با خانه های تاریخی کاشان آشنا شوید

نگین توکلی
نگین توکلی پنجشنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۸:۰۵
با خانه های تاریخی کاشان آشنا شوید

کاشان یکی از شهرهای تاریخی ایران و از زیباترین شهرهای اصفهان است و خانه های تاریخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری آن به شمار می‌آیند.

نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۴۰۰/۰۸/۲۹ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۱/۰۲/۰۱ به‌روزرسانی شده است.

کاشان شهری با قدمت بیش از هفت هزار سال است که خانه های تاریخی بسیاری را از عصر زندیه و قاجار در خود جای داده است. این شهر که از زیباترین شهرهای استان اصفهان و مهم‌ترین مراکز باستان‌شناسی به شمار می‌آید، به‌خوبی معماری باشکوه و بی‌نظیر بناها و هنر معماران توانای ایرانی را به نمایش می‌گذارد. خانه های تاریخی از جمله جاهای دیدنی کاشان هستند که هر سال، هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به‌سمت خود می‌کشانند.

معروف ترین خانه های تاریخی کاشان:

 در ادامه با ما همراه باشید تا شما را به گشت‌و‌گذاری به‌یادماندنی در میان کوچه‌های قدیمی و بافت سنتی کاشان ببریم و خانه های تاریخی کاشان را به شما معرفی کنیم.

۱. خانه طباطبایی ها

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، خیابان علوی، محله سلطان امیراحمد، جنب امامزاده امیراحمد (مشاهده روی نقشه)

خانه طباطبایی‌ها

منبع عکس: ویکی پدیا

خانه طباطبایی‌ها باشکوه‌ترین خانه تاریخی کاشان است که در محله سلطان امیراحمد قرار دارد. این خانه در سال ۱۲۵۰ قمری در عصر قاجار توسط استاد علی مریم، معمار چیره‌دست آن دوره ساخته شده است. این بنا با مساحت ۴,۷۰۰ متر مربع، متشکل از سه بخش بیرونی، اندرونی، قسمت مخصوص خدمه و دارای ۴۰ اتاق، چهار حیاط، چهار سرداب، سه بادگیر و دو قنات است. خانه طباطبایی‌ها در نزدیکی خانه تاریخی بروجردی‌ها و در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امیراحمد واقع شده است و از آنجا که سنگ بنای این خانه را شخصی به نام «حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی» بنا کرده، به خانه طباطبایی موسوم و معروف شده است.

خانه طباطبایی‌ها در زیر سطح زمین ساخته شده است و باید چند پله را پایین بروید تا به حیاط خانه برسید. دلیل این نوع از ساخت، حفاظت از خانه در برابر زلزله و سروصدای زیاد بوده است. معماری خانه طباطبایی‌ها به شیوه معماری حجاب‌دار و گودال‌باغچه، متقارن و درون‌گرا است. گچ‌کاری‌های زیبای این ساختمان، حیاط‌های زیبا، حوض‌های آبی و مربعی در هر حیاط، ۶ باغچه هشت‌ضلعی پر از گل‌های زیبا، پنجره‌های کوچک رنگی و غیره از جاذبه‌های خیره‌کننده این خانه تاریخی هستند. 

۲. خانه بروجردی ها

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، خیابان علوی، محله سلطان امیراحمد (مشاهده روی نقشه)

خانه بروجردی‌ها

منبع عکس: pinorest.com

خانه بروجردی‌ها اولین خانه‌ای در کاشان است که در تزیین آن برای اولین بار از رنگ روغن و آبرنگ استفاده شد

خانه بروجردی‌ها در سال  ۱۲۷۵ قمری در دوره قاجار توسط استاد علی مریم ساخته شده است. این بنا که ردپای کمال‌الملک را در خود دارد، از دو بخش بیرونی و اندرونی تشکیل شده است. داستان ساخت خانه بروجردی‌ها یک داستان عاشقانه است. در این ماجرا پسر آقای بروجردی عاشق دختر آقای طباطبایی می‌شود و شرط آقای طباطبایی برای قبول این ازدواج، ساخت خانه‌ای برای دخترش شبیه به خانه‌ خودشان است. این شرط سبب می‌شود آقای بروجردی از معمار معروف طراح خانه‌ طباطبایی بخواهد تا بنای زیبای بروجردی را بسازد. علی‌ مریم کاشانی، صنیع‌الملک و کمال‌الملک از دیگر افرادی هستند که در معماری و دکوراسیون داخلی این خانه نقش داشته‌اند.

ساخت خانه بروجردی‌ها ۱۸ سال طول کشید؛ خانه‌ای که در تزیین آن برای اولین بار از رنگ روغن و آبرنگ استفاده شد. هنرهای تذهیب، منبت‌کاری، مقرنس و درودگری از دیگر هنرهایی هستند که برای تزیین این خانه به کار گرفته شده‌اند. تمام کاشی‌های حیاط خانه بروجردی‌ها مزین به نقاشی‌های میوه‌ها و خوراکی‌های مختلف هستند. در اتاق‌ها نیز دیوارنگاره‌هایی به چشم می‌خورد که داستان‌های زیبای تاریخ و ادبیات ایران را به نمایش می‌گذارند.

۳. خانه راهب

  • بوتیک هتل
  • تلفن: ۲۴۱۷ ۵۵۴۵ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه فرهنگ ۳۱ (مشاهده روی نقشه)

خانه راهب

منبع عکس: blog.eskano.com

خانه تاریخی راهب در محله درب باغ قرار دارد و قدمت آن به دوره قاجار و بیش از ۲۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. این خانه تاریخی با وسعت ۱۵۰۰ متر مربع دارای دو قسمت اندرونی و بیرونی است که به‌وسیله بخش شاه‌نشین به هم متصل می‌شوند. محفل عشاق، حجره هنرمندان، پناه متفکران، پنج دری، سرداب، پاشیر، مطبخ، نمخانه، هشتی ورودی، ایوان تابستانی و زمستانی و یک بادگیر از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده این خانه هستند. حیاط بزرگ خانه راهب، حوضی در میان خود دارد و تمام دیوارهای اطراف آن مزین به گچکاری هستند. تمام در و پنجره‌های اتاق‌های خانه راهب چوبی است.

خانه تاریخی راهب پس از مرمت و بازسازی توسط استاد سید اکبر حلی در سال ۱۳۹۲ با نام هتل مهینستان راهب آغاز به کار کرد. این هتل در قلب بافت تاریخی کاشان قرار دارد و با معماری اصیل، سقف‌های بلند گنبدی شکل و چیدمان سنتی، مکانی مناسب برای اقامت به شمار می‌آید. تهویه مطبوع، تلویزیون، یخچال، مینی‌بار و حمام اختصاصی از جمله امکانات ۱۶ اتاق این هتل دو طبقه هستند. 

هتل مهینستان راهب امکاناتی چون یک رستوران سنتی با امکان سرو انواع غذاهای ایرانی، محلی کاشان و دریایی، یک کافی‌شاپ با ارائه انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم سنتی ایرانی، تورهای گردشگری، خدمات خشک‌شویی، صندوق‌امانات، کتابخانه، چایخانه سنتی، سرویس‌های بهداشتی ایرانی و فرنگی، سالن کنفرانس، نمازخانه و فضای سبز و پذیرش ۲۴ ‌ساعته را نیز برای مهمانان خود فراهم کرده است. لازم به ذکر است که هتل مهینستان راهب عنوان لوکس‌ترین اقامتگاه تاریخی گردشگری را از آن خود کرده است و هر سال تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی در آن اقامت می‌کنند.

منابع عکس‌ها: سایت هتل مهینستان راهب

۴. خانه عامری ها

  • هتل پنج ستاره
  • تلفن: ۰۱۶۶ ۵۵۲۴ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، محله علوی، خیابان علوی، بن‌بست باستان هفتم، پلاک صفر (مشاهده روی نقشه)

خانه عامری‌ها بزرگ‌ترین خانه تاریخی کاشان با مساحتی بالغ بر هفت هزار متر مربع است. قدمت این مجموعه که از سه خانه و پنج حیاط مجزا تشکیل شده است به دوره زندیه بازمی‌گردد. خانه عامری‌ها در دوره قاجار توسط سهام السلطنه عامری بازسازی شد و توسعه یافت. این خانه در حال حاضر شامل هفت حیاط اندرونی و بیرونی، شاه‌نشین هفت دری، چند اتاق  سه دری و حوضخانه است.

خانه عامری‌ها

منبع عکس: safaraneh.com

خانه عامری‌ها در سال‌های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت و بازسازی شد و اکنون به‌عنوان هتلی پنج ستاره مورد استفاده گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. پروژه مرمت این بنای تاریخی در سال ۱۳۷۸ آغاز شد و در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید. این هتل دارای ۳۸ اتاق، دو فضای رستوران، کافی‌شاپ و گالری است و یکی از باشکوه‌ترین ساختمان‌های شهر به شمار می‌آید. تقارن، گچ‌بری‌ها و تزیینات داخلی ساختمان هتل سرای عامری‌ها بسیار چشم‌نواز هستند.

هتل سرای عامری‌ها

منبع عکس: safaraneh.com

۵. خانه منوچهری

  • آثار ملی ایران
  • هتل سنتی
  • تلفن: ۲۶۱۷ ۵۵۲۴ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، خیابان محتشم، کوچه شهید ثابت، کوی عمارت هفتم، شماره ۵۹ (مشاهده روی نقشه)
خانه منوچهری در سال ۲۰۱۶ کاندید جایزه معماری آقاخان شد

خانه منوچهری در محله محتشم کاشان قرار دارد و معماری اصلی آن به دوره حکومت صفویان بازمی‌گردد. این خانه در زلزله سال ۱۷۷۸ میلادی تا حدودی ویران شد؛ اما در دوره قاجار مورد بازسازی قرار گرفت. خانه منوچهری در سال ۱۳۸۶ خریداری و به همت ابوالفضل شاهی مرمت می‌شود. این خانه در همان سال با شماره ۱۹۳۲۷ به ثبت آثار ملی نیز می‌رسد. خانه منوچهری بین سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹ تدیل به یک بوتیک هتل می‌شود؛ هتلی که طراحی داخلی آن توسط شهناز نادر اصفهانی انجام شده است. 

خانه منوچهری از معدود خانه‌های دارای آب‌انبار است. این خانه در سال ۲۰۱۶ کاندید جایزه معماری آقاخان شد. خانه سنتی منوچهری در حال حاضر شامل دو مجموعه مجزا با فاصله یک کوچه از هم است. فاز اول خانه‌ای تاریخی با معماری مربوط به دوره قاجاریه دارای پنج اتاق دو تخته، دو اتاق سه تخته، یک اتاق چهار تخته و یک اتاق ۶ تخته است و فاز دوم خانه‌ای سنتی با قدمت و معماری مربوط به دوران پهلوی دارای ۱۰ اتاق دو تخته و یک اتاق یک تخته است. این خانه سنتی دارای کارگاه بافندگی و نمایشگاه وسایل تزیینی قدیمی و صنایع دستی نیز است.

خانه منوچهری

منبع عکس: آژانس مسافرتی ققنوس

پارکینگ مسقف و غیرمسقف (مجهز به دوربین مداربسته و نگهبان شب)، پرسنل مسلط به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و ترکی جهت راهنمایی مهمانان غیرایرانی، راهنمای محلی تورهای گردشگری، اینترنت رایگان، رستوران، کافی‌شاپ، سیستم گرمایشی و سرمایشی (چیلر و اسپیلیت) از جمله امکانات و خدمات هتل سنتی خانه منوچهری هستند.

۶. خانه عباسیان

خانه عباسیان

عکاس: دیگو دلسو

خانه عباسیان از مشهورترین خانه های تاریخی کاشان است که در فیلم‌ و سریال‌های بسیاری مانند مسافر ری، خانه‌ای در تاریکی، ملاصدرا و جابر بن حیان از آن به‌عنوان لوکیشن فیلمبرداری استفاده شده است. محمد ابراهیم تاجر کاشی، تاجر معروف چینی و بلور کاشانی بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۲۴۵ هجری قمری تصمیم گرفت تا این خانه را بسازد؛ خانه‌ای با مساحت هفت هزار متر مربع که ساخت آن حدود ۲۰ سال به طول انجامید. این خانه پنج طبقه با پنج حیاط و گودال باغچه پس از مرگ وی تفکیک و به افراد مختلفی فروخته شد.

حدود ۱۰۰ سال پیش، تاجر فرشی به نام آقای عباسیان، یکی از حیاط‌های بیرونی مجموعه را به مبلغ ۱۰۰۰ تومان می‌خرد. در آن زمان، خبر خرید یک حیاط با این قیمت توجه عموم را به خود جلب کرد؛ به‌طوری که این مجموعه تا به امروز  با نام خانه عباسیان در کاشان شناخته می‌شود. معماری حجاب‌دار و معماری درون‌گرا و قرینه‌سازی از مهم‌ترین ویژگی‌های این مجموعه به شمار می‌آیند. خانه عباسیان از سه بخش اصلی اندرونی، بیرونی و بخش خدمه تشکیل شده است؛ بخش‌هایی که هر یک دارای اتاق‌ها و قسمت‌های مختلفی هستند.

منابع عکس‌ها و عکاس‌ها: امیر پاشایی، باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: ناشناس)، سایت TAPPersia (عکاس: ناشناس)،  سایت رستوران عباسی

بخش بیرونی خانه عباسیان بیشتر به مهمانان و جشن‌هایی مانند جشن عروسی اختصاص داشت. در همین بخش اتاق‌هایی با نام اتاق آینه دیده می‌شوند که ظاهرا اتاق کار صاحبخانه بوده‌اند. ویژگی جالب این اتاق‌ها این است که اگر روبه‌روی درب یکی از آن‌ها بایستید، گویی در مقابل یک آینه ایستاده‌اید؛ زیرا درب‌ها به‌صورت موازی تکرار شده‌اند و شبیه تصویری در آینه به نظر می‌رسند. بخش اندرونی خانه فقط به اعضای خانواده تعلق داشت و بخش خدمه متشکل از اتاق‌های کار، مطبخ و حیاط بود.

امروزه بیشتر بخش‌های خانه عباسیان دوباره به هم پیوسته‌ و تحت پوشش سازمان رفاهی تفریحی شهرداری کاشان قرار گرفته‌اند. به‌علاوه چند کافه، رستوران، سوغات‌سرا، شربت‌سرا و پارچه‌بافی در بخش‌های مختلف خانه برای رفاه حال بازدیدکنندگان تعبیه شده‌اند. خانه عباسیان در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و هم‌اکنون از پربازدیدترین خانه های تاریخی کاشان است.

۷. خانه شریفیان

خانه شریفیان

منبع عکس: جامعه آنلاین معماران ایران

خانه شریفیان در محله صدره با قدمتی از سال ۱۲۳۰ هجری قمری، دارای یک حیاط اندرونی و یک حیاط بیرونی است. حیاط اندرونی به‌صورت چهار طرف ساخت و حیاط بیرونی سه طرف ساخت است و درمجموع سه طبقه در این خانه دیده می‌شود. تالاری پنج دری با یک شاه‌نشین بزرگ، دو اتاق سه دری در طرفین و دو فضای کفش‌کن در میان مجموعه واقع شده است؛ این تالار از سمت جنوب متصل و مشرف به یک حوضخانه است و از سمت شمال به‌وسیله ایوانی بزرگ به حیاط متصل می‌شود.

طاق قوسی شکل ایوان خانه شریفیان شاخص‌ترین نمای این بنا است. سقف و سطوح جانبی این ایوان مزین به تزیینات کاربندی، یزدی‌بندی، مقرنس‌کاری و گچ‌بری‌های زیبا هستند. از دیگر فضاهای معماری این بنا می‌توان به مطبخ و سرداب‌های متعدد در گوشه شرقی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، بهار خواب و یک اصطبل در گوشه شمالی غربی اشاره کرد. خانه تاریخی شریفیان توسط شخصی به نام حاج محمد حسن حاجی شریف در عصر قاجار بنا شده است و با معماری غنی و تزیینات چشم‌گیر، نظر هر بیننده‌ای را به‌سمت خود جلب می‌کند. این خانه تاریخی مانند بیشتر خانه‌های قدیمی کاشان، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

۸. خانه رئیسیان

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، محله سلطان میراحمد

خانه رئیسیان در محله سلطان امیراحمد دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی مستقل است که هر یک بخش‌های اندرونی و بیرونی بنا را به ما نشان می‌دهند. قدمت این خانه تاریخی به دوره قاجار بازمی‌گردد و حیاط اصلی آن به شیوه گودال باغچه بنا شده است. فضاهای این خانه سه طبقه در هر دو حیاط به‌صورت چهار طرف ساخت شکل گرفته‌اند و فضا های مهم معماری آن می‌توان به شاه‌نشین، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، بهار خواب، حوضخانه، شارم و بادگیر اشاره کرد. آینه‌کاری و گچ‌بری‌های متعدد در فضاها و نماهای حیاط‌ها تنها تزیینات خانه رئیسیان هستند. این بنا در سال‌های اخیر توسط اداره میراث فرهنگی کاشان به‌طور کامل مرمت شده و در مجموعه خانه عامری‌ها قرار گرفته است.

۹. خانه مشکی

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، خیابان ملاحبیب الله شریف، کوچه گذر دروازه اصفهان، کوچه حاجی صفی
گودال باغچه در گذشته در هر خانه‌ای ساخته می‌شد؛ زیرا ساکنان خانه، باید به آب قنات دسترسی می‌داشتند

خانه مشکی در محله درب اصفهان قرار دارد و قدمت آن به اوایل عصر قاجار باز‌می‌گردد. این خانه دارای یک حیاط اصلی و مرکزی است که به‌صورت گودال باغچه بنا شده است. این گودال‌ها پایین‌تر از سطح کوچه قرار دارند و اصطلاحا گود هستند. این گودال باغچه در گذشته در هر خانه‌ای ساخته می‌شد؛ زیرا ساکنان خانه، باید به آب قنات دسترسی می‌داشتند. سرداب، مهتابی، شاه‌نشین، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، شارم، پنج دری و بهار خواب از مهم‌ترین فضاهای معماری این خانه هستند. خانه مشکی دو طبقه دارد و به‌صورت سه طرف ساخت بنا شده است. از مهم‌ترین تزیینات این بنا می‌توان به یزدی‌بندی گچی سقف و قطاربندی طاقچه‌ها اشاره کرد. 

خانه مشکی با نام خانه اسماعیل نیز در کاشان مشهور است. قسمت شاه‌نشین این خانه مجلل‌ترین بخش بنا محسوب می‌شود و تزیینات بسیار زیبایی چون آینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، درها، پنجره‌های گچی نازک و پنجره‌های رنگی در آن به چشم می‌خورند. خانه مشکی در سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۲۵۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

۱۰. خانه عطارها

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، محله پنجه شاه، چهارراه آیت اله کاشانی (مشاهده روی نقشه)

خانه عطارها

منبع عکس: asrotravel.ir

خانه عطارها در محله پنجه شاه کاشان قرار دارد و قدمت آن به عصر قاجار بازمی‌گردد. بنای موجود خانه عطارها بخشی از یک بنای وسیع‌تر است که سه باب حیاط داشته است؛ اما امروزه تنها یک حیاط اندرونی وسیع و یک حیاط اصلی با وسعت ۴۷۰ متر مربع در این بنا دیده می‌شود. بیش از نیمی از فضاهای خانه عطارها در جهات شرق و غرب حیاط قرار دارند و ضلع شمالی آن فقط یک دیوار مرتفع با تاق‌نما است. از فضاهای اصلی معماری این بنا می‌توان به سه سرداب، شاه‌نشین، هشتی ورودی و حوضخانه اشاره کرد.

در بنای خانه عطارها باقی‌مانده‌هایی از یزدی‌بندی و گچ‌بری در تزیینات داخلی به چشم می‌خورد. این خانه تاریخی برخلاف دیگر بناها سه بادگیر بلند دارد که هوایی خنک و مطبوع را در روزهای گرم تابستان برای ساکنان فراهم می‌کند. این بنا در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۹۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

۱۱. خانه عادل

  • آثار ملی ایران
  • اقامتگاه سنتی (هتل خانه مروارید یا «نه چم»)
  • تلفن: ۴۴۹۵ ۵۵۲۲ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، میدان کمال‌الملک، خیابان فاضل نراقی، کوچه فرهنگ ۶ (مشاهده روی نقشه)

خانه عادل

منبع عکس:  اینستاگرام اقامتگاه سنتی نه چم

خانه تاریخی عادل کاشان یک خانه زیبای قجری است که با نام مروارید کاشان شهرت دارد و در سال‌های اخیر تبدیل به به یک اقامتگاه سنتی  به نام «نه چم» شده است. این بنا در قلب شهر کاشان قرار دارد و به‌دلیل نزدیکی به دیگر جاذبه‌های تاریخی کاشان از جمله مرکز محله سوریجان کاشان، مسجد، تکیه، حسینیه محله سوریجان کاشان و دیگر ابنیه تاریخی از محبوبیت فراوانی میان گردشگران برخوردار است.

خانه عادل به سبک گودال باغچه و در دو طبقه به‌صورت متقارن با خشت بنا شده است. این خانه تاریخی از شاهکارهای هنر معماری قدیم شهر کاشان بوده و از تزیینات مجلل، اتاق‌ها، نورگیرها و پنجره‌های مشبک رنگی، آینه‌کاری، گچ‌‌بری‌ها، بادگیر، حوض آب، اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم شهر کاشان برخوردار است. این هتل سنتی پرطرفدار در شهر کاشان دارای ۶ اتاق با ظرفیت دو و سه تخت است. هتل خانه تاریخی عادل دارای امکاناتی مثل چایخانه، سفره‌خانه سنتی، سرویس بهداشتی، حمام اختصاصی مجهز، سیستم سرمایشی، گرمایشی، تلویزیون، پذیرش ۲۴ ساعته، پرسنل مسلط به زبان انگلیسی و امکانات ارتباطی از جمله اینترنت بی‌سیم است. این خانه تاریخی فاقد رستوران و پارکینگ است.

۱۲. خانه مرشدی

  • بوتیک هتل
  • تلفن: ۲۶۰۰ ۵۵۲۲ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، میدان کمال‌الملک، خیابان ملا حبیب اله شریف، کوچه بوستانی (مشاهده روی نقشه)

خانه مرشدی

منبع عکس: صفحه اینستاگرام خانه مرشدی

خانه تاریخی مرشدی با حفظ فضای سنتی خود، تبدیل به بوتیک هتلی بی‌نظیر برای میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی شده است

خانه تاریخی مرشدی با قدمتی از ۲۵۰ سال قبل بیش از پنج سال است که با حفظ فضای سنتی خود، مرمت و تبدیل به بوتیک هتلی بی‌نظیر برای میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی شده است. این خانه دو طبقه دارای یک حیاط اصلی، یک حیاط حوضخانه به مساحت ۱۵۰ متر مربع و هشت باب اتاق است، که پنج باب اتاق آن در حیاط اصلی و سه باب در طبقه پایین این مجموعه واقع شده‌اند. حیاط خانه مرشدی به شیوه‌ای کاملا سنتی با تخت‌های چوبی دورتادور حیاط و حوض آب چیده شده است و مهمانان می‌توانند در این محیط از فضای سنتی اقامتگاه لذت ببرند.

از جمله امکانات و خدمات ارائه شده در هتل مرشدی می‌توان به خدمات تور گردشگری ویژه کویر، ابیانه، کاشان گردی، پارکینگ اختصاصی گردشگران هتل، تلویزیون و یخچال در اتاق‌ها، اینترنت بی‌سیم رایگان، کافی‌شاپ، سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی، سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی شامل اسپیلت، چایخانه سنتی همراه با سرو انواع شربت‌های سنتی و دمنوش‌های گیاهی، خدمات ماساژ و یک فضای سبز زیبا اشاره کرد. در نظر داشته باشید که با توجه به معماری خاص و قدمت این بنا، تعداد زیادی پله در ورودی اتاق‌ها قرار دارد؛ بنابراین ممکن است این هتل برای افراد مسن و خانواده‌هایی که کودکان خردسال به‌همراه دارند، مناسب نباشد.

منابع عکس‌ها: صفحه اینستاگرام خانه مرشدی

۱۳. خانه احسان

  • آثار ملی ایران
  • هتل سنتی
  • تلفن: ۶۸۳۳ ۵۵۴۴ ۰۳۱
  • آدرس: کاشان، میدان کمال‌الملک، ابتدای خیابان فاضل نراقی، رو‌به‌روی کوچه مدرسه آقا بزرگ، کوچه فرهنگ ۳۵ (مشاهده روی نقشه)

خانه تاریخی احسان با قدمتی از دوره قاجار بیش از ۱۰۰ سال عمر دارد. این خانه تاریخی در سال ۱۳۸۴ با شماره‌ ثبت ۱۲۳۲۵ ثبت ملی شده است. خانه احسان اولین خانه تاریخی کاشان بود که با تغییر کاربری، تبدیل به یک اقامتگاه سنتی برای گردشگران ایرانی و خارجی شد. خانه احسان دو حیاط مجزای اندرونی و بیرونی دارد و از فضاهای مهم معماری آن می‌توان به سه سرداب، شاه‌نشین، مهتابی، پنج دری، هفت دری، هشتی ورودی، ایوان تابستانی و دو بادگیر اشاره کرد. از ویژگی‌های این خانه وجود اتاق هفت دری و بادگیر مرتفع است.

خانه احسان

منبع عکس: مجله جاباما

خانه احسان در بافت تاریخی کاشان و نزدیک بازار در محله درب باغ (از قدیمی‌ترین محله‌های شهر) قرار دارد و بافت تاریخی خود را حفظ کرده است. اگر علاقه‌مند به تجربه زندگی شاهزاده‌های عصر قاجار هستید، حتما به این خانه تاریخی سر بزنید و یک شب را در آن سپری کنید. خانه احسان در واقع یک مجموعه‌ فرهنگی اقامتی است و علاوه بر اقامتگاه سنتی و مدرن، امکاناتی چون موزه و گالری، تالار فیلم و تئاتر و اجتماعات، کتابخانه، اینترنت بی‌سیم، کارگاه سفال و صنایع دستی، دوچرخه‌سواری در بافت تاریخی، ارائه غذاهای بومی و گیاهی و برگزاری تورهای گردشگری را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.

منابع عکس‌ها: صفحه اینستاگران خانه احسان

۱۴. خانه رزاقیان

آدرس: کاشان، محله ترک آباد 

خانه رزاقیان در محله ترک آباد کاشان قرار دارد و مانند بسیاری از دیگر خانه های تاریخی کاشان، قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد. این خانه سه طبقه از دو بخش اندرونی، بیرونی و شاه‌نشین تشکیل شده است و هر دو حیاط آن به‌صورت دو طرف ساخت بنا شده‌اند. سرداب، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی و یک بادگیر از دیگر قسمت‌های تشکیل‌دهنده خانه رزاقیان هستند. این خانه تاریخی یک بار مرمت شده است و از جاذبه‌های کمترشناخته‌شده کاشان به شمار می‌آید.

۱۵. خانه حسینی و بنی کاظمی

بیشتر ساختمان‌های خانه حسینی در قسمت جنوبی آن و پشت به آفتاب قرار دارند تا نور و گرمای کمتری وارد خانه شود

خانه حسینی در ضلع شرقی خانه بنی کاظمی در محله کوشک صفی کاشان قرار دارد. ورودی این بنا با قدمتی از عصر قاجار در کوچه‌ای با شیب تند واقع شده است که از کوچه کوشک صفی و در مجاورت گذر کوشک صفی منشعب می‌شود و پس از در دو لنگه چوبی به هشتی ورودی می‌رسد. بیشتر ساختمان‌های این بنا در قسمت جنوبی آن و پشت به آفتاب قرار دارند تا نور و گرمای کمتری وارد خانه شود.

اتاق پنج دری در ضلع جنوبی خانه و آب‌انبار، مهتابی، مطبخ انبارها و دیگر بخش‌های خانه در قسمت شمالی حیاط ساخته شده‌اند. حیاط خانه حسینی مستطیلی شکل است و چهار باغچه در آن به چشم می‌خورند. این بنا در سال ۱۳۷۶ توسط هیئت امنای بازسازی خانه‌های قدیمی کاشان به نام شهرداری کاشان خریداری و عملیات مرمت و بازسازی آن آغاز شد؛ اما به دلایلی مرمت آن متوقف شده است.

خانه کاظمی

عکاس: نامشخص

قدمت خانه بنی کاظمی به اواخر عصر قاجار بازمی‌گردد. این خانه دارای حیاط بیرونی و اندرونی و فاقد گودال باغچه و بیرونی است؛ اما یک حیاط خلوت کوچک پشت شاه‌نشین جنوبی در آن دیده می‌شود. سرداب های جنوبی و شمالی، شاه‌نشین، پنج دری، هشتی ورودی و ایوان تابستانی از فضاهای اصلی معماری خانه بنی کاظمی هستند. حیاط اصلی این خانه ۹۶۰ متر مربع وسعت دارد و حدود ۵٫۵ متر پایین‌تر از سطح کوچه احداث شده است. تزئیناتی چون گچ‌بری تصویری و نقاشی، یزدی‌بندی، رسمی‌بندی و قطار بندی در خانه بنی کاظمی به چشم می‌خورند. این بنا که مالکیت آن در اختیار میراث فرهنگی کاشان است در سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. درخت‌های حیاط خانه حسینی و بنی کاظمی نیز نشان از قدمت این دو بنا دارند و از جاذبه‌های این خانه‌های زیبا به شمار می‌آیند.

۱۶. خانه دستمالچی

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، خیابان محتشم، کوچه درب گلدان

خانه دستمالچی

منبع عکس:  arthut.ir

خانه دستمالچی در محله درب گلان از جمله خانه‌های قدیمی کاشان است که فقط یک حیاط وسیع مرکزی دارد و فاقد بخش‌های اندرونی و بیرونی است. این خانه به‌صورت چهار طرف ساخت احداث شده است و قدمت آن به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد. خانه دستمالچی سه طبقه است و از فضاهای مهم معماری آن می‌توان به سرداب، شاه‌نشین، ایوان تابستانی و حوضخانه اشاره کرد. این خانه دارای تزیینات رسمی‌بندی ساده گچی در ایوان و طاقچه‌ها است. تنها ورودی خانه دستمالچی در گوشه شرقی آن قرار دارد و در میانه حیاط آن، یک حوض و دو باغچه وسیع در دو سوی آن دیده می‌شوند. خانه دستمالچی در سال ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۰۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

۱۷. خانه بالاچی

  • آثار ملی ایران
  • آدرس: کاشان، محله قبرستان درب باغ، روبه‌روی خانه تاریخی احسان

خانه بالاچی

عکاس: نامشخص

خانه بالاچی از بناهای به‌جا مانده از عصر حکومت قاجاریان است و حدود ۱۳۰ سال عمر دارد. این خانه قدیمی در محله قبرستان درب باغ و روبه‌روی خانه تاریخی احسان واقع شده است. خانه بالاچی با وسعت ۶۰۰ متر مربع مانند دیگر خانه های تاریخی دارای یک حیاط بزرگ، باصفا و بدون باغچه است که در وسط آن یک حوض بزرگ ساخته شده است. این خانه سه طبقه است؛ یک طبقه آن پایین‌تر از سطح کوچه قرار دارد و دو طبقه دیگر نسبت به کوچه در ارتفاع بیشتری هستند.

خانه بالاچی به‌صورت دو طرف ساخت احداث شده است و از فضاهای اصلی معماری آن می‌توان به سرداب، شاه‌نشین، سرپوشیده، مهتابی، هشتی ورودی و ایوان‌های تابستانی و زمستانی اشاره کرد. در زمان بازدید از این خانه، شاه‌نشین آن با تزیینات فوق‌العاده، رسمی‌بندی و آینه‌کاری و سر ستون‌های گچ‌بری شده ایوان اصلی چشم شما را به خود خیره خواهند کرد. این خانه تاریخی در سال ۱۳۷۹ با شماره ۳۳۳۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

۱۸. خانه حشمت‌اله خان

  • آدرس: کاشان، محله علوی، خیابان علوی، بن‌بست باستان هفتم، پلاک صفر (مشاهده روی نقشه)
دهانه هفت دری بزرگ شاه‌نشین خانه حشمت‌اله خان از شاخصه‌های متمایز آن به شمار می‌آید

خانه حشمت‌اله خان با قدمتی از اوایل عصر قاجار در محله کوشک صفی در خیابان علوی قرار دارد و مانند بیشتر خانه های تاریخی کاشان یک حیاط اصلی و مرکزی با وسعت نزدیک به ۸۲۰ متر مربع دارد و بخش‌های اندرونی و بیرونی آن از یکدیگر جدا شده‌اند. فضاهای مهم معماری این خانه شامل سرداب، شاه‌نشین، هفت دری و هشتی ورودی می‌شود. خانه حشمت‌اله خان سه طبقه است و اتاق‌های آن در دو طرف حیاط ساخته شده‌اند. یکی از ویژگی‌های معماری این بنا این است که دو جبهه ساخته شده آن روبه‌روی هم نیستند؛ بلکه یکی در جنوب و دیگری در شرق حیاط قرار دارند.

هفت دری خانه حشمت‌اله خان از شاخصه‌های متمایز آن به شمار می‌آید. دهانه بزرگ شاه‌نشین هفت دری بیش از هشت متر است که از همه شاه‌نشین‌های خانه‌های کاشان بزرگ‌تر است. این شاه‌نشین وسیع به کمک یزدی‌بندی گچی در سقف تزیین شده است. خانه حشمت اله خان توسط میراث فرهنگی و شهرداری کاشان به‌طور کامل مرمت شده و در حال حاضر، به خانه عامری‌ها ملحق شده است.

۱۹. خانه حکیم باشی

  • آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی کاشان، در نزدیکی مسجد آقابزرگ 

خانه حکیم باشی

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا. عکاس: محمد مهدی زمزم

خانه حکیم باشی در محله مسجد آقا بزرگ قرار دارد و متعلق به اوایل عصر قاجار است. این خانه با وجود سه حیاط بزرگ، یک بارانداز وسیع و فضاهای معماری مختلف از کامل‌ترین و دست‌نخورده‌ترین خانه‌های قدیم کاشان به شمار می‌آید. بخش اندرونی، بیرونی و گودال باغچه خانه حکیم باشی به‌صورت چهار طرف ساخت بنا شده‌اند و در سه طبقه به چشم می‌خورند. از فضاهای مهم معماری این خانه می‌توان به بهاربند، نارنجستان، سه سرداب وسیع، بیش از چهار شاه‌نشین، مهتابی، پنج دری، آینه‌خانه، هشتی ورودی، بارانداز و اصطبل روباز و روبسته اشاره کرد.

نمای حیاط بیرونی، شاه‌نشین اصلی و سرداب‌های خانه حکیم باشی با گچ‌بری، آینه‌کاری و یزدی‌بندی تزیین شده‌اند؛ خانه‌ای که به دستور پزشک معروف عصر قاجار ساخته شده است. وجود نقاشی‌های ارزشمند و بی‌نظیر از میرزا عبدالوهاب غفاری از اساتید مشهور نقاشی در دوره قاجار و پسر عموی کمال‌الملک در سقف اتاق شاه‌نشین خانه متمایزترین مشخصه این بنا است.

۲۰. خانه تاج

خانه تاج

منبع عکس: yejayekhoob.com

خانه تاج یکی از بناهای گودال باغچه‌ای اصیل کاشان با قدمتی از دو قرن قبل (عصر قاجار) است که اکنون با نام خانه هنرمندان و موزه مردم شناسی کاشان شناخته می‌شود و کاربری فرهنگی دارد. این بنای تاریخی سه طبقه (همکف، گودال باغچه و سرداب تحتانی) دارای ۷۰۰ متر مربع عرصه و ۸۰۰ متر مربع اعیانی است. خانه تاج دو باب حیاط بیرونی و اندرونی و ۱۳ باب اطاق پنج دری، سه دری و تک دری دارد.

از فضاهای معماری خانه تاج می‌توان به چهار سرداب بیرونی، دو سرداب اندرونی، یک بادگیر، شاه‌نشین، مهتابی، هشتی ورودی، شارم (دورتادور باغچه طبقه میانی) و بهار خواب‌ها اشاره کرد. این بنا در سال ۱۳۸۳ توسط معمار بناهای تاریخی کاشان، سید اکبر حلی خریداری، مرمت و بازسازی شد. خانه تاج با شماره ۹۰۲۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این بنا در نزدیکی خانه طباطبایی‌ها قرار دارد.

منبع عکس کاور: ویکی پدیا (خانه طباطبایی‌ها)

 

پرسش‌های متداول

داستان عاشقانه خانه بروجردی‌ها چیست؟

پسر آقای بروجردی عاشق دختر آقای طباطبایی می‌شود و شرط آقای طباطبایی برای قبول این ازدواج ساخت خانه‌ای برای دخترش شبیه به خانه‌ خودشان است.

کدام خانه های تاریخی کاشان تبدیل به اقامتگاه یا هتل شده‌اند؟

خانه تاریخی راهب، خانه عامری‌ها، خانه عادل، خانه احسان و خانه مرشدی از جمله خانه های تاریخی کاشان هستند که تبدیل به اقامتگاه، بوتیک هتل و هتل سنتی شده‌اند.

مشهورترین خانه های تاریخی خیابان علوی کاشان کدامند؟

خانه عباسیان، خانه طباطبایی‌ها، خانه بروجردی‌ها، خانه تاج، خانه عامری‌ها و خانه شریفیان از مشهورترین خانه های تاریخی خیابان علوی کاشان هستند.

بزرگ‌ترین خانه تاریخی کاشان کدام است؟

خانه عامری‌ها بزرگ‌ترین خانه تاریخی کاشان با مساحتی بالغ بر هفت هزار متر مربع است که از سه خانه و پنج حیاط مجزا تشکیل شده است.

مطالب مرتبط:

دیدگاه