مسجد کوفه بوشهر

بخش بزرگی از جاهای دیدنی بوشهر را بناهای تاریخی تشکیل می‌دهند؛ بناهایی که بسیاری از آن‌ها در بافت قدیمی مرکز استان واقع شده‌اند. یکی از این نمونه‌ها، مسجد کوفی در محله بهبهان است. با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، این مسجد با بنای ساده و زیبای خود، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با کجارو همراه باشید و درباره مسجد کوفه بوشهر، یکی از ساکنان قدیمی شهر بیشتر بخوانید.

در قرون ۱۲ و ۱۳ هجری قمری، بازرگان‌هایی از منطقه بهبهان به بوشهر مهاجرت کردند و در این شهر ساکن شدند. از آن زمان محله‌ مسکونی این بازرگانان، به محله بهبهانی شهرت یافت. این محله اهمیت تاریخی فراوانی برای شهر بوشهر دارد؛ زیرا آثار تاریخی ارزشمندی در آن جای گرفته‌اند که هرکدام به نوبه خود گوشه‌ای از تاریخ شهر را روایت می‌کنند. مسجد کوفه یکی از قدیمی‌ترین بناهای این محله محسوب می‌شود و قدمت آن به دوره قاجار بازمی‌گردد.

در ورودی مسجد /عکاس: نامشخص

مسجد کوفه بوشهر یکی از بناهای مذهبی-تاریخی شاخص در بافت قدیم شهر است و در ۲۸ اسفند ماه سال ۱۳۸۵ هجری شمسی، به شماره ۱۸۷۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مسجد کوفه در دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد. این مسجد در کنار منزل آیت الله سید مهدی علم الهدی بوشهری قرار گرفته است. ریش‌سفیدان محله ادعا می‌کنند مسجد کوفه یکی از مساجدی بود که آیت الله علم الهدی بوشهری در گذشته در آن نماز جماعت برگزار می‌کرد.

پس از جنگ جهانی اول، بافت قدیمی بوشهر رونق خود را از دست داد. برخی از مصالحی که از هند و آفریقا وارد می‌شدند و در ساخت بناهای بافت قدیمی از آن‌ها استفاده می‌کردند، کمیاب شدند. پس از جنگ جهانی دوم نیز این موضوع شدت بیشتری گرفت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اداره بندر بخشی از بافت تاریخی را تخریب کرد. البته مسجد کوفه همچنان پابرجاست و به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و کهنسال‌ترین ساکنین محله بهبهانی بوشهر آغوش خود را به روی مردم گشوده است.

مسجد کوفه را با طرح شبستانی ساخته‌اند و برعکس بسیاری از مساجد ایران، فاقد گنبد، دارای سقف مسطح و بدون گلدسته است. در ساخت مسجد از مصالحی مانند سنگ خلخال، گچ و چوب ساج استفاده کرده‌اند. چوب ساج از موادی است که در آن زمان از کشور هندوستان آورده می‌شد. معماری بنا چندان پیچیده نیست و در کمال سادگی ساخته شده است و اثری از تزیینات خاص در آن دیده نمی‌شود. این سادگی در معماری بنا می‌تواند نمادی برای تمام مساجد ساخته شده در قرون اولیه هجری باشد.

نمایی از داخل مسجد کوفه بوشهر/عکاس: نامشخص

حیاط مسجد کوفه به‌شکل مربع ساخته شده است و شبستان‌های آن دارای هشت عدد ستون هستند که به‌صورت هفت و پنج ابرویی ساخته شده‌اند تا استحکام بنا را تقویت کنند. مسجد کوفه دارای حدود ۲۲ متر طول، ۱۴ متر عرض و ۵ متر ارتفاع بنا است.

همچنین اگر با دقت به این مسجد بنگرید، نکته‌ای توجه شما را به خود جلب خواهد کرد و آن وجود تعداد فراوان در و پنجره در این بناست که دلیل آن را می‌توان به شرایط اقلیمی و آب‌و‌هوای گرم شهر بوشهر مرتبط دانست. پنجره‌های بنا، بزرگ و طاق مانند هستند و از جنس چوب ساخته شده‌اند. همچنین این پنجره‌ها توسط حفاظ‌های فلزی عمودی، محافظت می‌شوند.

مسجد کوفه بوشهر در بلوار خلیج فارس، نسیم ۲۳ واقع شده است. (مشاهده روی نقشه)

گوشه ای از بافت قدیمی شهر بوشهر/ عکاس: رضا عنصرسیار

تعدادی از جاهای دیدنی بوشهر در فاصله کمی از مسجد کوفه واقع شده‌اند که با برنامه‌ریزی می‌توانید در یک روز از آن‌ها بازدید کنید:

• عمارت گلشن: ۷۶ متر
• عمارت طاهری (موزه مردم‌شناسی بوشهر): ۲۱۰ متر
• موزه رئیس علی دلواری: ۴۰۰ متر
• عمارت دهدشتی: ۶۰۰ متر
• بازار قدیم بوشهر: ۶۰۰ متر

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: بابک معاون، مختار مومنی، مهدی گرانمایه و rosa)

نویسنده: پویا جوانمرد