کجا مار بوآ ببینیم؟

مارهای بوآ در کنار مار پیتون و آناکوندا، بزرگترین مارهای جهان هستند و در بسیاری از مواقع گردشگران دچار سردرگمی می‌شوند و نمی‌توانند این مارها را از یکدیگر تشخیص دهند! اولین نکته که ذکر کردن آن بسیار مهم است این است که آناکوندا خود یک گونه از مار بوآ است و یک گونه جدا از مارها به شمار نمی‌آید. در نتیجه با در نظر گرفتن این مسئله دو گونه مار بزرگ برجا می‌ماند: بوآ و پیتون. این مارها یک سری ویژگی مشترکی با یکدیگر دارند. هر دو گونه از این مارها به دور طعمه خود می‌پیچد و آن را خفه می‌کنند. برخلاف سایر گونه‌های مارها که اکثرشان تنها یک شش دارند، این دو گونه یاد شده دو عدد شش دارند. این دو گونه از مارها جزو مهم‌ترین گونه‌های مار هستند و با تمام ویژگی‌ها و موارد مشترکی که با یکدیگر دارند، تفاوت‌هایی نیز در میان آن‌ها به چشم می‌خورد که با در نظر گرفتن آن‌ها تشخیص این دو گونه از یکدیگر آسان‌تر می‌شود.

از میان تفاوت‌های این دو گونه مار می‌توان به چند مورد مهم اشاره کرد. اول اینکه مارهای پیتون در سر خود یک استخوان بیشتر از مارهای بوآ دارند و تعداد دندان‌های مارهای پیتون نیز از بوآ بیشتر است. مکان اصلی زندگی این دو گونه مار با یکدیگر تفاوت دارد که در انتهای مقاله به این بخش با جزییات بیشتری خواهیم پرداخت. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها میان این دو گونه مار این است که مارهای پیتون تخم می‌گذارند اما مارهای بوآ فرزند خود را به دنیا می‌آورند. اما این نکته هم لازم به ذکر است که بعضی از گونه‌های محدود مارهای بوآ همانند «مار بوآی شنی» تخم می‌گذارند.

در بسیاری از فیلم‌ها و انیمیشن‌ها، غالبا از مار بوآ به‌عنوان موجودی خبیث، شرور و بسیار خطرنک یاد می‌شود! دلیل اصلی این مسئله به احتمال بسیار زیاد به‌ظاهر و جثه بزرگ مار بوآ باز می‌گردد اما حقیقت این است که این مارها آن‌قدر هم خبیث و خطرناک نیستند! در واقع مارهای بوآ سمی نیستند و بسیار هم آرام هستند. این‌گونه از مارها در اغلب اوقات آرام بوده و بی دلیل رفتاری پرخاشگرانه را از خود نشان نمی‌دهند. پس شاید در انتها مار بوآ آن‌قدر هم که شرور نشان داده شده نباشد! مارهای بوآ از آن دسته مارهایی هستند که مستقیم می‌خزند و در حین حرکت مسیری مستقیم را طی می‌کنند. این‌گونه از مارها به ماهیچه‌های بسیار قوی شکم خود به‌نحوی کنترل شده فشار وارد می‌کنند تا بدنشان مسیری کاملا مستقیم را بپیماید. مسیر حرکت این‌گونه از مارها روی درخت هم مستقیم خواهد بود و مارهای بوآ به‌صورت مستقیم از درخت بالا می‌روند. مارهای بوآ می‌توانند از بعضی از سطوح صاف نیز بالا بروند!

مار بوآ چندان سریع نیست و نسبتا آهسته حرکت می‌کند. این مار در هر ساعت مسافتی حدود ۱/۶ کیلومتر را طی می‌کنند. اما از آنجایی که این‌گونه از مارها لازم نیست تا طعمه خود را تعقیب کنند و به‌دنبال آن بروند، در نتیجه احتیاجی هم به طی کردن مسافت با سرعت زیاد ندارند. همان طور که پیش‌تر هم گفته شد، مار بوآ به دور طعمه خود می‌پیچد و آن را خفه می‌کند. بوآ استخوان‌های طعمه‌اش را در هم نمی‌شکند و این مسئله بیشتر یک فرضیه است که صحت ندارد. بوآ به دور طعمه خود می‌پیچد و به شش‌های طعمه فشار وارد می‌کند. با هر بازدم طعمه و خالی شدن شش‌ها، بوآ بیشتر به دور طعمه می‌پیچد و این مسئله تا جایی ادامه پیدا می‌کند که طعمه دیگر قادر به پر کردن شش‌های خود و نفس کشیدن نیست و در نتیجه خفه خواهد شد. مار بوآ معمولا طعمه خود را یک‌جا می‌بلعد و بلعیدن را از سر طعمه آغاز می‌کند. در انتهای دهان مار بوآ لوله تنفسی مخصوصی وجود دارد که به مار اجازه می‌دهد تا در حین بلعیدن طعمه همچنان بتواند به‌راحتی نفس بکشد.

مارهای بوآ برای شکار کردن کمین می‌کنند و کاملا ساکت و بی حرکت می‌مانند تا اینکه فرصت مناسب برای شکار کردن طعمه فرا برسد. مارهای بوآ با استفاده از گیرنده‌های زبان خود از شرایط اطراف و موقعیت طعمه آگاه می‌شوند. مارهای بوآ گوشتخوار هستند و طعمه یا غذایی که انتخاب می‌کنند بسته به‌اندازه جثه‌شان متفاوت خواهد بود اما به‌طور کلی از جمله محبوب‌ترین غذاهای آن‌ها می‌توان به موش‌ها، جوندگان کوچک، خرگوش‌ها، پرندگان، مارمولک‌ها، قورباغه‌ها و پستانداران کوچکی همچون میمون‌های کوچک، خوک یا حتی گوزن‌های کوچک اشاره کرد!

یکی از گونه‌های مار بوآ در خطر انقراض قرار دارد و جزو گونه‌های تهدید شده حساب می‌شود. این مار در گذشته به‌صورت بسیار زیاد توسط انشان شکار می‌شد و امروزه نیز مکان زندگی آن‌ها توسط انسان‌ها چه به‌صورت مستقیم و چه غیر‌مستقیم در معرض نابودی قرار گرفته است. محققان تحقیقات خود را روی وضعیت بقای مارهای بوآ شروع کرده‌اند و در حال حاضر تک تک مارهای بوآ در حال علامت‌گذاری هستند و تمام فعالیت‌های آنان اعم از غذایشان، عادات طبیعیشان و مکان ایدئال برای زنگیشان مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

مارهای بوآ در طیف وسیعی از مناطق یافت می‌شوند. از جمله مکان‌هایی که در آن مار بوآ یافت می‌شود می‌توان به جنگل‌ها، مناطق مرطوب و مناطق نسبتا بیابانی و سنگی اشاره کرد. مارهای بوآیی که در جنگل‌ها زندگی می‌کنند، معمولا در بین شاخ و برگ درختان پنهان خواهند شد و مارهایی که در مناطق سنگی زندگی می‌کنند اغلب در بین سنگ‌ها یا در لانه سایر جاندارانی که اکنون دیگر در آنجا نیستند یافت می‌شوند. در هر صورت مار بوآ معمولا در جایی پنهان شده و دیدنش در طبیعت کار چندان آسانی نخواهد بود. این‌گونه از مارها علاقه‌ای به مواجهه با انسان‌ها و پیش آمدن مشکل یا خطر خاصی ندارند! مارهای بوآ در آفریقا، آسیا، استرالیا و کل آمریکا یافت می‌شوند و طیف زندگی‌شان بسیار از مارهای پیتون گسترده‌تر است.

نظر شما در مورد مارهای بوآ چیست؟ آیا مایل به دیدن این خزندگان چه در باغ وحش و چه در حیات وحش هستید؟ نظرات خود را با کجارو در میان بگذارید.