راهنمای سفر به بندر ماهشهر

ماهشهر در جنوب استان خوزستان و در فاصله‌ی ۱۱۰ کیلومتری اهواز قرار دارد. این شهر با وجود منطقه‌ی ویژه‌ی اقتصادی و اداره بنادر و کشتیرانی یکی از قطب‌های اقتصادی کشور به شمار می‌رود.

ماهشهر را بهتر بشناسید:

درباره ماهشهر

آب و هوای ماهشهر

تاریخچه ماهشهر

آداب و رسوم مردم ماهشهر

سوغات ماهشهر

غذای محلی ماهشهر

جاهای دیدنی ماهشهر

درباره ماهشهر

نمایی شبانه از بندر ماهشهر

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: امیر رضا عسکری بلداجی)

ماهشهر از قدیم شهری مهاجرپذیر بوده است و اقوام گوناگونی در آن در کنار هم زندگی می‌کنند. این شهر از دو بخش ماهشهر قدیم و ناحیه صنعتی تشکیل شده است. غرب ماهشهر ناحیه‌ی صنعتی نام دارد. این منطقه از چند محله و کوی تشکیل شده است و بیشتر ساکنان آن در صنایع پتروشیمی مشغول به کار هستند.

بندر امام خمینی در محدوده‌ی ماهشهر و ۸ کیلومتری آن قرار دارد. اهواز و رامشیر همسایه‌های شمالی ماهشهر هستند. بندر ماهشهر از غرب به شادگان، از شرق به هندیجان و امیدیه و از جنوب به خلیج فارس می‌رسد. این شهر ۸۳ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس دارد. جنوب ماهشهر دارای خور است، به نام خور موسی که از از نظر اقتصادی و نیز استراتژیک مهم تلقی می‌شود.

ماهشهر مانند بیشتر شهرهای خوزستان قومیت‌های گوناگونی دارد که چند دسته‌ی کلی هستند. یک دسته از مردم ماهشهر تیره‌ای از کعبیان قبان عراق هستند که به‌دلیل شیوع طاعون در سال ۱۱۰۶ به آنجا آمدند. بومی‌های ماهشهر بندری به شمار می‌روند و شغل اغلب آن‌ها ماهیگیری بوده است.

پارک دریاچه نمک ماهشهر

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: نورالدین هرمزی)

قنواتی‌ها از بهبهان به ماهشهر مهاجرت کرده‌اند و شغل بیشتر آن‌ها کشاورزی بوده است. لرها و بختیاری‌ها و اقوام دیگر از حدود دهه‌ی ۲۰ به ماهشهر آمده‌اند و در کار کمرگ و صادرات مشغول بوده‌اند. پس از حمله‌ی عراق به ایران بخشی از مهاجران از آبادان و خرمشهر به ماهشهر رفتند و در همان جا ماندگار شدند.

تازه‌ترین مهاجرانی که ماهشهر را برای زندگی انتخاب کرده‌اند، اهل کهگیلویه و بویر احمد و لرستان هستند. اکنون از همه شهرها می‌توان مهاجرانی در ماهشهر دید که برای اشتغال در پتروشیمی ماهشهر به این بندر مهاجرت کرده‌اند.

گویش مردم بومی و قدیمی ماهشهر از نظر آواشناسی شبیه به گویش آبادانی و بوشهری و از نظر دستوری شبیه به گویش بختیاری و بوشهری است. ازاین‌رو، دو زبان در ماهشهر می‌شنویم، فارسی با گویش ماهشهری و عربی که تحت‌تاثیر کشورهای عرب زبان که زمانی جزو ایران بوده و اکنون در همسایگی ایران قرار دارند.

آب و هوای ماهشهر

طبیعت بندر ماهشهر

عکس از وب‌سایت anthropologyandculture.com (عکاس: نامشخص)

آب و هوای این شهر گرم و مرطوب است که این رطوبت در نیمه‌ی دوم مرداد تا شهریور به ۱۰۰ درصد هم می‌رسد. تش باد یا بادهای گرم ماهشهر در محدوده‌ی تیر و مرداد می‌وزند. میانگین سالانه‌ی بارش باران در این شهر حدود ۲۳۳ میلی‌متر است. ارتفاع آن از سطح دریا ۳ متر است و ۲۷۱۳ هکتار وسعت دارد. 

تاریخچه ماهشهر

قدیمی‌ترین نامی که از ماهشهر دیده می‌شود به دوره‌ی اردشیر اول از سلسله‌ی ساسانیان برمی‌گردد که ریواردشیر نام داشت. این نام بعدها به ریشهر تغییر کرد. نام ماهشهر در سفرنامه‌های تاریخی مهروبان، ماجول یا ماچول، ماژول و معشور یا معشوق ذکر شده است.

ماهشهر از بندرهای قدیمی حاشیه‌ی خلیج‌فارس به شمار می‌رود. وجود روستای صالحک که از دوره‌ی اشکانی به جا مانده، نشان می‌دهد در گذشته در آن محدوده زندگی جریان داشته است. در دوره‌ی ساسانیان این منطقه رونق داشته است، شاهد آن نام ریواردشیر است که اردشیر اول بر آن گذاشته بود.

بندر ماهشهر در شب

عکس از وب‌سایت softinja.com (عکاس: نامشخص)

در چند سفرنامه مانند نوشته‌های ابن بطوطه و ناصرخسرو از ماهشهر یاد شده است. ناصرخسرو آن‌را شهری بزرگ بر لب دریا با بازاری بزرگ توصیف کرده است. ابن بطوطه در سفرنامه‌اش ذکر کرده که از بندر ماچول تا هندوان که هندیجان امروزی است، زیر سایه‌ی درختان راه می‌رفتند.

نام بندر معشور در دوره‌ی صفویه کم‌رنگ بوده است تا اواخر قرن چهاردهم خورشیدی که بندر کوچکی بوده و کشتی‌های محلی در آنجا کار صادرات و واردات انجام می‌داده‌اند. ماهی‌گیری، کشاورزی و دامپروری بخشی دیگر از زندگی مردم ماهشهر بوده است.

با ساخت راه‌آهن سراسری در دوره‌ی پهلوی اول و با توسعه‌ی بندر امام خمینی، ماهشهر جان دوباره‌ای گرفت. صادرات نفت خام از سال ۱۳۲۴ در ماهشهر آغاز شد. نفت از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آبادان به ماهشهر می‌رسید. در دهه‌ی ۳۰ خورشیدی ماهشهر بهترین گزینه برای صادرات فراورده‌های نفتی پالایشگاه بود، زیرا در کنار خور موسی قرار داشت و نفتکش‌ها دسترسی خوبی به آنجا داشتند. در سال ۱۳۷۶ حجم تخلیه و بارگیری نفتی در این بندر نزدیک به ۱۴ میلیون تن بوده است.

آداب و رسوم مردم ماهشهر

نوروز، چیدن هفت‌سین، خانه‌تکانی و دید و بازدید مانند همه شهرها از دیرباز در ماهشهر هم رسم بوده است. علاوه بر این‌ها رسم بوده که مردان جوان حدود یک هفته پیش از نوروز گروهی به صحرا می رفتند و چادر می‌زدند. آیین به صحرا رفتن هنوز تا حدی در این منطقه باقی مانده است.

سوغات ماهشهر

ماهی‌های جنوب

عکس از وب‌سایت alef.ir (عکاس: نامشخص)

انواع ماهی تازه‌ی جنوب، میگو و خرما از سوغاتی‌های ماهشهر هستند. 

غذای محلی ماهشهر

در یک شهر بندری چه غذایی لذیذ‌تر از ماهی و میگوی تازه پیدا می‌کنید؟ ولی ماهشهر گذشته از غذاهای جنوبی مانند ماهی، دو خوراک محلی هم دارد.

خپولک یا گت‌گتو که پایه‌ی اصلی آن گیاه گت‌گتو است، خوراکی است که مانند پیراشکی سس‌اش را درون خمیر می‌ریزند و سرخ می‌کنند. محلی‌ها آن‌را در تنور می‌پزند. گاهی هم آن‌را با سس گوشت می‌پزند که خوراکی خوش‌مزه شبیه به پیراشکی گوشت است. تنگیله نوعی نان است که در تابه آماده می‌شود.

جاهای دیدنی ماهشهر

خور موسی

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: فدرال)

جاذبه‌های طبیعی ماهشهر زیباترین دیدنی‌ آن به شمار می‌روند. خور موسی گذشته از منظره‌ی دلپذیری که دارد با داشتن گونه‌های جانوری متنوع مانند دلفین و فلامینگو مکانی فراموش‌نشدنی است.

ماهشهر دیدنی‌های طبیعی و تاریخی دیگری دارد؛ پارک ساحلی خور، پارک ارم با امکان قایق‌سواری، پارک پرندگان و باغ حیوانات،‌ باقی‌مانده‌ی عمارت تاریخی تل کافران یا تل کافرون، خرابه‌های آبادی ریشهر در شمال شرقی ماهشهر، آرامگاه سید صالح در خیابان مطهری،‌ زیارتگاه شاهزاده حمزه در ۲۵ کیلومتری ماهشهر به هندیجان، شهر باستانی آسک در جنوب شرقی هندیجان و روستای باستانی صالحک در شرق هندیجان از جمله جاهای دیدنی ماهشهر هستند.

نویسنده: مهتاب خسروشاهی

عکس‌های گالری از posc.ir، akpc.ir و mana.ir؛ عکاسان: نامشخص

از کجا شروع کنیم

نقشه جاهای دیدنی، هتل‌ها و رستوران‌ها

map