژانس‌های توریستی برای ۱۲ روز به ایران سفر کرده بود، از شهرهای مشهد، نیشابور، اصفهان، یزد، شیراز، کاشان و تهران دیدن کرده بود. این سفر در رسانه‌های ترکیه نیز بازتاب گسترده‌ای داشته است؛ به‌طوری که این مورخ ترکیه‌ای در گزارش خود با اشاره به پویایی و زنده بودن بیشتر شهرهای ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر بر لزوم اهمیت جذب گردشگر و تلاش‌های شایان توجه دولت ایران در این زمینه نیز تاکید کرده است.
اورتایلی همچنین در توضیح سفرش خاطرنشان کرده است که اواخر اردیبهشت‌ماه سفری ۱۲ روزه به ایران داشتم. به دعوت بازرگانان آذربایجانی مقیم استانبول و مهم‌تر از آن‌ها، نویسنده آثار با ارزش با محوریت تبریز یعنی پروفسور علی پولات به مشهد سفر کردم.
او درباره شعردوستی و علاقه مردم ایران به فرهنگ نیز نوشته: «ایران با سنت‌های دیرین و ادبیات غنی‌اش زندگی می‌کند. از همین رو کسی توان از میان بردن این کشور را ندارد. در نشست روز خیام، حتی افرادی که از صحبت‌های رسمی خسته شده بودند، وقتی نوبت به شعرخوانی رسید سکوت اختیار کردند و به اشعار خیام گوش سپردند.
این روزنامه‌نگار ترکیه‌ای ادامه داده است که در دیدار از تخت جمشید نیز گروهی از دبیران را دیدم که در کمال تواضع، هزاران بیت از شاهنامه فردوسی تا اشعار شیخ بهایی را از حفظ می‌خواندند.
این گزارش به آرامگاه‌های شاعران ایرانی در کشورمان نیز اشاره و بیان کرده است که هنوز هم آرامگاه بسیاری از شاعران در شهرهای ایران به چشم می‌خورد. مثلا آرامگاه فردوسی این شاعر بزرگ نیز در طوس هر سال بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جلب می‌کند.
رئیس اسبق موزه توپکاپی ترکیه رفتن به آرامگاه حافظ و سعدی را برای بسیاری از اهالی شیراز جزو کارهای روزمره عنوان کرده و یادآور شده است که ما نیز در بازدید از حافظیه در حیاط با صفای آن اندکی نشسته و شعر «مرگ رندان» یحیی کمال را که در وصف حافظ سروده است، هم‌خوانی کردیم. گروهی نیز به‌رغم آنکه ترکی نمی‌دانستند در کمال احترام به ما گوش سپردند.
بر اساس آنچه اورتایلی نوشته است ایران دارای بالاترین میزان ترجمه و تالیف کتاب در خاورمیانه است. او دراین‌باره افزوده است که این موضوع در پویایی نمایشگاه‌های کتاب در این کشور کاملا مشهود است. از آنجا که مترجمان ایرانی علاوه بر تسلط کامل به زبان خارجی بر زبان مادری نیز حاکمیت فوق‌العاده‌ای دارند، ترجمه در ایران، کیفیت بالایی دارد؛ برای مثال خواندن ترجمه فارسی انجیل نیز خالی از لطف نیست.
به اعتقاد این مورخ ترکیه‌ای، شهرهای کوچک و روستاهای ایران هنوز از نظر صنعتی چندان پیشرفت نکرده‌اند و دولتمردان ایرانی باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند؛ زیرا زیرساخت‌های آن،که مهم‌ترین‌شان عنصر منابع انسانی و هنرهای تجسمی است، وجود دارد. رئیس اسبق موزه توپکاپی ترکیه درباره تنوع قومیتی در ایران نیز نوشته است که اختلافات قومیتی در ایران حتی به‌اندازه اختلافات میان شمال و جنوب ایتالیا نیز نیست؛ زیرا میان ایرانیان پیوند مشترک فرهنگی وجود دارد. همه زبان فارسی را دوست دارند. اما قشر تحصیلکرده آذربایجان و خراسان از زبان ترکی محافظت می‌کنند.
او در وصف حال خوش شیراز و تخت جمشید که در قرن پنجم پیش از میلاد ساخته شده، این فرضیه را مطرح کرده که تخت جمشید از معماری یونان باستان تاثیر پذیرفته و ادامه داده است:
هرچند نیازی به ذکر آن نیست که تاثیرات میان فرهنگ‌ها اتفاقی درازمدت بوده و امری یک روزه نیست.
اورتایلی در ادامه سفرنامه خود برای علاقه‌مندان به سفر به ایران توضیح داده است که ایران را به دو صورت می‌توان گشت یا از تهران شروع کرد و به سوی جنوب رفت یا از تبریز آغاز کرد و به طرف سلطانیه و قزوین رفت.
او البته تاکید کرده که در سفر به تهران قطعا به شهر ری سر بزنید. چراکه نخستین پادشاهان سلجوقی در اینجا آرمیده‌اند. به گفته این مورخ، این راه از جنوب به شهر قم می‌رسد. شهر حوزه‌های علمیه و فرش‌های ابریشمی.
رئیس اسبق موزه توپکاپی ترکیه درباره جاذبه‌های گردشگری اصفهان نیز نوشته است که مسجد شیخ لطف‌الله، عالی قاپو و چهل ستون در اطراف میدان نقش جهان گرد آمده‌اند. این میدان نه‌تنها بزرگ‌ترین میدان جهان اسلام است، بلکه در اروپای قرن ۱۷ نیز کمتر نمونه‌ای توان رقابت با این میدان را دارد.
او ادامه داده است که بازار بزرگ اصفهان، رستوران‌های سنتی و از همه مهم‌تر پل‌های این شهر تنها برخی از دیدنی‌های اصفهان هستند. در اصفهان علاوه بر مساجد، آتشکده و کلیساهای بسیاری وجود دارد که دیدن آن‌ها را نباید از دست داد.
دیدگاه