به گفته نیویورک تایمز فرش ایران از پیچیده ترین و پرکاربردترین صنایع دستی جهان است

آنچه در دامن دشت‌های سبز بی‌پایان استان فارس واقع در منطقه‌ی مرکزی ایران بافته می‌شود یعنی فرش دستباف عشایری ایران، مادر همه‌ی فرش‌هاست و در زمره‌ی بهترین فرش‌های جهان قرار دارد.

روند بافت این فرش بی‌مانند با چریدن نزدیک یک میلیون و ۶۰۰ هزار گوسفند قبایل قشقایی و بختیاری آغاز می‌شود که پشم محکم و تار بلندی دارند و مناسب‌ترین نخ برای بافت فرش است.

زنانی که در کار تولید این نخ هستند، پشم را با انگشتان خود تاب می‌دهند و به نخ تبدیل می‌کنند. سپس رشته‌های نخ تولیدشده با استفاده از عناصری مانند پوست انار برای رنگ قرمز تند یا برگ انگور برای فام سبز، رنگ می‌شود.

رشته‌های نخ پس از روزها جوشیدن روی آتشی که از سوختن چوب برپا شده است، با باد خنکی که بعدازظهرها از سوی شمال می‌وزد، خشک می‌شود.

پس از این مرحله بافتن آغاز می‌شود. بافندگان که بیشتر آنان زن هستند، با صرف چند ماه تا یک سال، روی دار قالی خم می‌شوند، هزاران رشته نخ را می‌کشند و گره می‌زنند.

وقتی بافت فرش به پایان رسید، آن را می‌شویند و در فضای باز با نور خورشید خشک می‌کنند.

«حمید ذوالانوری» یکی از بزرگ‌ترین بازرگانان فرش ایران، کارگاهی با ۱۶ دیگ بزرگ در مکانی خنک ساخته است که در آنجا، مردان در یک روز بهاری با لباس‌های کار آبی با چوبدستی‌های بزرگ مشغول هم‌زدن نخ‌های رنگی داخل دیگ‌های جوشان هستند.

وقتی آب رنگی داخل دیگ‌ها قل قل می‌کند، شبیه آتشفشان به نظر می‌رسد. هوا بوی گوسفند می‌دهد.

اتاق انباشته از برگ گیاهان مختلف است: اوکالیپتوس، نیلوفر، کلم بنفش، زردچوبه، پوسته‌ی بلوط و زاج سفید که هریک سازنده‌ی رنگ‌های مشخص است.

ذوالانوری می‌گوید:

فرش‌های این منطقه به طور کامل ارگانیک است و هیچ ماشینی نیز در تولید آن دخالت ندارد.

فرش ایرانی منظره‌ای به جاودانگی زنانی است که پشت دار قالی می‌نشینند و فرش می‌بافند، پروسه‌ای که می‌تواند یک سال طول بکشد. بافت فرش با دست، کاری بسیار زمانبر اما عاشقانه است.

با این همه به گفته‌ی ذوالانوری، یک فرش ۶ در ۹ فوتی دستباف در شیراز، بسته به طرح و کیفیت آن حدود ۴۰۰ دلار می‌ارزد.

پروفسور «هاشم صدق آمیز» از مسئولان محلی در زمینه‌ی فرش می‌گوید که مهاجمان، سیاستمداران و دشمنان ایران قرن‌ها نشان خود را روی فرش ما زدند. آنان تغییراتی را پی ریختند و استفاده از محصولات شیمیایی را برای رنگ کردن نخ ها آغاز کردند. در سال‌های اخیر نیز تجارت این هنر نفیس تحریم شد. همه این‌ها به فرش دستباف ایران ضربه زد اما نتوانست آن را از بین ببرد.

«محمدعلی دیده روشن» تاجر فرش، نیز می‌گوید که تحریم‌ها بسیار دشوار و دست کم برای من غیر قابل توضیح بودند. فرش چه ارتباطی به برنامه هسته ای داشت؟

«مرتضی طالبی» رئیس انجمن بازار شیراز، نیز می‌گوید که ما اکنون نزدیک ۱۰ درصد آنچه بیش از ۱۰ سال پیش می‌فروختیم، می‌فروشیم.

مهاجرت عشایر و مشکلات آنان و قدرت خرید پایین مردم، به بازار فرش دستباف ایرانی آسیب زده و در این میان،‌ فرش‌های چینی و هندی بازار محصول دستباف ایرانی را در چند سال گذشته به دلیل اعمال تحریم ها گرفته است.

پس از امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از سوی ایران و گروه ۱+۵ در ژانویه ۲۰۱۶ (دی ۱۳۹۴) ، آمریکا تحریم ۶ساله‌ی تجارت فرش ایران را لغو کرد.

با این همه «حبیب بیات» یک تاجر دیگر فرش ایران می‌گوید که تراکنش‌های مالی هنوز هم مسئله است، حتی اگر گردشگران خارجی به ایران بیایند، باز نمی‌توانند فرش بخرند. زیرا امکان پرداخت وجود ندارد، مگر اینکه با خود پول نقد بیاورند.

حمید کارگر رئیس مرکز ملی فرش ایران چندی پیش گفته بود، پس از توافق وین و رفع تحریم‌ها شاهد زمینه‌سازی حضور مجدد فرش ایران در بازار آمریکا هستیم.

وی گفته بود، مشکل پنج ساله اخیر صنعت فرش ایران بسته شدن راه صادرات این کالای باارزش به آمریکا بوده است اما پس از توافق وین و رفع تحریم‌ها، تحریم اعمال‌شده صادرات فرش دستباف ایران به آمریکا برطرف شد و شاهد حضور مجدد فرش ایران در بازار آمریکا خواهیم بود.

کارگر خاطر نشان کرده بود، گرچه تحریم‌ها رفع و درهای بازار آمریکا به سمت فرش ایران باز شد اما در پنج سالی که در این کشور حضور نداشتیم رقیبان ما چون هند و پاکستان حضور قدرتمندی در آمریکا داشته اند و تا اندازه‌ای سلیقه‌ها تغییر کرده است.

رئیس مرکز ملی فرش ایران همچنین از تلاش و زمینه‌سازی برای حضور دائمی و قدرتمند در بازار آمریکا خبر داده بود.

یکی از مشکلاتی که برای توسعه‌ی سرمایه گذاری و جذب گردشگران خارجی در کشور در شرایط کنونی وجود دارد، نبود امکان استفاده از کارت‌های اعتباری بین‌المللی در کشورمان است.