روزشمار: ۳۰ آذر؛ جشن شب یلدا

واژه یلدا ریشه سریانی دارد واژه «يلدا» از دوران ساسانيان كه متمايل به بكارگيری خط سريانی (الفبای از راست به چپ) شده بودند بكار رفته است و به‌معنای ولادت و تولد است. منظور از تولد، ولادت خورشید (مهر/میترا) است. رومیان آن را «ناتالیس آنایکتوس» یعنی روز تولد مهر شکست‌ناپذیر می‌نامند. «ابوریحان بیرونی» از این جشن با نام میلاد اکبر نام برده و منظور از آن را میلاد خورشید دانسته است. یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جدی و آخر قوس باشد و درازترین شب‌ها است.

آداب شب يلدا در طول زمان تغيير نكرده و ايرانيان در اين شب، باقی مانده ميوه‌هایی را كه انبار كرده‌اند و خشكبار و تنقلات می‌خورند و دور هم گرد هيزم افروخته و بخاری روشن می‌نشينند تا سپيده‌دم بشارت شكست تاريکی و ظلمت و آمدن روشنایی و گرمی (در ايران باستان، از ميان نرفتن و زنده بودن خورشيد كه بدون آن حيات نخواهد بود) را بدهد، زيرا كه به زعم آنان در اين شب، تاریکی و سياهی در اوج خود است.

در همین روز:

• سرنگونی سلسله ساسانی با قتل يزدگرد سوم (۲۱ شمسی)
• ارسال پيمان سه‌جانبه بين ايران و شوروی و انگلستان به مجلس شورای ملی (۱۳۲۰ شمسی)