ده گنجینه تاریخی ارزشمند در ترکیه

احتمالا شما هم یا از طرفداران حماسه‌های هومری هستید یا از دیدن فیلم Troy محصول سال ۲۰۰۴، لذت برده‌اید. تروآ سال‌ها است که منبع الهامی برای خلق آثار ادبی و هنری به شمار می‌رود. با این حال عده‌ی کمی از مردم می‌دانند که این مکان تاریخی، اکنون بالای تپه‌ی Hisarlık در شمال غربی ترکیه واقع شده است. حفاری این منطقه به Heinrich Schliemann آلمانی نسبت داده می‌شود که در دهه‌ی ۱۸۷۰ میلادی شروع به کار در این منطقه کرد. این شهر باستانی که بیش از ۴۰۰۰ سال تاریخ را به چشم دیده و نقطه‌ی اتصالی بین تمدن شرق و غرب به شمار می‌رود، در سال ۱۹۹۸ وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شد.

این شهر تاریخی در نزدیکی شهر سلجوق (Selçuk)، استان ازمیر (Izmir) در غرب ترکیه قرار دارد. این مکان که از ده قرن پیش از میلاد مسیح، محل زندگی انسان‌ها بوده است، نمونه‌ی کاملی از فرهنگ یونانی، رومی و مسیحی است. معبد آرتمیس که به دوران یونان باستان تعلق دارد، یکی از عجایب هفت‌گانه‌ی دنیای قدیم است. کتابخانه‌ی سلسوس که به رومیان تعلق دارد، به‌عنوان آرامگاهی برای سناتور سلسوس طراحی شده بود. خانه‌ی مریم مقدس نیز بنای تاریخی دیگری است که در همین محدوده قرار دارد و از قرن پانزدهم محل زیارت مسیحیان و غیر مسیحیان بوده است. این منطقه که ترکیبی از سنت‌های گوناگون را در خود جای داده است، در سال ۲۰۱۵ به فهرست میراث جهانی یونسکو راه پیدا کرد.

بقایای شهر خاتوشا، پایتخت امپراتوری هیتی، در نزدیکی بغاز‌قلعه (Boğazkale) در مرکز ترکیه واقع است. این تمدن عصر برنز، از هزاره‌ی ششم قبل از میلاد، آغاز و در هزاره‌ی دوم قبل از میلاد، تقریبا به فراموشی سپرده شد. این امپراتوری قدرتمند، تاثیرات قابل‌توجهی بر پیشرفت تمدن‌های مجاور خود داشت. بقایای شهر خاتوشا، شامل دیوارهای نفوذناپذیر، تونل‌های زیرزمینی، معابد، قصرها و یکی از پیشرفته‌ترین کتابخانه‌های دنیای قدیم، همگی نشان از نبوغ و ابتکار این امپراتوری است. این منطقه در سال ۱۸۳۴ کشف و درسال ۱۹۰۶ حفاری شد. خاتوشا در سال ۱۹۸۶ سایت میراث جهانی یونسکو نامیده شد.

یکی از چشم‌گیر‌ترین بقایای پادشاهی کوماژن (Commagene) بر فراز قله‌ی کوه نمرود، نزدیک به آدیامان (Adıyaman) در جنوب شرقی ترکیه واقع شده است. این آرامگاه به دستور پادشاه آنتیوخوس اول (Antiochus) به‌عنوان بنایی برای خاکسپاری وی در سال ۶۳ قبل از میلاد ساخته شده و در سال ۱۹۸۷ وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شده است. شگفت‌انگیزترین بخش این مجموعه، تندیس‌هایی هستند که با ۹ متر ارتفاع، در اطراف مقبره ساخته شده‌اند. این مجسمه‌ها ترکیبی از اساطیر یونانی، ایرانی و ارمنی هستند. متاسفانه این مجسمه‌ها در گذشته به دست عده‌ای تخریب شده‌اند و اکنون تنها سرهای آن‌ها باقی مانده است. با این وجود هنوز هم منظره‌ی این مجسمه‌ها، چشم‌گیر و زیبا است و به‌لحاظ تاریخی از اهمیت زیادی برخوردار است.

کشف منطقه‌ی چاتال‌هویوک در دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی، نقطه‌ی عطفی در باستان‌شناسی ترکیه بود. عملیات حفاری با تلاش‌های James Mellaart باستان‌شناس بریتانیایی، در دهه‌ی ۱۹۶۰ آغاز شد و با قدرت ادامه پیدا کرد. سپس این مکان به‌عنوان بزرگ‌ترین اثر دوره‌ی نوسنگی شناخته شد. چاتال‌هویوک از هزاره‌ی ششم تا هشتم قبل از میلاد، محل اقامت نزدیک به ۵ تا ۷ هزار نفر بوده که فقط دارای خانه‌های شخصی بوده و ساختمان عمومی نداشته است. گرچه هیچ‌گونه بنای مذهبی در این مکان، شناسایی نشده است اما شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که آن‌ها سمبل‌های مقدس متعددی داشته‌اند؛ از جمله "زن نشسته" که در موزه‌ی تمدن‌های آناتولی نگه‌داری می‌شود. این مکان در سال ۲۰۱۲ وارد فهرست جهانی یونسکو شده است.

اگر از دیگران درباره‌ی مرکز امپراتوری عثمانی بپرسید، بیشتر آن‌ها نام استانبول را ذکر می‌کنند. اما در واقع شهر بورسا اولین پایتخت این امپراتوری بوده و بعد‌ها به خانه ی معنوی و آبا‌و‌اجدادی‌اش تبدیل شده است.

اولین پادشاه عثمانی یعنی اورخان غازی (Orhan Gazi) در این مکان دفن شده است. این شهر یکی از اولین نمونه‌های توسعه‌ی زندگی پیشرفته‌ی شهری است. علاوه بر تاریخ و فرهنگ غنی، دو شخصیت اصلی خیمه‌شب‌بازی کاراگوز یعنی کاراگوز و حاجی‌واد در بورسا زندگی می‌کردند. این شهر و روستای نزدیک آن یعنی Cumalıkızık، از سال ۲۰۱۴ وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شده‌اند.

این سرزمین باستانی پهناور در نزدیکی شهر Nevşehir، در مرکز ترکیه واقع است جایی که سازه‌های آتشفشانی طبیعی که fairy chimneys نیز نامیده می‌شوند، با بیشتر از ۴۰ متر ارتفاع، منظره‌ی شگفت‌انگیزی را به وجود ‌می‌آورند. همچنین شبکه‌ای از غارها، تونل‌ها و مجموعه‌های زیرزمینی نیز در این منطقه وجود دارند که به دست انسان و در صخره‌های چکش‌خوار، حفر شده‌اند. از قرن چهارم میلادی به بعد، اینجا پناهگاهی برای مسیحیانی بوده که از ترس آزار و اذیت، از رم فرار می‌کردند. به همین دلیل، این منطقه مجموعه‌ای از آثار هنری دوره‌ی بیزانس و اوایل مسیحیت را در خود جای داده‌است. این ناحیه در سال ۱۹۸۵ به فهرست میراث جهانی یونسکو راه پیدا کرده‌است. فرقی نمی‌کند که برای بازدید از این منطقه کدام روش را انتخاب کنید. قدم زدن، بازدید از بالا و از طریق بالون یا عبور از گذرگاه‌های زیرزمینی؛ تحت هیچ شرایطی دیدن این منطقه‌ی تاریخی را نباید از دست بدهید.

سنت نیکولاس که یکی از اسقف‌های تاثیرگذار Myra (دمره امروزی در جنوب غربی ترکیه) در قرن چهارم بود، در نزدیکی Patara به دنیا آمد. پس از مرگش کلیسایی به نام وی در این مکان ساخته شد. سنت نیکولاس در واقع معادل تاریخی سانتا کلاوز امروزی است. این منطقه‌ی تاریخی به‌عنوان مهم‌ترین سازه‌ی بیزانسی در آناتولی به شمار می‌رفت و از قرن پنجم تا دوازدهم میلادی مکانی برای عبادت و زیارت بود. این کلیسا بعد‌ها بر اثر سیل، زیر گل‌و‌لای مدفون شد و سپس بخش‌هایی از آن توسط تزار روسیه، نیکولای اول در ۱۸۶۲ بازیابی و از سال ۱۹۸۸ رسما حفاری شد.

این مکان شگفت‌انگیز در نزدیکی شانلی‌اورفه (Şanlıurfa) امروزی در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد. کشف این مکان، تمامی تصورات ما درباره‌ی دوران ما‌قبل تاریخ را به‌هم‌ ریخته‌است. Klaus Schmidt، باستان‌شناس آلمانی، این مکان را در سال ۱۹۹۴ کشف کرد و عملیات حفاری به رهبری او آغاز شد. این حفاری‌ها به کشف معابدی منجر شد که قدمتشان به هزاره‌ی دهم قبل از میلاد مسیح باز می‌شود یعنی بیشتر از قدمت استون‌هنج (Stonehenge) در هزاره‌ی ششم و اهرام جیزه (Pyramids of Giza) در هزاره‌ی هفتم پیش از میلاد. تپه‌ی گوبکلی نمونه‌ای از قدیمی‌ترین معماری‌ها در جهان است. وجود ستون‌های تراشیده‌شده‌ی آهکی بدون هیچ شواهدی از زندگی خانوادگی در این منطقه، باستان‌شناسان را متحیر کرده‌است. متخصصان حدس می‌زنند که شاید این مکان، محلی برای تجمع افراد برای عبادت بوده‌است.

این مکان در ابتدا کلیسایی بود که در زمان امپراتوری بیزانس در سال ۵۳۲ و به دستور کنستانتین اول ساخته شد. معماری منحصربه‌فرد این بنا که ساخت آن تنها ۵ سال طول کشید، موجب شده است که به‌عنوان نمادی از تنوع فرهنگی ترکیه در دوره‌های زمانی گوناگون، بدرخشد. ایاصوفیه در ابتدا کلیسای ارتدوکس بود و در زمان جنگ صلیبی چهارم به کلیسای جامع کاتولیک رومی تبدیل شد. پس از فتح استانبول در سال ۱۴۵۳ این کلیسا به مسجد تبدیل شد. هرکدام از این فرهنگ‌ها این مکان را به‌عنوان رفیع‌ترین جایگاه هنر و معنویت در نظر می‌گرفتند ازاین‌رو این بنای باشکوه، آثاری ارزشمند از تاریخی ۱۵۰۰ ساله را در خود جای داده‌است. این مکان از سال ۱۹۳۵ به‌عنوان موزه شناخته می‌شود و در سال ۱۹۸۵ وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شده‌ است.

منبع: The Culture Trip