زغالسنگ، ساختار کلیدی برای تأمین انرژی جهان محسوب می‌شود. از آنجایی که ۴۰٪ از برق دنیا توسط زغالسنگ تولید می‌شود، این ماده‌ی معدنی، منبعی ارزشمند برای تأمین برق به شمار می‌رود. طولی نخواهد کشید که زغالسنگ با پشت سر گذاشتن نفت، به بزرگترین و مهم‌ترین منبع انرژی تبدیل شود. زغالسنگ به دلیل فراوانی، مقرون به صرفه بودن و در دسترس بودن در اقصی نقاط جهان، حرف اول را در زمینه‌ی انرژی می‌زند. بر اساس نرخ تولید کنونی زغالسنگ، میزان ذخایر این ماده‌ی ارزشمند در حدود ۸۶۹ میلیارد تن است. این بدان معنا است که ذخایر زغالسنگ، ۱۱۵ سال بیشتر از ذخایر نفتی و گازی باقی خواهد ماند. بیشترین میزان زغالسنگ جهان در آسیا و مناطق جنوبی آفریقا قرار دارد؛ دو ناحیه‌ای که با چالش‌های بسیاری در زمینه‌ی تولید انرژی برای جمعیت فراوان خود روبرو هستند. زغالسنگ در مقابل سوخت‌هایی نظیر نفت و گاز بسیار دست کم گرفته می‌شود.
چین برترین تولیدکننده‌ی زغالسنگ جهان است و آمریکا نیز در رتبه‌ی دوم قرار دارد. از دیگر بزرگان عرصه‌ی تولید زغالسنگ می‌‌توان به هند و استرالیا اشاره کرد. پنج کشور جهان از جمله چین، آمریکا، روسیه، هند و ژاپن تقریباً ۷۵٪ از کل زغالسنگ تولیدی جهان را مصرف می‌کنند. علیرغم دسترسی آسان و قابلیت استفاده‌ی سریع از انرژی‌های تجدیدپذیر، این زغالسنگ است که بیشترین میزان انرژی را در اختیار بشر قرار می‌دهد.
تقریباً ۹۰٪ از زغالسنگ جهان توسط ۱۰ کشور تولید می‌شود که چین پیشتاز آنان است. آماری که تهیه کرده‌ایم، کشورهایی با بیشترین ذخایر زغالسنگ جهان را نشان می‌دهد. اطلاعات پیش رو از «سازمان جهانی انرژی» و مجلات معتبر بین‌المللی به دست آمده است. در ادامه نگاهی بر ۱۰ تولیدکننده‌ی برتر زغالسنگ جهان خواهیم داشت.
۱۰. اوکراین
میزان زغالسنگ تولیدی اوکراین در سال ۲۰۱۳ در حدود ۶۴٫۹۷۶ میلیون تن بود. به دلیل ناآرامی‌ها و مشکلاتی که اخیراً در اوکراین وجود داشته، میزان تولید زغالسنگ و نیز تولید انرژی این کشور به ویژه در نواحی شرقی آن با کاهش روبرو بوده است. در واقع، شهر دونتسک این کشور با کاهش ۳۰ درصدی در تولید زغال سنگ مواجه بوده است. به همین دلیل اوکراین اقدام به واردات زغالسنگ از آفریقای جنوبی و روسیه برای تأمین نیازهای انرژی خود کرده است.
۹. کلمبیا
میزان تولید زغالسنگ کلمبیا در سال ۲۰۱۳ برابر با ۸۵٫۵ میلیون تن بوده است که نسبت به هدف ۸۹ میلیون تنی‌اش، ۴٪ کمبود در تولید را نشان می‌دهد. میزان صادرات زغالسنگ کلمبیا در حدود ۹۴٫۳ درصد بوده است. «سازمان ملی صنعت و معدن» این کشور، افزایشی ۱۸ درصدی در تولید مواد معدنی را گزارش کرده است.
۸. قزاقستان
قزاقستان تا دسامبر سال ۲۰۱۲، در حدود ۱۱۶٫۶ میلیون تن زغالسنگ تولید کرد که این کشور را در رتبه‌ی هشتم فهرست ما قرار می‌دهد. تقریباً ۸۵٪ از انرژی مورد نیاز قزاقستان توسط زغالسنگ تأمین می‌شود که نشان از مصرف بالای زغالسنگ در این کشور دارد. قزاقستان دوازدهمین کشور پرمصرف زغالسنگ در جهان است. این کشور ۳۳٫۶ میلیارد تن ذخایر زغالسنگ دارد. قزاقستان بیش از ۴۰۰ معدن زغالسنگ دارد.
۷. آفریقای جنوبی
آفریقای جنوبی با تولید ۲۶۰ میلیون تن زغالسنگ در سال، در رتبه‌ی هفتم برترین تولیدکنندگان زغالسنگ جهان قرار می‌گیرد. این کشور در سال ۲۰۱۲، حدوداً ۷۴ میلیون تن زغالسنگ صادر کرد که آن را به ششمین صادرکننده‌ی بزرگ زغالسنگ دنیا تبدیل می‌کند. آفریقای جنوبی عمدتاً به اروپا، چین و هند زغالسنگ صادر می‌کند. گفته می‌شود تقریباً ۹۰٪ از برق آفریقای جنوبی توسط زغالسنگ تولید می‌شود. ذخایر زغالسنگ آفریقای جنوبی تا دسامبر ۲۰۱۲، در حدود ۳۰٫۱۵ میلیارد تن برآورد شده است.
۶. روسیه
روسیه ششمین تولیدکننده‌ی بزرگ زغالسنگ در جهان است. روسیه در سال ۲۰۱۲، حدوداً ۳۵۴٫۸ میلیون تن زغالسنگ تولید کرد که از این میزان، ۸۰٪ به صورت زغالسنگ بخار و مابقی در قالب کک بود. زغالسنگ بخار، زغال‌هایی هستند که برای سوختن و تأمین انرژی تهیه می‌شوند. کک به زغال‌سنگى گفته می‌شود كه گازهاى آن گرفته شده و با حرارت زياد و دود كم مى‌سوزد. روسیه پنجمین مصرف‌کننده‌ی بزرگ زغالسنگ در جهان است. این کشور با صادرات ۱۳۴ میلیون تن زغالسنگ در سال ۲۰۱۲، سومین صادرکننده‌ی بزرگ زغالسنگ دنیا نیز به شمار می‌رود. روسیه ۱۵۷ میلیارد تن ذخایر زغالسنگ دارد که این کشور را به دومین کشور جهان با بیشترین ذخایر زغالسنگ تبدیل می‌کند. نیمی از زغالسنگ تولیدی روسیه از معادن روباز به دست می‌آید.
۵. اندونزی
اندونزی با تولید ۳۸۶ میلیون تن زغالسنگ، پنجمین تولیدکننده‌ی بزرگ زغالسنگ در جهان محسوب می‌شود. اندونزی و استرالیا در زمینه‌ی تولید زغالسنگ، پا به پای یکدیگر حرکت می‌کردند. در سال ۲۰۱۱، اندونزی توانست در زمینه‌ی تولید زغالسنگ از استرالیا پیشی بگیرد اما اکنون شرایط برعکس است. ۴۴٪ از برق اندونزی توسط زغالسنگ تولید می‌شود. طبق اطلاعاتی که در سال ۲۰۱۲ به دست آمد، اندونزی دارای ۵٫۵ میلیارد تن ذخایر زغالسنگ است.
۴. استرالیا
استرالیا در سال ۲۰۱۳ موفق به تولید ۴۱۳ میلیون تن زغالسنگ شد که این کشور را در رتبه‌ی چهارم فهرست ما قرار می‌دهد. استرالیا در سال ۲۰۱۲، حدوداً ۳۸۴ میلیون تن زغالسنگ صادر کرد که پس از اندونزی دومین صادرکننده‌ی بزرگ زغالسنگ جهان محسوب می‌شود. د رواقع این کشور، ۹۰٪ از زغالسنگ تولیدی خود را صادر می‌کند. از سوی دیگر، ذخایر زغالسنگ استرالیا برابر با ۷۶٫۴ میلیارد تن است. حدوداً ۱۰۰ معدن خصوصی در استرالیا وجود دارد که وظیفه‌ی استخراج زغالسنگ این کشور را بر عهده دارند. ۷۴٪ از زغال‌سنگ‌های استرالیا از معادن روباز تهیه می‌شوند.
۳. هند
هند با تولید ۶۰۵ میلیون تن زغالسنگ در سال، توانست رتبه‌ی سوم برترین تولیدکنندگان زغالسنگ جهان را از آن خود کند. هند همچنین با مصرف ۸٪ از کل زغالسنگ تولیدی در جهان، سومین مصرف‌کننده‌ی بزرگ زغالسنگ دنیا نیز محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که هند پس از چین و ژاپن، سومین واردکننده‌ی بزرگ زغالسنگ جهان نیز به شمار می‌رود. این کشور سالیانه ۱۶۰ میلیون تن زغالسنگ وارد می‌کند. تقریباً سه چهارم از برق تولیدی در هند وابسته به زغالسنگ است. طبق آماری که در سال ۲۰۱۳ به دست آمد، میزان ذخایر زغالسنگ هند ۶۰٫۶ میلیارد تن است که بار دیگر این کشور را در رتبه‌ی سوم جهان به لحاظ ذخایر زغالسنگ قرار می‌دهد.
۲. آمریکا
آمریکا طی سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳، توانست ۹۲۲ میلیون تن زغالسنگ تولید کند که تقریباً ۱۳٪ از کل زغالسنگ تولید شده در جهان است. این کشور دومین تولیدکننده و مصرف‌کننده‌ی زغالسنگ جهان محسوب می‌شود. آمریکا تقریباً ۱۱٪ از کل زغالسنگ تولید شده در جهان را مصرف می‌کند. حدوداً ۳۷٪ از برق این کشور توسط زغالسنگ تولید می‌شود. آمریکا با ۲۳۷ میلیارد تن، بزرگترین ذخایر زغالسنگ جهان را در اختیار دارد.
۱. چین
چین طی سه دهه‌ی گذشته، بزرگترین تولیدکننده‌ی زغالسنگ جهان بوده است. چین در سال ۲۰۱۳ موفق به تولید ۳٫۷ میلیارد تن زغالسنگ شد که تقریباً ۴۷٪ از کل زغالسنگ تولید شده در جهان است. این کشور بیش از نصف زغالسنگ تولید شده در کل جهان را نیز مصرف می‌کند. بر اساس اطلاعات به دست آمده در دسامبر ۲۰۱۲، چین با ۱۱۴٫۵ میلیارد تن، سومین ذخایر بزرگ زغالسنگ جهان را در اختیار دارد. گفته می‌شود که چین، نیمی از زغالسنگ خود را برای تأمین انرژی مصرف می‌کند. تقریباً ۸۰٪ از برق چین وابسته به زغالسنگ است.
جمع بندی
زغالسنگ، نقش بسیار قابل توجهی در تولید انرژی جهان ایفا می‌کند. نیاز به زغالسنگ، هر روز بیشتر از دیروز احساس می‌شود و میزان زیادی از برق تولید شده در جهان به زغالسنگ وابسته است. در واقع، نیروگاه‌های تولید برق برای ادامه‌ی کار خود شدیداً به زغالسنگ نیاز دارند. علیرغم وجود ذخایر عظیم زغالسنگ در سرتاسر جهان، به نظر می‌رسد این میزان کافی نباشد. علاوه بر این، صدماتی که در پی استخراج زغالسنگ بر پیکره‌ی محیط زیست وارد می‌شود نیز بایستی جدی گرفته شود و اقدامات مورد نیاز در این زمینه صورت گیرد. دولت‌ها بایستی روش‌های ناآورانه برای استخراج زغالسنگ ابداع کنند تا علاوه بر بهره‌وری بالا، کمترین صدمات بر محیط پیرامون وارد شود. سیاست‌گذاران دنیا باید راه‌حل‌هایی مفید برای آینده‌ی صنعت استخراج زغالسنگ بیاندیشند تا مقابله با چالش‌های پیش رو در این زمینه، آسان شود.