آبگیری سد «سیلوه» در پیرانشهر واقع در آذربایجان غربی، که هنوز عملیات نجات‌بخشی باستان‌شناسی در آن صورت نگرفته است، در روزهای آینده آثار عصر مفرغ و دوره اشکانی را غرق می‌کند.
سرداری، مسئول بخش نجات‌بخشی پژوهشکده باستان شناسی، با اشاره به مطالعات باستان شناسی صورت گرفته در منطقه ایجاد سد گفت:
این مطالعات بر اساس قرارداد با مجری طرح ساخت سد در سال ۱۳۹۲ صورت گرفت.
او با بیان اینکه بررسی و شناسایی مخزن سد «سیلوه» توسط ابراهیم خرازی و بررسی کانال انتقال آب ۱۷ کیلومتری این سد توسط نسرین قهرمانی، کارشناس بخش نجات‌بخشی، صورت گرفته است، تأکید کرد:
با آبگیری سد سیلوه، حداقل ۵ اثر در مخزن سد و ۸ اثر در خط انتقال کانال کاملا در معرض نابودی است.
این آثار متعلق به حدود ۵هزار سال پیش یعنی عصر برنز و دوران تاریخی «عصر اشکانیان» است.
به گفته سرداری، مجری طرح و کارفرما پس از قرارداد اولیه باید قرارداد دیگری با پژوهشگاه برای کاوش لایه به لایه محوطه و عملیات نجات‌بخشی منعقد می‌کرد که تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.
این باستان‌شناس در ادامه اضافه کرد که مدارک و اسناد باستان‌شناسی به‌علت ماهیت مدفون این آثار در لایه‌های هزاران ساله بدون تردید ناشناخته‌اند و چه بسا اسناد و ناگفته‌های زیادی بعد از کشف شدن تاریخ منطقه را به نمایش بگذارد.
وی گفت:
این در حالی است که سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی نیز همچنان بر اجرایی نشدن مطالعات فاز دوم و نجات‌بخشی «کورگان»های منحصربه‌فرد مربوط به هزاره اول قبل از میلاد محدوده سد «پیغام چای» پافشاری می‌کند.
به گفته این باستان‌شناس، سدهای «گرده بین»، «چپرآباد»، «شهر یکند» در آذربایجان غربی و سد «احمد بیگلو» در اردبیل نیز وضعیت اسف‌بار مشابهی دارند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، فرماندار پیرانشهر پیش از این در گفت‌وگو با رسانه‌ها، با اشاره به آبگیری سد «سیلوه» تا پایان امسال، ایجاد مرکز پرورش ماهی و تفرجگاه را از اهداف مهم ساخت این سد اعلام کرده است.
پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در سال ۱۳۸۸ مطالعات باستان‌شناختی در سد سیلوه را خواستار شده بود، اما با وجود انجام مکاتبات فراوان و تشکیل جلسات حضوری برای تاکید بر اجرای برنامه مطالعات فرهنگی-تاریخی، آثار حوضه سد با بی‌تفاوتی کارفرما مواجه شد؛ به طوری‌که هم‌اکنون ساخت این سد مراحل پایانی را پشت سر می‌گذارد.
پیش از این نیز سد «پیغام چای» به رغم درخواست‌های مکرر پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برای انجام عملیات نجات‌بخشی آثار فرهنگی-تاریخی و برخلاف قانون در دست ساخت قرار گرفت. این اقدام در حالی انجام شد که در بررسی‌های صورت گرفته ۲۷ اثر فرهنگی-تاریخی در محدوده مورد اشاره شناسایی شد.
بر این اساس در محدوده مورد بررسی آثاری از تپه‌های دوره تاریخی از جمله اشکانی و "گورهایی" از هزاره اول قبل از میلاد مربوط به اقوام سکایی شناسایی شد که مشابه آن‌ها پیشتر در شمال این منطقه و در محدوده سد «خداآفرین» شناسایی و مورد کاوش قرار گرفته بودند. اما کارفرما بدون توجه به تذکرات مکرر پژوهشکده باستان شناسی و انجام عملیات نجات بخشی آثار ارزشمند مدفون در منطقه به ساخت‌وساز خود همچنان ادامه می‌دهد.
همچنین مسئولان طرح ساخت سد سیمره پیش ازاجرای عملیات برای انجام عملیات نجات بخشی آثار باستانی همکاری کردند که این امربه شناسایی چندین اثر تاریخی و انتقال آن‌ها به مکانی دیگر و در نهایت تشکیل یک موزه از آثار کشف شده در محوطه این سد منجر شد.
بر اساس بند ج ماده ۱۱۴ قانون برنامه ۵ ساله چهارم، همه‌ی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی موظفند قبل از اجرای طرح‌های عمرانی گسترده و درمرحله امکان‌سنجی و مکان‌یابی، نسبت به انجام مطالعات فرهنگی-تاریخی میراث فرهنگی در آن خصوص اقدام کنند و در طراحی و مکان‌یابی طرح‌های یادشده نتایج مطالعات را رعایت کنند.
منبع: ایسنا
دیدگاه