جیرفت شهری در جنوب استان کرمان است. این شهر در درهای پهن قرار گرفته است و دارای موقعیتی دشتی و کوهستانی است و بهدلیل موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعی به هند ایران شهرت دارد.
درباره جیرفت بیشتر بخوانید:
درباره جیرفت
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Aryan1900)
جیرفت شهری در جنوب استان کرمان است. این شهر در درهای پهن قرار گرفته و دارای موقعیتی دشتی و کوهستانی است و بهدلیل موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعی به هند ایران شهرت دارد. جیرفت علاوه بر دارا بودن طبیعتی بینظیر، دارای تاریخ و فرهنگی کهن و باستانی نیز است که چندی پیش اکتشافات باستانشناسان در این شهر، بسیاری از ادعاهای تاریخی را دچار شک کرد. اما در اصل تمدن بینالنهرین (میان رودان) از تمدن جیرفت قدیمیتر است.
جیرفت یکی از شهرهای کمتر شناختهشده در میان گردشگران داخلی و خارجی است. این شهر، قطب اول تولید هندوانه در ایران به شمار میرود. در جیرفت، به واسطه حاصلخیزی و پتانسیل اقتصادی بالا، زمین قیمت نسبتا زیادی دارد. در این شهر بهعنوان یکی از کهنترین شهرهای ایران، حدودا ۲۰۰ نوع محصول زراعی، دامی و باغی تولید میشود.
جيرفت را از لحاظ زبانی میتوان به سه نقطه، کوهستانی جبالبارز، کوهستانی ساردوئيه و جيرفت مرکزی تقسيم کرد. در جبالبارز، لهجه جبالبارزی و در ساردوئيه لهجهی ساردوئی رواج دارد. اين دو لهجه در ميان گويشوران به آسانی از هم تميز داده میشوند، بيشتر واژگان آنها با فارسی مشترک است يا تغيير آوایی در آنها صورت گرفته و تعدادی از لغات رايج ميان آنها مختص همان نواحی است.
آب و هوای جیرفت
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Aryan1900)
جیرفت ۷۲۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بهدلیل همین ارتفاع کم و واقع شدن در عرضهای جنوبی کشور دارای تابستانهای گرم و نسبتا مرطوب و زمستانهایی معتدل و کوتاه است. کوههای جیرفت دنباله رشته کوه زاگرس هستند. در طول سال این شهر تحتتاثیر وزش بادهای منطقهای و برون منطقهای متنوعی قرار میگیرد که آب و هوای آن را دستخوش تغییرات میکند. در جیرفت رودهای فصلی و دائمی زیادی در جریاناند.
تاریخچه جیرفت
عکس از گوگلمپ (عکاس: حامد یونسی)
جیرفت یکی از کهنترین شهرهای ایران محسوب میشود. پس از کشف یک زیگورات و کتیبههای آجری به خطی ناشناخته، این منطقه به بهشت باستانشناسان شهرت پیدا کرد. همچنین مطالعات نشان میدهد که در گذشته جیرفت بزرگترین مرکز تجاری جهان بوده است. جیرفت در دوران پس از اسلام نیز کشمکشهای تاریخی بسیاری به خود دیده است. در دوره سلجوقی، بر آبادانی این منطقه با ساخت کاروانسراها، مدارس و مساجد بسیار افزوده شد. جیرفت قبل از حمله مغول یکی از شهرهای آباد و ثروتمند جهان اسلام بود و پس از حمله آنها بهکلی ویران شد.
آداب و رسوم مردم جیرفت
پوشاک در بین مردم کرمان به سه دسته کلی محلی، بلوچی و زرتشتی تقسیم میشود. زنان شلیت، چارقد، یل و پیرهن میپوشند. مردان نیز کلاه گرد نمدی، مچ پیچ، قبا و جلیقه بر تن میکنند.
وجود عشایر، اقلام و گروههای مختلف و اجتماع آنها در شهرستان جیرفت، موجب شکلگیری آداب و رسوم و سنتهای مختلف شده است. رسم چوچاپ یا رقص چوب یکی از آداب و سنن قدیمی مردم شهر جیرفت است که بههمراه موسیقی خاص این منطقه اجرا میشود.
صنایع دستی و سوغات جیرفت
عکس از وبسایت gerreh.com (عکاس: نامشخص)
از مشهورترین و شاخصترین سوغات و صنایع دستی جیرفت نیز میتوان به قالی گل سرخ اشاره کرد که صادرات آن در جهان شهرت بسیار دارد و قدمتش به ۳۰۰ سال میرسد. سفالگری، حصیربافی، پلاس بافی، خورجين و گلیم، آينه دوزی و سفره بافی از دیگر صنایع دستی این منطقه هستند.
تراش سنگهای قیمتی که در هزاره سوم پيش ازميلاد درجيرفت منسوخ شده بود، دوباره به یاد مردان و زنان باستان شهر جیرفت بهعنوان سوغات و صنایع دستی رواج پیدا کرده است.
غذای محلی جیرفت
عکس از وبسایت maahkhatoon.com (عکاس: نامشخص)
غذاهای محلی جیرفت همانند سایر غذاهای محلی استان کرمان، لپه پلو با زیره، مجور کدو، خورش به آلو، کشک کدو و خورش آلوچه است که میتوانید آنها در کنار دیگر غذاهای ایرانی و انواع فستفود، در رستوران های جیرفت نوش جان کنید.
جاهای دیدنی جیرفت
جیرفت را بهشت باستانشناسان مینامند. از جاذبههای طبیعی و جاهای دیدنی جیرفت میتوان به غار شعیب، موزه جیرفت، قلعه سموران، آرامگاه سالار رضا، آرامگاه امیر حیدر (گورخانه)، کاروانسرای گنجعلی خان، مسجد شهر قدیم جیرفت (دقیانوس)، محوطه باستان شناسی روستای کنارصندل، شهر دقیانوس جیرفت، ساردوئیه، روستای محطوط آباد، روستای جبال بارز، هلیل رود، رشته کوه جبال بارز، موزه باستانشناسی جیرفت و آبشار سرنکوه اشاره کرد.
عکسهای گالری از ویکیمدیا (عکاسان: Aryan1900، لاشار کوبچ و NearEMPTiness)
نویسنده: بهاره غنچه