شهر سلطانیه از شهرهای معروف استان زنجان است که دارای سابقه تاریخی بسیار زیادی است.آنچه سبب شهرت شهر سلطانیه شده، گنبد معروف سلطانیه است که از زمان ایلخانان مغول برجای مانده و به واسطه معماری خاصی که دارد، بازدیدکنندگان و توریست‌های بسیاری را به این شهر جذب می‌کند. شهر سلطانیه در ۴۳ کیلومتری شهر زنجان قرار گرفته است. گنبد سلطانیه و مقبره اولجایتو به‌عنوان مهم‌ترین آثار تاریخی و توریستی شهر، چون نگینی می‌درخشند و بر اهمیت و شهرت شهر می‌افزایند.
سلطانیه را بهتر بشناسید:
درباره سلطانیه
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: مرتضی هاشمی)
شهر سلطانیه در سال ۱۳۹۲ به طراز شهرستان ارتقا پیدا کرد. این شهرستان از شمال به شهر طارم، از شرق به ابهر، از جنوب و جنوب غربی به خدابنده و از غرب به زنجان محدود شده و به‌عنوان مرکز جغرافیای استان زنجان شناخته می‌شود. سلطانیه به‌دلیل داشتن آثار تاریخی مهم، در مرکز ثقل گردشگری زنجان نیز قرار دارد. علاوه بر این سلطانیه به‌دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت بین‌المللی شمال غرب کشور (چهار کیلومتری جاده تهران-زنجان-بازرگان) دارای موقعیت استراتژیک خاصی نیز است. مساحت شهر سلطانیه در حدود ۱۵۶ هکتار است. پوشش گیاهی این شهر نیز از گونه‌های گون و درمنه است. شهر سلطانیه جمعیتی حدود ۷۱۱۶ نفر، طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ دارد.
مردم شهر سلطانیه دارای مذهب شیعه هستند. این منطقه ظرفیت بسیار در پرورش دام دارد، به همین دلیل طبیعی است که شغل اکثر مردم شهر را دامداری تشکیل دهد.
تاریخچه سلطانیه
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: علی کاظمی نیا)
در مورد وجه تسمیه سلطانیه گفته شده که این شهر شهرویاژ و شهرویان بود که مغولان آن را «قورآلان» می‌گفتند. شاردن سابقه شهر را به عهد اشکانیان می‌رساند. طبق گفته منابع تاریخی شهر سلطانیه نخستین بار در دوره ایلخانان مغول ساخته شد. گفته شده ایلخانان مغول در ابتدا منطقه سلطانیه را به‌عنوان شکارگاه و ییلاقات خود انتخاب کردند. در کتاب جغرافیای تاریخی سلطانیه آمده است که ارغون، ایلخان مغول برای اولین بار به فکر ساختن شهر سلطانیه افتاد و دستور ساختن قلعه‌ای در شهر را داد. اوج شکوفایی شهر سلطانیه را می‌توان در دوره سلطان محمد اولجایتو دانست. اولجایتو در سال ۷۰۲ هجری قمری کار ساخت شهر را در دست گرفت و برای هرچه بهتر انجام دادن کار از بسیاری از معماران و هنرمندان خواست که به سلطانیه بیایند. وی پس از ساختن سلطانیه، آن را به مرکز حکومت خود مبدل کرد. اولجایتو دستور ساخت بارویی به طول سی هزارگام را و ساختن آرامگاهی پرشکوه در درون آن را داد که امروزه گنبد سلطانیه نامیده می‌شود.
اولجایتو به بزرگان و وزرای خود نیز امر کرده بود که هریک محله‌ای به نام خود در شهر بنا کنند. خواجه رشید‌الدین فضل‌الله و چلبی اوغلی از افرادی بودند که در سلطانیه محله‌ها و عماراتی ساختند. به این شکل شهر سلطانیه در عهد اولجایتو پس از تبریز بزرگترین شهر ایلخانان شد. در زمان روی کار آمدن تیمور و جانشینانش، بسیاری از بناهای شهر سلطانیه خراب شدند. از این پس بود که سلطانیه اهمیت پیشین خود را از دست داد. در دوره صفویه با وجود اینکه سلطانیه بسیاری از آثار تاریخی خود را از دست داده بود، یکی از منزلگاه‌های مهم شاهان صفوی شد. تاورنیه در سفرنامه خود به شهری اشاره می‌کند که دارای مسجد بوده، اما خرابه‌های بسیاری نیز دارد.
صنایع دستی سلطانیه
عکس از همشهری آنلاین (عکاس: نامشخص)
صنایع دستی شهر سلطانیه به صنایع زنجان بسیار نزدیک است. آنچه در بازارهای صنایع دستی سلطانیه ارائه می‌شود، چاقو، چرم، حکاکی روی مس و ظروف مسی است که در سطانیه معروف هستند.
جاهای دیدنی سلطانیه
سلطانیه شهری تاریخی است و نام آن اولین چیزی را که به ذهن تداعی می‌کند، گنبد سلطانیه است که مقبره اولجایتو حاکم مغولی را دربر گرفته است. بدنه این گنبد و تمام ساختمان آن با آجر ساخته شده و گنبد با روکش کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی به شیوه معرق‌کاری تزیین شده است. گنبد این آرامگاه نخستین گنبد دوجداره جهان است. گفته شده احتمال وجود شهری باستانی در زیر گنبد سلطانیه می‌رود، هنوز تحقیقات روی آن ادامه دارد.
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Hassan Boeini)
ارگ سلطانیه در وسط شهر سلطانیه، دارای ابعاد ۴۵۰در۴۵۰ متر است و مساحتی بیش از ۱۸ هکتار را دربر گرفته است. این ارگ از دو بخش خندق و حصار تشکیل شده و در حدود ۱۰ هکتار مساحت دارد که سابقه آن به قرن هشتم می‌رسد. بقعه ملاحسن کاشی از دیگر آثار تاریخی در جنوب سلطانیه است. این بنا پلانی هشت ضلعی دارد و دارای ایوان‌های چهارگانه است. بنا دارای تزیینات داخلی از جمله مقرنس‌کاری گچ‌بری است که سابقه آن به عهد قاجاریه می‌رسد.
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: drmuratkaya)
مقبره چلبی اوغلی در فاصله ۵۰۰ متری جنوب غرب سلطانیه از دو بخش خانقاه و مقبره تشکیل شده است. معماری این مقبره بر اساس عقاید و تفکرات صوفیه ساخته شده است و از بخش خانقاهی آن برای انجام مراسمات صوفیه استفاده می‌شد. تاریخ این بنا را قرن هفتم هجری دانسته‌اند. تپه نور از جاذبه‌های مهم شهر است که دارای حدود دو هکتار مساحت است. در این تپه پایه‌های یک ساختمان بزرگ دارای ۱۲ ضلع پیدا شده است. در این مکان کاشی‌های سفالی تزیینی نیز یافت شده است. کاوشگران احتمال می‌دهند این مکان محل دفن غازان باشد.
بازارچه دائمی صنایع دستی در سلطانیه دارای ۱۰۰ غرفه است که در آن صنایع دستی شهر عرضه می‌شود. از جاذبه‌های طبیعی و جاهای دیدنی سلطانیه نیز می‌توان از چمن طبیعی سلطانیه نام برد که دارای ۳۵ کیلومتر مساحت است.
عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: Thyron RonKai، drmuratkaya و سعید سلطانیان)
نویسنده: زهرا آذرنیوش
