بارش شهابی جباری بامداد پنجشنبه

حامد الطافی، کارشناس نجوم گفت:

به‌طور متوسط در شب‌های عادی، در هر ساعت می‌توانیم  ۴ یا ۵ شهاب را در آسمان ببینیم، این موضوع در صورتی است که از شهر دور باشیم و آسمان صاف باشد.

وی با بیان اینکه شهاب ها ناشی از ذراتی هستند که در اطراف زمین پراکنده اند و تحت تاثیر گرانش یا جاذبه به‌سمت زمین می آیند، افزود:

این ذرات در واکنش با مولوکول های اتمسفر می سوزند و ما آن‌ها را در قالب رد نورانی شهاب می‌بینیم.

وی با بیان اینکه وقتی در مواقع خاصی تعداد شهاب ها به‌یک‌باره افزایش می‌یابد پدیده بارش شهابی رخ می‌دهد، اظهار داشت:

بارش های شهابی تکرار شونده و سالانه هستند و هرساله در یک تاریخ مشخص به وقوع می پیوندند. بارش شهابی جباری در اواخر مهر ماه هر سال اتفاق می افتد.

به گفته وی، علت نام‌گذاری بارش شهابی جباری این است که همه شهاب ها از صورت فلکی جبار یا شکارچی منشأ می‌گیرند. این صورت فلکی زمستانی است و در اوایل پاییز در حوالی نیمه شب طلوع کرده و قابل رویت  می‌شود.

الطافی با بیان اینکه دوره بارش شهابی جباری از ۱۰ مهر تا ۱۶ آبان ماه (از ۲ اکتبر تا ۷ نوامبر) به طول می انجامد، عنوان کرد:

در یک بازه تقریبا یک ماهه بارش های شهابی جباری را می‌توانیم ببینیم ولی اوج یا پیک بارش در اواخر مهرماه یعنی شب سی ام مهر ماه است.

به گفته این کارشناس نجوم، برای مشاهده بارش های شهابی نیاز به ابزار اپتیکی همچون تلسکوپ، دوربین های دو چشمی، تک چشمی و... نیست.

وی افزود:

ظهور شهاب ها رندم و اتفاقی است، به این معنا که نمی‌توان محل دقیق دیده شدن شهاب در آسمان را از قبل مشخص کرد، بنابراین هرچه میدان دید وسیع تری داشته باشیم، شهاب های بیشتری را می‌توانیم رصد کنیم.

الطافی  در خصوص زمان بارش شهابی جباری گفت: از ابتدای شب بامداد ۲۹ مهرماه، به‌دلیل وجود ماه و روشنی آسمان، دیدن شهاب ها دشوار است، ولی بعد از غروب ماه (یعنی از بامداد تا طلوع آفتاب)، آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان مشاهده بارش‌های شهابی فراهم خواهد شد.

الطافی با بیان اینکه شهاب های بارش جباری در بسیاری از نقاط  نیم‌کره شمالی زمین و بخشهایی از نیم‌کره جنوبی هم دیده می‌شود، گفت:

دیدن بارش های شهابی برخلاف پدیده های دیگری همچون خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی و...  محدود به نقاط خاصی نیست و از همه پهنه ایران قابل رویت است. همچنین مردم در کشورهایی همچون افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه اروپای شرقی به‌راحتی می‌توانند این پدیده را مشاهده کنند.

وی در خصوص تعداد شهاب های قابل‌مشاهده در بارش جباری گفت:

برای اندازه گیری تعداد شهاب های بارش جباری می‌توان از پارامتری موسوم به «ZHR » یا «سرعت ساعتی سمت الرأسی»  استفاده کرد و تعداد شهاب های قابل رویت در یک ساعت را تخمین زد.

به گفته الطافی، بر اساس سرعت ساعتی سمت الرأسی، این بارش بین ۱۵ تا ۳۰ یا به‌طور میانگین حدود ۲۰ گزارش شده است. به بیان دیگر انتظار داریم در آسمانی صاف و تاریک در یک ساعت این تعداد شهاب قابل رؤیت باشد.

وی در خصوص پیدایش بارش شهابی جباری گفت:

هر بارش شهابی یک منشا سیارکی یا دنباله داری دارد. بارش شهابی جباری از توده ذرات به‌جای مانده از دنباله‌دار هالی نشئت می گیرد. دنباله‌دار هالی هر ۷۶ سال به دور خورشید می چرخد و آخرین عبورش از نزدیکی مدار زمین  در دهه ۶۰ بوده است.

این کارشناس نجوم با بیان اینکه در حال حاضر توده ایجاد کننده بارش شهابی جباری ضعیف شده و تعداد شهاب های آن کاهش یافته است، گفت:

در سال ۲۰۶۱ دنباله‌دار هالی با عبور از نزدیکی مدار زمین توده جدیدتری در مدار قرار می‌دهد و زمین با عبور از میان آن توده با ذرات بیشتری برخورد می‌کند و شهاب های بیشتری در آن زمان قابل رویت خواهند شد.

وی تاکید داشت:

بنا به همین دلایل در بازه سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بارش شهابی جباری  فعالیت ضعیفی دارد.

منبع: مهر