کجا کرگدن ببینیم و چگونه به آن ها کمک کنیم؟
در این بخش از سری مقالات «گردشگری حیات وحش»، مناطق و کشورهایی را معرفی می‌کنیم که احتمال دیدن کرگدن در آن‌ها بسیار زیاد است و همچنین را‌ه‌های کمک به این جانوران را بررسی خواهیم کرد.
مقاله‌های مرتبط
کرگدن‌ها جزو آن دسته از حیواناتی هستند که به‌دلیل ظاهر نسبتا خشنی که دارند، به کار بردن الفاظی همچون «بامزه» یا «دوست‌داشتنی» به هیچ وجه در مورد آن‌ها صدق نمی‌کند. دلیل این ظاهر خشن، پوست خاکستری و ضخیم کرگدن‌ها است که همانند یک زره قرون وسطایی بدن این جانوران را پوشانده و آن‌ها را به موجودی خشن و خطرناک شبیه کرده است. با تمامی این اوصاف، این هیولاهای ماقبل تاریخی (که از بیست میلیون سال پیش روی این کره خاکی پرسه می‌زدند) همیشه یکی از دلایل اصلی برای استقبال مردم از سافاری بوده‌اند. در حقیقت کرگدن‌ها در آفریقا درکنار فیل آفریقایی، شیر آفریقایی، پلنگ آفریقایی و بوفالو پنج حیوان برتر این قاره را تشکیل می‌دهند. قطعا دیدن کرگدن‌ها آن هم در دل حیات وحش آرزوی بسیاری از گردشگران حیات وحش است.
پرسش و پاسخ در مورد کرگدن‌ها
کجا کرگدن ببینیم؟
کرگدن‌ها در آسیا که شامل هند، نپال و اندوزی است و همچنین در سرتاسر آفریقا یافت می‌شوند.
آن‌ها بیش از یک گونه هستند؛ مگر نه؟
بله! درواقع کرگدن‌ها به‌صورت کلی پنج گونه هستند اما از نظر تاریخی گونه‌های بیشتری بوده‌اند که منقرض شده‌اند. آفریقا دو نوع از کرگدن‌ها را دارد: کرگدن سیاه و کرگدن سفید اما آسیا سه گونه از کرگدن‌ها را در خود جای داده است: کرگدن تک شاخ، کرگدن سوماترایی و کرگدن جوان.
آیا آن‌ها در خطر هستند؟
به‌شدت! از آغاز قرن بیستم درحالی‌که تعداد کرگدن‌ها در سراسر جهان بیش از نیم میلیون بود، در حال حاضر به‌دلیل شکار غیر مجاز تعداد آن‌ها تنها کمتر از ۳۰,۰۰۰ عدد است.
تعداد کرگدن‌ها به‌صورت گونه‌ای چقدر است؟
بنا بر اطلاعات نهاد «نجات کرگدن‌ها» تعداد کرگدن‌ها به‌صورت گونه‌ای به این شکل است: کرگدن سیاه ۵,۰۴۲ عدد، کرگدن سفید ۱۹,۶۸۲ عدد، کرگدن تک شاخ ۳,۵۰۰ عدد، کرگدن سوماترایی ۱۰۰ عدد و کرگدن جوان ۵۸ عدد.
چرا کرگدن‌ها در خطر هستند؟
در آسیا، تقاضای شاخ کرگدن‌ها بسیار زیاد است و از شاخ این حیوانات در طب سنتی آسیا بسیار زیاد استفاده می‌شود و همین مسئله شکار غیر قانونی این حیوانات را به‌شدت افزایش می‌دهد. امروزه آموزش برای جلوگیری از شکار این حیوانات آغاز شده است اما اگر واقعا قصد نجات آن‌ها را داریم، آموزش باید بسیار سریع‌تر از این انجام شود.
همان‌طور که گفته شد، با وجود محبوبیت این حیوانات، در حال حاضر کرگدن‌ها در یکی از خطرناک‌ترین دوره‌های زندگی خود به سر می‌برند. از آغاز قرن بیستم درحالی‌که تعداد کرگدن‌ها در آفریقا و آسیا بیش از نیم میلیون بود، به‌دلیل شکار غیر مجاز تعداد آن‌ها تنها به ۲۹,۰۰۰ عدد رسید و این تنها خبر بد در مورد کرگدن‌ها نیست!
خبر بد بعدی این است که بعضی از گونه‌های خاص کرگدن‌ها در خطر بیشتری قرار دارند؛ به‌عنوان مقال کرگدن‌های سفید، که شکار غیر قانونی آن‌ها در دهه نود به‌دلیل محبوبیت شاخشان در آسیا تعداد آن‌ها را هم‌اکنون به ۲۰,۰۰۰ عدد رسانده است.
اخبار بد هنوز هم به اتمام نرسیده است! خبر بد اصلی برای خود مردم است. در خطر بودن زندگی کرگدن‌های آفریقا به‌طور مستقیم با زندگی مردم این قاره در ارتباط است. نابودی نسل کرگدن‌ها معادل است با کم شدن سافاری و استقبال مردم از گردشگری حیات وحش در آفریقا. در مقاله‌ای که به‌تازگی در Telegraph Travel منتشر شده است این مسئله این چنین بیان شده:
تضمین شرایط اقتصادی میلیون‌ها نفر از مردم آفریقا مستقیما به گردشگری وابسته است و تقریبا ۸۰ درصد از این گردشگری، به گردشگری حیات وحش در آفریقا باز می‌گردد. اگر نرخ شکار غیرقانونی به همین شکل ادامه پیدا کند، کاهش شدید فرصت‌های گردشگری و استقبال گردشگران به وقوع می‌پیوندد و در پی آن آینده این قاره و پیشرفت آن به‌شدت در خطر قرار می‌گیرد.
اما درحالی‌که گردشگری با مردن کرگدن‌ها آسیب‌پذیرتر می‌شود، همین مسئله می‌تواند به بقای این حیوانات کمک کند و ارزش آن‌ها بیش‌ازپیش درک شود.
کاترین جانستون، فعال حقوق حیوانات و عضو نهاد حفاظت از کرگدن‌ها، می‌گوید:
اکوتوریسم، ابزاری حیاتی برای حفاظت از محیط زیست است. با یک اکوتوریسم ساماندهی شده و برنامه‌ریزی شده می‌توان به گردشگران و مردم محلی آموزش‌ها و راهنمایی‌های لازم جهت پایداری محیط زیست را ارائه داد.
این مسئله دقیقا در مورد کرگدن‌ها هم صدق می‌کند. اگر ارزش حیات این جانوران ازطریق اکوتوریسم به سایر آموزش داده شود، همین مسئله می‌تواند تاثیر بسیار بزرگی در ادامه بقای این جانوران و کاهش شکار غیر قانونی آن‌ها داشته باشد.
در کل آفریقا، چند مرکز حفاظتی مهم به وجود آمده‌اند که اقدامات درخشانی در زمینه ادامه بقای جانوران در خطر انقراض (همانند کرگدن‌ها) انجام داده‌اند. همان‌طور که می‌دانید، راه اصلی دیدن کرگدن‌ها در دل طبیعت سافاری است اما برای دیدن این حیوانات می‌توانید روی این مراکز و کشورهای آن‌ها هم حساب باز کنید.
مرکز حفاظتی لوا، کنیا
مرکز حفاظتی لوا (Lewa) وابسته به یونسکو است و این مرکز در زمینه مبارزه با شکار غیر قانونی فعالیت‌های درخشانی داشته است به طوری که در طول یک سال گذشته هیچ کرگدنی در این منطقه شکار نشد. این مرکز حفاظتی ۶۱ عدد کرگدن سیاه را در اختیار دارد که این تعداد کرگدن معادل است با ۱۲ درصد از کل کرگدن‌های کنیا. اگر مایلید تا کرگدن‌های سیاه را از نزدیک مشاهده کنید، مرکز حفاظتی لوا در کنیا یکی از بهترین گزینه‌ها برای تحقق این هدف است.
مرکز حفاظتی برانا رانچ، کنیا
مرکز حفاظتی برانا رانچ (Borana Ranch) اقداماتی مشابه با مرکز حفاظتی لوا در زمینه حفاظت از حیوانات انجام داده است. برانا رانچ یک مرکز حفاظتی با هدف پایدار کردن اکوسیستم برای گونه‌های در خطر انقراض آفریقا است که کرگدن‌ها هم شامل این دسته از حیوانات می‌شوند. اقداماتی که این مرکز و مرکزهای مشابه انجام می‌دهند به‌دلیل رونقی که به گردشگری حیات وحش می‌بخشند، برای زندگی مردم محلی بسیار مثبت و ثمربخش خواهند بود. برانا رانچ در مرکز مراتع کنیا واقع شده است و شما می‌توانید ازطریق این مرکز حفاظتی به یک سافاری بروید و کرگدن‌ها را از نزدیک مشاهده کنید.
کمپ صحرایی کرگدن‌ها، نامیبیا
خانه بیشترین تعداد کرگدن‌های سیاه در آفریقا، کمپ صحرایی کرگدن‌ها در نامیبیا است. این کمپ صحرایی ۴۵۰,۰۰۰ هکتار وسعت دارد و روی پستی و بلندی‌های نامیبیا قرار گرفته است. این کمپ به‌صورت مستقیم با «نهادهای نجات کرگدن‌ها» در ارتباط است و هدف آن تضمین بلند مدت حیات این دسته از جانوران در خطر انقراض است. پس از یک روز کامل که در این کمپ سپری می‌کنید و از دیدن حیات وحش و کرگدن‌ها از نزدیک لذت می‌برید، کمپ صحرایی نامیبیا با چادرهای صحرایی خود میزبان شما خواهد بود.
پارک ملی ماتابو، زیمباوه
اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که دوست دارند خودشان مستقیما وارد عمل شوند و به پروسه‌ی ادامه حیات گونه‌های در حال انقراض کمک کنند، پارک ملی ماتابو (Matobo) در زیمباوه یکی از بهترین انتخاب‌ها است. این پارک در زمینه بقای گونه‌های خاص فعالیت می‌کند که کرگدن‌ها هم یکی از همین گونه‌ها به شمار می‌آیند. شانس دیدن کرگدن‌ها از نزدیک در این پارک ملی بسیار زیاد است و درکنار آن، شما می‌توانید در تحقیقات و اقدامات مسئولان این پارک به‌طور مستقیم شرکت کرده و آن‌ها را در جهت حمایت از بقای گونه‌های خاص در حال انقراض یاری کنید.
مرکز حفاظتی ال پجتا، کنیا
مرکز حفاظتی ال پجتا (Ol Pejeta) در کنیا، در ابتدا یک مزرعه بود اما هم‌اکنون این مرکز حفاظتی یکی از بزرگ‌ترین مراکز حفاظتی کرگدن سیاه در شرق آفریقا به حساب می‌آید. این مرکز حفاظتی علاوه‌بر نگه‌داری از کرگدن‌ها، از گونه‌های دیگری همچون شامپانزه‌هایی که از بازار سیاه نجات یافته‌اند و در اصل شامپانزه‌های بومی آفریقا محسوب نمی‌شوند هم نگه‌داری می‌کند. اگر به این مرکز حفاظتی سفر کردید، علاوه‌بر لذت بردن از یک سافاری و دیدن کرگدن‌ها از نزدیک، می‌توانید نوع اقامت خود را انتخاب کنید. از هتل‌های لوکس گرفته تا خوابیدن درکنار رودخانه، همه و همه جزو انتخاب‌های شما محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است که این مرکز حفاظتی، فعالیت‌های درخشانی در زمینه آموزش در مورد حمایت از حیوانات هم داشه است.
نظر شما در مورد کرگدن‌ها و شکار غیر قانونی آن‌ها چیست؟ آیا مایلید به دیدن این حیوانات بروید یا در راه حمایت از آن‌ها قدم بگذارید؟ نظرات خود را با کجارو در میان بگذارید.
دیدگاه