کشف کوزه تریاک هخامنشی؛ نشانه‌هایی از مصرف گسترده در مصر باستان!
به نقل از ایلنا؛ پژوهشی تازه نشان می‌دهد که استفاده از تریاک در مصر باستان بسیار گسترده‌تر از آن چیزی بوده که پیش‌تر تصور می‌شد. بررسی یک کوزه آلاباستر (سنگ کالسیت) در مجموعه بابلی موزه ییل، رد مواد افیونی را در داخل این ظرف آشکار کرده است؛ کشفی که به‌گفته پژوهشگران، روشن‌ترین و مستقیم‌ترین مدرک درباره رواج مصرف تریاک در جامعه مصر باستان به شمار می‌آید.
به گفته پژوهشگران، شمار اشیا کتیبه‌دار سالم و دست‌نخورده از این نوع در سراسر جهان کمتر از ده عدد است و همگی در اختیار فرمانروایان یا دیگر طبقات ممتاز قرار داشته‌اند.
نویسندگان مطالعه با بهره‌گیری از روش گاز کروماتوگرافی-طیف‌سنجی جرمی، درون این گلدان ترکیباتی چون نوسکاپین، هیدروکوتارنین، مورفین، تبایین و پاپاورین را شناسایی کردند.
این یافته می‌تواند به بحث دیرینه درباره کارکرد این ظروف سلطنتی که برخی پژوهشگران آن‌ها را محفظه عطر یا لوازم آرایشی می‌دانستند، پایان دهد.
بر پایه نتایج به‌دست‌آمده، نویسندگان بر این باورند که این ظروف در حقیقت «بسته‌های» باستانی حاوی مواد مخدر برای نخبگان سیاسی بوده‌اند.
پیش‌تر نیز در گورستانی در سِدمنت، در جنوب قاهره، که به دفن افراد کم‌برخوردار اختصاص داشت، درون چند ظرف نشانه‌هایی از تریاک یافت شده بود. این شواهد نشان می‌دهد که این ماده در مصر باستان هم در میان مردم عادی و هم در میان نخبگان مصرف می‌شده است.
این موضوع پرسش‌های تازه‌ای را درباره محتوای دیگر ظروف آلاباستری، به‌ویژه آن‌هایی که در آرامگاه توت‌عنخ‌آمون کشف شده‌اند، برمی‌انگیزد. نویسندگان اعلام کردند:
در بسیاری از آلاباسترهای غارت‌شده از آرامگاه توت‌عنخ‌آمون، رسوبات آلی چسبناک و قهوه‌ای تیره با بویی مشخص دیده شده که با ویژگی‌های شیره خشک‌شده تریاک مطابقت دارد.
آنان می‌نویسند:
دست‌کم برخی از این ظروف در واقع حاوی افیون بوده‌اند؛ سنتی دیرپا در مصر باستان که تازه آغاز به درک آن کرده‌ایم. پژوهشگران حتی احتمال می‌دهند که این گونه ظرف‌های آلاباستری مترادف با افیون شده باشند؛ همان‌گونه که امروزه قلیان با مصرف تنباکوی قلیان هم‌معناست.
هرچند این فرضیه تا حدی جنبه گمانه‌زنی دارد، اما آنان تاکید می‌کنند:
اکنون کاملا روشن است که مصرف افیون بخشی تثبیت‌شده از زندگی روزمره‌ی باستانی بوده است.
بر پایه نمونه‌های بقایای آلی به‌دست‌آمده از مجموعه بابلی ییل و موزه پن، اکنون شواهد کافی وجود دارد که نشان دهد دست‌کم برخی از انواع ظروف آلاباستر مصری پیوندی مستقیم با ذخیره‌سازی، آماده‌سازی و مصرف افیون داشته‌اند؛ که فراتر از کاربری عمومی‌تر است. این امر افق گسترده‌تری از سنت‌های دارونامه‌ای در جهان باستان را بازتاب می‌دهد که هنوز به‌خوبی شناخته نشده است.
ظروف آلاباستری مصری اکنون با امضاهای شیمیایی روشن تریاک هم در جوامع نخبگانی بیرون از مصر (مانند بین‌النهرین) و هم در بسترهای فرهنگی عادی‌تر درون مصر (مانند سِدمنت) شناسایی شده‌اند؛ یافته‌هایی که گمانه‌زنی‌های دیرینه درباره کارکرد آن‌ها به‌عنوان محفظه لوازم آرایشی یا ابزار انتقال پیام‌های خصوصی را که بیش از یک قرن ادامه داشت، رد می‌کند. آن‌ها شاید حتی نمادهای استعاری یک سنت فرهنگی متمایز بوده‌اند؛ نمونه‌هایی از «برندسازی» آشکار به معنای امروزی، یعنی گونه‌هایی از ظروف که بلافاصله تداعی‌گر مصرف تریاک در سنتی چندصدساله بوده‌اند.