تالاب جازموریان برهوتی بی‌آب و علف

تالاب جازموریان، حوضه‌ای آبریز و دریاچه‌ای به همین نام در جنوب شرق ایران است که دشت‌های حاصلخیز قلعه‌گنج و رودبار در جنوب استان کرمان و دشت‌های ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در استان سیستان و بلوچستان را شامل می‌شود.

پوشش گیاهی این منطقه را در اصطلاح محلی جاز می‌نامند و کثرت آن را موریان می‌گویند که به همین سبب، این ناحیه به جازموریان معروف شده است. مردم جنوب کرمان، مدت‌ها است به تدبیر مسئولان کشور و استان برای احیای تالابی چشم دوخته‌اند که سال‌ها زیستگاه پرندگان، منبع تامین علوفه جنوب و شرق کشور و عامل تنظیم اکوسیستم منطقه بود که به دلیل کاهش نزولات آسمانی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی خشک شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت:

حتی با اتمام خشکسالی و افزایش بارندگی، احیای تالاب جازموریان، آسیب‌های وارد شده به محیط زیست و سفره‌های زیرزمینی به راحتی قابل جبران نیست.

رضا جزینی‌زاده افزود:

آب‌های تجدیدپذیر استان کرمان بر اساس آخرین آمار آب منطقه ای ۵٫۵ میلیارد مترمکعب بوده است و از این میزان به صورت زیرزمینی و سطحی ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب معادل ۱۲۳ درصد سالانه برداشت می‌شود.

وی تصریح کرد:

برداشت بی‌رویه از منابع آبی موجب ایجاد وضعیت بحرانی آب و خشک شدن تالاب‌ها شده است و استان کرمان با این میزان برداشت آب، به سمت بحرانی سخت پیش می‌رود.

جزینی‌زاده عنوان کرد:

تالاب جازموریان در استان کرمان حدود ۲۵ درصد از ریزگردهای داخلی کشور را تولید می‌کند و ۸٫۹ درصد از ریزگردها مربوط به رگه‌های معدنی متروکه و درحال بهره‌برداری است.

وی گفت:

اداره کل حفاظت محیط زیست در استان کرمان ۲۹ کانون عمده تولید ریزگرد داخلی را شناسایی کرده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان افزود:

نخستین آسیب محیط زیست پس از خشکسالی، خشک شدن تالاب‌ها بوده و خشک شدن تالاب جازموریان به عنوان بزرگترین تالاب استان کرمان، موجب بروز ریزگردها شده است.

وی بیان کرد:

امروز تالاب جازموریان به طور کامل خشک شده، زیرا حق آبه‌ها از سدها رها نشده و بارندگی یک سال گذشته استان کرمان دربرخی مناطق در حد صفر بوده است.

 وی افزود:

برای حفاظت از تالاب‌ها اقداماتی از جمله مدیریت منابع آبی، مدیریت کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، با توجه به نیاز کشور و میزان آب مصرفی به طور علمی در استان کرمان انجام نشده است.

جزینی‌زاده گفت:

برداشت بی‌رویه از منابع آبی، وجود بیش از ۱۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز و بیش از ۲۰ هزار چاه مجاز در استان کرمان، موجب نرسیدن آب کافی به تالاب جازموریان شده است.

 مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان ادامه داد:

نیازمند توجه جدی و مصرف بهینه منابع آبی به خصوص در بخش کشاورزی با مصرف بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی این استان، وجود دارد.

وی بیان کرد:

کشت برخی محصولات کشاورزی در استان کرمان از جمله گوجه فرنگی، ذرت و هندوانه با مصرف آب فراوان، منفعت اقتصادی برای کشاورز و کشور ندارد و منابع را هدر می‌دهد.

جزینی زاده گفت:

تغییر روش‌های آبیاری، از غرق آبی به سیستم‌های نوین باید مورد توجه مسئولان استان کرمان قرار گیرد، زیرا انتقال آب از کانال‌های سرشاخه‌های سد و موتور پمپ‌ها در استان کرمان بخوبی انجام نشده است و موجب هدر رفت فراوان آب می‌شود.

 وی افزود:

همچنین باید با تغییر الگوی کشت، گیاهانی با نیاز آبی کمتر و صرفه اقتصادی بیشتر در استان کرمان جایگزین محصولات با نیاز آبی بیشتر و صرفه اقتصادی کمتر شود.

جزینی زاده افزود:

فریادهای طبیعت از کمبود آب، امروز تبدیل به فاجعه شده است، لذا باید جلوی این معضل حاد از جایی گرفته شود و یا سرعت پیشروی آن را کاهش دهیم.

عکاس عکس کاور: ابوذر احمدیزاده