آغاز احیای مسجد جامع ارومیه

«جلیل جباری»، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی، با اشاره به شروع به احیای مسجد جامع ارومیه، گفت:

با امضای تفاهم‌نامه بین دستگاه‌های راه و شهرسازی، استانداری، شهرداری، مدیر حوزه علمیه، نماینده ولی‌فقیه و شخص من، عملیات احیای مسجد تاریخی ارومیه به‌عنوان فاخرترین اثر استان وبر اساس عکس‌ها و مستندات موجود از دوره قاجار کلید خورد.

به گفته او، قرار است در این پروژه‌ی احیا، کل اعیانی موجود، مشتمل بر سه طبقه از پنج طبقه ساختمان موجود برداشته شده و تمامی حجرات تخریب شده ضلع‌های شمالی، شرقی و غربی در دهه ۷۰ مجددا برای تدریس علوم دینی بازسازی شود.

جباری با اشاره به تخریب حجرات یاد شده در دهه هفتاد و ایجاد ساختمانی پنج طبقه در آن سال‌ها، با عنوان گسترش حوزه علمیه در اعیانی مسجد که دو طبقه آن در زیر زمین بود، گفت که با رایزنی‌های صورت گرفته از سوی این اداره کل با استاندار، نماینده ولی فقیه و امام جمعه و توافق دستگاه‌های مرتبط و با همت شخصی خیر، احیای این مسجد بازمانده از دوره سلجوقی با تخریب سه طبقه از ساختمان موجود در عرصه آغاز شد.

او ادامه داد که بر اساس سفرنامه‌های موجود، مسجد جامعی در محل مسجد فعلی و چسبیده به بازار در قرن چهارم وجود داشته است؛ همچنین به اعتقاد برخی محققان، در محل این مسجد آتشکده‌ای بوده که پس از ورود مسلمانان ویران شده و بعد از آن در قرن چهارم روی این مکان مسجدی بنا شده که با تکمیل در دوره‌های مختلف به‌صورت امروزی درآمده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی افزود:

ازاین‌رو سبک گچ‌بری‌ها، تزیینات، ستون‌بندی‌ها، طاق‌های بخش قدیمی مسجد شبیه سبک معماری سلجوقیان و حجره‌های اطراف صحن مسجد مربوط به دوره زندیه است؛ همچنین شبستان گنبددار قدیمی مسجد تلفیقی از معماری دوره‌های مختلف از سلجوقیان تا قاجار است.

جباری در ادامه بیان کرد که داخل این شبستان محراب گچ‌بری نفیسی قرار دارد که در دوره ایلخانیان و در سال ۶۷۶ هجری قمری با حجمی بزرگ ساخته شده و به‌دست استاد عبدالمؤمن تبریزی به‌طرز نفیسی گچ‌بری شده است. این کتیبه نفیس بزرگ‌ترین کتیبه ایلخانی کشور به شمار می‌رود.

او همچنین خاطرنشان کرد که مسجد همچنین در سال ۱۱۸۴ هجری قمری بدستور «رضا قلی خان بیگلر بیگی» ایل افشار و حاکم ارومیه تعمیر شده و پس از آن نیز بارها این مسجد به‌همراه بافت قدیمی شهر بویژه بازار و راسته‌های آن مورد مرمت قرار گرفته است.

بنا بر این گزارش، مسجد جامع ارومیه با شماره ۲۴۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.