ایران هراسی ؛ مهم‌ترین چالش جذب گردشگران خارجی

ایران هراسی یکی از مسائلی است که در این سال‌ها بارها از سوی مسئولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به‌عنوان مشکل اصلی در مسیر ورود گردشگران بین‌المللی به ایران معرفی شده است. این موضوع در هفته‌های اخیر با اعلام هشدار کشورهای اروپایی به اتباع‌شان در خصوص سفر به ایران، عملا وارد فاز جدی‌تری شده است.

در سال‌های گذشته، مسئله ایران هراسی به‌اندازه‌ای ابعاد وسیع‌تر پیدا کرده است که حتی اگر ضعف‌های زیرساختی کشور در حوزه حمل و نقل و هتل برطرف شود، شاید باز هم با توجه به وضعیت موجود کمتر گردشگر بین‌المللی تمایلی به حضور در ایران داشته باشد.

تاکید دولت بر اثر منفی ایران هراسی

تقریبا همه مسئولان بر این موضوع اتفاق‌نظر دارند که مسئله ایران هراسی بزرگترین چالش در مسیر ورود گردشگران خارجی است. مهر ماه امسال هم‌زمان با روز جهانی گردشگری عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، با تاکید بر اثر منفی ایران هراسی بر گردشگری ایران در توئیتی نوشت:‌

ایران‌هراسی از مهم‌ترین مسائل گردشگری است، تلاش کرده‌ایم با مدل‌های جدید رسانه‌ای با آن مقابله کنیم. اجمالا در کشور ما این‌گونه موضوعات مانند «ماروپله» است. درست در جایی که پله موفقیت را طی می‌کنی با یک نیش به پله اول برمی‌گردی!

این البته تنها اظهار نظر ضرغامی درباره موانع ورود گردشگران خارجی به کشور نبوده است. وی چندی پیش نیز با تاکید بر اثر منفی ایران هراسی در برنامه‌ای تلویزیونی گفت:

طراحی پروژه ایران‌هراسی و ارائه تصویر منفی از ایران در برخی از رسانه‌ها یکی از موانع جذب گردشگران خارجی است. این در حالی است که مزیت‌های نسبی فراوانی داریم و امکاناتی داریم که هیچ‌کدام از کشورهای منطقه ندارند. به همین دلیل هر کاری از دستشان برآید برای ایجاد مانع برای توسعه گردشگری انجام می‌دهند. برخی‌ها نیز به ایجاد این موانع کمک می‌کنند. آقای یونسی، وزیر اسبق اطلاعات، از دستگیری گروهکی خبر داده بود که فعالیتشان ایجاد مانع در گردشگری ایران بود، به این دلیل که کشورهای عربی می‌خواهند درآمد خود را داشته باشند، برخی از این کشورها هم با قدرت برای رونق گردشگری خود کار می‌کنند؛ به‌عنوان ‌مثال، قطر الان ۲۰۰ میلیارد دلار برای حوزه گردشگری و استفاده از فرصت جام جهانی هزینه کرده‌ است.

وزیر میراث فرهنگی در این مقطع از تلاش ایران برای مقابله با «ایران‌هراسی» هم سخن گفته و ابراز داشت:

با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تفاهم‌نامه امضا کردیم و امروز تمام رایزن‌های فرهنگی عملا نمایندگان این وزارتخانه هستند و یکی از ماموریت‌های آن‌ها مقابله با ایران‌هراسی و معرفی ایران است.

با وجود وعده مطرح شده از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تا این لحظه نه‌تنها بهبودی در خصوص مسئله ایران‌هراسی ایجاد نشده است، بلکه بازداشت برخی از گردشگران خارجی در جریان وقایع اخیر، مسئله ایران هراسی را پررنگ‌تر از هر زمان دیگر کرده است.

تصویر منفی جهانی از ایران مشکل اصلی گردشگری

با اطمینان می‌توان گفت ایران نه‌تنها در منطقه خاورمیانه، بلکه در جهان یکی از پرجاذبه‌ترین کشورها در حوزه گردشگری است. با وجود این ظرفیت بالا، کشورمان به سبب ضعف‌های زیرساختی و تصور ناامنی که در مورد آن وجود دارد، نتوانسته است به جایگاه مناسبی در عرصه بین‌المللی دست پیدا کند. اگر ایران قصد داشته باشد در عرصه گردشگری جایگاهی متناسب با ظرفیت‌هایش به دست آورد، بدون شک مهم‌ترین اقدامی که باید صورت گیرد ترمیم تصویر منفی ایجاد شده از وضعیت کشور در عرصه جهانی است.

رضا علی اصل، کارشناس ارشد اکوتوریسم که سال‌ها است از نزدیک با گردشگران ورودی به کشور در تماس است در خصوص تاثیر منفی که مسئله ایران هراسی بر گردشگری ایران داشته است به خبرنگار کجارو گفت:

حتی اگر ایران در عرصه گردشگری عملکرد خوب و مطلوبی داشته باشد به خاطر تنگ نظری که گاه برخی کشورهای دنیا در خصوص ایران دارند جذب گردشگر برای ایران بسیار سخت است.

وی ضمن اشاره به تجربیات اخیر خود در خصوص تاثیر مسئله ایران هراسی بر گردشگران ورودی گفت:

به‌تازگی راهنمای دو توریست آلمانی بودم که در مدت اقامتشان ایمیل‌های متعددی از خانواده‌های خود دریافت می‌کردند که چرا به ایران سفر کرده‌اند. واقعیت این است که در همین چند مدت اخیر وزارت خارجه خیلی از کشورها از جمله آلمان بیانیه‌هایی صادر کرده و از اتباع خود خواستند که به ایران سفر نکنند. این کشورها سفر به ایران را بسیار پرریسک و با بالاترین درجه خطر معرفی کرده‌اند. طبیعی است که این مسائل خواه یا ناخواه بر نگاه گردشگران برای سفر به ایران تاثیر دارد.

وی ادامه داد:

نمی‌خواهم بگویم این مسائل و مطالبی که از سوی دولت‌های مختلف در خصوص ایران مطرح می‌شود خیلی اهمیت دارد؛ اما کم‌اهمیت هم نیست. برخی از کشورها بدشان نمی‌آید که ایران را به‌عنوان یک مقصد ناامن معرفی کنند. وقتی یک چنین مطالبی در خصوص ایران از سوی دولت‌ها مطرح می‌شود، طبیعتا اثرات منفی خود را بر گردشگری ایران وارد می‌کند. به نظرم زمانی که می‌بینیم گردشگران ورودی به ایران به خاطر هشدارهای مطرح‌شده در رسانه‌ها از سفر به ایران نگران هستند و رویکرد ایران هراسی را در ادبیات آن‌ها می‌بینیم، باید گفت مسئله ایران‌هراسی روی گردشگری ایران بسیار اثرگذار بوده است.

این فعال حوزه اکوتوریسم و مدرس یونسکو خاطر نشان ساخت:

به نظرم با توجه به شرایط فعلی حتی اگر اقدامات صحیحی در گردشگری کشور صورت گیرد، دنیا اجازه نمی‌دهد که در این حوزه به موفقیت‌های بیشتر برسیم. به هر روی برخی از کشورها به‌دنبال این هستند که ایران را به‌عنوان یک مقصد ناامن معرفی کنند؛ یعنی اگر در حوزه اقتصادی تحریم‌ها وجود دارد در حوزه گردشگری سعی می‌کنند که ایران را به‌عنوان یک مقصد ناامن نشان دهند.

وی در خاتمه ضمن اشاره به سایر اثرات منفی مسئله ایران هراسی ابراز داشت:

به نظرم همین مسئله ایران‌هراسی یکی از مسایلی است که باعث شده که در عرصه گردشگری بین‌المللی و کسب جوایز جهانی در حوزه سفر جایگاه شاخصی نداشته باشیم.

درخواست اختصاص بودجه برای مقابه با ایران‌هراسی

در راستای تلاش‌های وزارت گردشگری برای ایران هراسی و ترغیب گردشگران خارجی برای سفر به ایران، معاون گردشگری ابراز امیدواری کرد در بودجه ۱۴۰۲ ردیف اعتبارات مشخصی برای مقابله با مسئله ایران هراسی مورد توجه نمایندگان مجلس قرار گیرد.

علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گفت:

با همکاری دولت و مجلس می‌توان از ظرفیت و مشارکت فعالان اقتصادی برای معرفی چهره واقعی ایران استفاده کرد؛ به‌عنوان مثال مجلس در بودجه ۱۴۰۱ اعتباراتی برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری کشور به زبان‌های خارجی اختصاص داده است.

وی افزود:

امیدواریم در بودجه ۱۴۰۲ ردیف اعتبارات مشخصی برای مقابله با مسئله ایران هراسی مورد توجه نمایندگان مجلس قرار بگیرد؛ اگر بتوانیم ظرفیت بخش غیردولتی را برای این حوزه فعال کنیم بی تردید شاهد نتایج مثبتی در این راستا خواهیم بود.

شالبافیان با بیان اینکه اتفاقات اخیر تأثیراتی بر میزان ورود گردشگر به کشور داشته، گفت:

میزان اثر گذاری حوادث اخیر بر صنعت گردشگری کشور تاثیر مستقیمی گذاشته است، حتی برخی از کشورها توصیه‌هایی مبنی بر عدم سفر به ایران به اتباع خود را صادر کرده‌اند.

معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد:

دولت با حمایت از فعالان گردشگری که در حوزه ورودی گردشگر فعالیت می‌کنند و همیشه به‌عنوان سفیران خط مقدم مبارزه با ایران هراسی در کشور قلمداد می‌شوند، می‌توانند مسئله ایران هراسی را خنثی کنند.

وی خاطر نشان کرد:

بر همین اساس طرحی آماده شده که به وزارت صنعت، معدن و تجارت و صندوق ضمانت صادرات ارائه کند تا بتوان به واسطه درآمد حاصل از ورود گردشگران که در حکم صادرات غیر نفتی هستند حمایت‌های لازم صورت پذیرد.

نگاهی به انبوه زیان‌های وارد شده به عرصه گردشگری به‌دنبال ایران هراسی، گویای این مسئله است که حل این مشکل باید در اولویت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گیرد. در این مسیر طبیعتا تبلیغات رسانه‌ای مناسب در عرصه جهانی در مورد ایران و نیز تامین امنیت و آرامش برای گردشگران ورودی در مدت اقامتشان در کشور می‌تواند مهم‌ترین مسئله برای عبور از چالش موجود باشد.

نظر شما در خصوص مسئله ایران هراسی چیست؟ فکر می‌کنید دولت و مشخصا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حل این مشکل باید چه اقداماتی انجام دهند؟

_{عکس کاور: Tehran Times}