روزشمار: ۲۳ مهر؛ آغاز احداث راه آهن سراسری ايران

راه‌آهن سراسری ایران نام راه‌آهنی است که در زمان پادشاهی رضا شاه از جنوب تا شمال ایران کشیده شد. 

در روز ۴ اسفند ۱۳۰۵ هجري شمسی لايحه تاسيس راه‌آهن سراسری ايران تصويب شد. اين لايحه که در روز اول اسفند ماه از سوی «مهدی‌قلی هدايت» وزير فوايد عامه به مجلس شورای ملی ارائه شده بود با موافقت نمايندگان به تصويب رسيد.

لايحه تاسيس راه‌آهن سراسری یکی از مهم‌ترين لايحه‌هایی بود که در سال ۱۳۰۵ به مجلس ارائه شد، که بحث‌های فراوانی در پی داشت. اين طرح مخالفين و موافقين فراوانی داشت. مصدق یکی از اعتراض‌کنندگان به لايحه تاسيس راه‌آهن بود.

این راه‌آهن بندر شاه‌پور (بندر امام خمینی فعلی) در ساحل خلیج فارس را به بندر شاه (بندر ترکمن فعلی) در ساحل دریای مازندران وصل می‌کرد. در طول اصلاحات ارضی محمد رضا شاه در سال ۱۹۶۳ به‌عنوان بخشی از «انقلاب سفید» راه‌آهن سراسری برای پیوند تهران به مشهد، تبریز و اصفهان ادامه داده شد.

در ۲۳ مهرماه ۱۳۰۶ اولین کلنگ ساختمان راه‌آهن سراسری در تهران، محل فعلی ایستگاه تهران بر زمین زده شد و از همان وقت رسماً ساختمان راه‌آهن از سه نقطه جنوب و مرکز و شمال توسط کشور آلمان آغاز شد؛ که بعده‌ها در زمان جنگ جهانی دوم توسط متفقین سلاح برای روسیه ارسال می‌کرد.

برای اینکه این امر با سرمایه داخلی انجام یابد و از طرفی تحمل هزینه آن برای ملت ایران طاقت‌فرسا نباشد، قبل از شروع به ساختمان راه‌آهن، دولت وقت قانون انحصار قند و شکر و چای را وضع و در نهم خرداد ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسانید. بموجب این قانون مقرر شد از هر سه کیلو قند و شکر، دو ریال و از هر سه کیلو چای، شش ریال مالیات اخذ و درآمد حاصله از آن صرف هزینه ساختمان راه‌آهن سراسری شود.

راه‌آهن سراسری در ۲۷ مرداد ماه ۱۳۱۷ بپایان رسیده و دو خط شمال و جنوب در ایستگاه سمیه به یکدیگر متصل و در روز سوم شهریورماه ۱۳۱۷ این خط با تشریفات خاصی رسماً افتتاح و بهره‌برداری آن شروع شد.

اولین خط راه‌آهن نوین ایران در دوران رضا شاه از شاهی (قائم شهر کنونی) تا بندر شاه (بندر ترکمن امروزی) در سال ۱۳۰۸ حرکت کرد.

در همین روز:

• سفارت‌خانه‌های ایران و عراق در تهران و بغداد رسماً به کار پرداختند. (۱۳۵۲ شمسی)
• شهادت امام زین العابدین علیه السلام
• تاج‏گذاری «كوروش هخامنشی» و آغاز سلسله پادشاهی هخامنشيان در ايران (۵۳۹ میلادی)
• نخستين روزي كه استعمار غرب پا به تنگه هرمز گذاشت. (۱۵۱۵ میلادی)
• آغاز به كار «كنگره تاريخی وين» در مورد اروپای پس از ناپلئون (۱۸۱۴ میلادی)
• اختراع فيلم عكاسی به‌صورت نوار (۱۸۸۴ میلادی)
• تشكيل سازمان بين‌‏المللی استاندارد (۱۹۴۶ میلادی)
• چوك ييگر خلبان آمريكایی جنگنده با یک هواپيما كه موتور موشکی داشت، برای نخستين بار سرعت صوت را شكست و با سرعتی بيش از ۱۰۰۰ كيلومتر در ساعت پرواز كرد. (۱۹۴۷ میلادی)
• روز جهانی استاندارد