با بهترین مقاصد دره نوردی ایران آشنا شوید

مینا بهزادی‌منش جمعه، ۴ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۰۲

با بهترین مقاصد دره نوردی ایران آشنا شوید

مقاصد دره نوردی ایران در بخش‌های مختلف کشور از شمال تا جنوب آن قرار گرفته‌اند و محبوبیت بالایی میان دره نوردان و کوهنوردان علاقه‌مند به این رشته ورزشی دارند.

دره نوردی شاخه‌ای از ورزش کوهنوردی محسوب می‌شود که از گذشته‌های دور تا به امروز، با مقاصد مختلفی انجام شده است و پیشینه‌ای طولانی دارد. در حال حاضر دره نوردی از سخت‌ترین رشته‌های ورزشی به شمار می‌رود؛ اما کوهنوردان بسیاری برای پیشروی در نقاط کوهستانی صعب‌العبور و کشف دره‌های مختلف در ایران و سایر نقاط جهان، مشتاق هستند.

پوشش انبوه کوهستانی در بسیاری از استان‌های ایران سبب شکل‌گیری دره‌های پرپیچ‌و‌خم در نقاط مختلف ایران شده است و مقاصد دره نوردی ایران در کوه‌های مختلف از شمال، شمال غربی و شمال شرقی ایران تا مرکز و جنوبی‌ترین نقاط کشور واقع شد‌ه‌اند. دره های ایران از بهترین مقاصد طبیعت گردی هستند. در این مقاله ما به معرفی برخی از دره‌های معروف ایران به‌ترتیب درجه سختی آن‌ها پرداخته‌ایم. میزان سختی پیمایش این دره‌ها بر اساس تجربه دره نوردان حرفه‌ای و با تجربه سنجیده شده است.

کجای ایران دره نوردی کنیم؟
تاریخچه دره نوردی
تجهیزات مورد نیاز برای دره نوردی
نکات مهم در دره نوردی

کجای ایران دره نوردی کنیم؟

در استان‌های مختلف ایران دره‌های زیبایی قرار دارند که در طول سال مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند. پیمایش برخی از دره‌های ایران تنها برای دره نوردان حرفه‌ای میسر است و برخی دیگر مسیرهای ساده‌ای برای همه علاقه‌مندان به دره نوردی دارند. در این بخش به معرفی برخی از پرطرفدارترین مسیرهای دره نوردی در ایران می‌پردازیم.

دره زینگان

میزان سختی: ساده
طول تقریبی مسیر: پنج کیلومتر، داخل تنگه بیش از یک کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل بهار
موقعیت جغرافیایی: N۳۳۲۶۱۴ | E۴۶۰۹۳۹
آدرس: شمال غربی استان ایلام، شهرستان مهران، صالح آباد (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: تهران تایمز، عکاس نامشخص}

دره زینگان در استان ایلام و نزدیکی روستای صالح آباد قرار دارد و در میان بومیان این منطقه با نام غار زینگان شناخته می‌شود. ساختار صخره‌ای تودرتوی این تنگه سبب شده است اهالی منطقه آن را غار بنامند. تنگه یا دره زینگان در کوهستان‌های زاگرس قرار دارد و بر اثر فرسایش آبی در مسیر یکی از زیرشاخه‌های رودخانه «چم سرخ» در طول سالیان طولانی به وجود آمده است.

تنگه زینگان در نزدیکی منطقه حفاظت‌شده «کولک» قرار دارد. عرض این تنگه در طول مسیر آن بین دو تا هشت متر تغییر می‌کند و در مورد طول آن از یک تا پنج کیلومتر اختلاف نظر وجود دارد. ارتفاع دیواره‌های تنگه زینگان در برخی نقاط به ۳۰ متر می‌رسد. دیواره‌های تنگه در برخی قسمت‌ها مانند دالان‌های تودرتو هستند که فضای داخل آن‌ها را به غار شبیه می‌کند.

دیواره‌های تنگه زینگان خزه‌ای هستند و سنگواره‌های زیبایی در سراسر مسیر از آن‌ها آویزان شده‌اند. جریان دائمی آب بر دیواره‌های تنگه سبب ایجاد هوای مرطوب در طول آن می‌شود. شکاف‌های میانی این تنگه نیز بسیار باریک هستند و برای عبور از آن‌ها باید به‌صورت انفرادی از مسیر رد شد. از مهم‌ترین جاذبه‌های تنگه زینگان می‌توان به دو آبشار در طول مسیر اشاره کرد.

بهترین زمان برای بازدید از تنگه زینگان فصل بهار است. گرچه دمای هوا در تنگه در طول سال نسبت به محیط بیرون آن اعتدال بیشتری دارد، مناطق اطراف آن در تابستان و زمستان به‌ترتیب بسیار گرم و بسیار سرد می‌شوند. در پاییز نیز احتمال وقوع سیلاب در تنگه زینگان وجود دارد؛ بنابراین بهتر است برای بازدید از تنگه در فصل بهار نیز روزهای آفتابی و بدون بارش را انتخاب کنید.

امکان شب مانی داخل تنگه زینگان وجود ندارد؛ زیرا محیط تو در تو و نمناک آن شرایط را برای کمپ داخل آن ناممکن می‌کنند. برای اتراق در نواحی اطراف این غار نیز باید لوازم کامل کمپ در طبیعت را همراه خود ببرید. در روستاها و شهرهای اطراف تنگه زینگان امکان اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی و مهمانپذیرها را خواهید داشت. جاده فرعی روستای صالح آباد به‌سمت تنگه زینگان خاکی است و نزدیک به پنج کیلومتر طول دارد.

دره راگه

میزان سختی: ساده
طول تقریبی مسیر: ۲۰ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل‌های بهار و پاییز
موقعیت جغرافیایی: N۳۰۰۸۱۳ | E۵۶۰۹۲۶
آدرس: شمال غربی استان کرمان، جنوب شرقی شهرستان رفسنجان، منطقه حفاظت‌شده بدوئیه (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: بلد، عکاس نامشخص}

دره راگه رفسنجان در نزدیکی کویر مرکزی ایران از زیباترین مسیرهای دره نوردی و سومین ژئوپارک ایران است. این دره در فاصله کوتاهی از شهر رفسنجان قرار دارد و برنامه بازدید از آن به‌صورت یک‌روزه قابل انجام است. دره راگه را با دیواره‌های بلند و تو در توی آن می‌شناسند که در طول زمان به‌دلیل فرسایش بر اثر جریان آب به وجود آمده‌اند. در حال حاضر، رودخانه «گیودری» در این منطقه جریان دارد و چشمه‌های متعددی نیز در بخش‌های مختلف آن قرار گرفته‌اند.

عمق دره راگه در حدود ۷۰ تا ۸۰ متر است و طول آن به حدود ۲۰ کیلومتر می‌رسد. عرض بین دیواره‌های این دره در حدود ۱۸۰ متر است و در بخش‌هایی از مسیر تغییر می‌کند. فرسایش در صخره‌های سراسر دره راگه هم‌چنان ادامه دارد و بخش‌های مختلف آن در طول سال تغییر شکل می‌دهند.

مساحت تقریبی دره راگه در حدود ۳۶,۰۰۰ هکتار است و قدمت آن به دوره چهارم زمین‌شناسی، یعنی بیش از ۲۰,۰۰۰ سال قبل می‌رسد. این دره فاصله کوتاهی تا منطقه حفاظت‌شده بدوئیه کرمان دارد که زیستگاه گونه‌ای خاص از آهوان در ایران به شمار می‌رود. موقعیت جغرافیایی مناسب دره راگه سبب تنوع گونه‌های جانوری در این دره شده است که از میان آن‌ها می‌توان به عقاب، دراج و کبک اشاره کرد.

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر، عکاس نامشخص}

برای اقامت در دره راگه باید امکانات کامل کمپ در طبیعت را همراه ببرید. در حال حاضر، این دره کاملا بکر است؛ اما اکو کمپی مجهز با انواع امکانات تفریحی و اقامتی در جوار این دره، در دست ساخت قرار دارد. برای بازدید از دره راگه باید در مسیر گردشگری روستاهای میمند و کلوت شهداد، به جنوب شرقی رفسنجان بروید. این دره در فاصله تقریبی ۳۰ کیلومتری از شهر رفسنجان قرار دارد. جاده محلی در مسیر دسترسی به دره راگه آسفالت است و تنها بخش‌ پایانی آن خاکی می‌شود.

بهترین زمان برای بازدید از دره راگه با توجه به آب و هوای گرم و خشک این منطقه، فصل‌های بهار و پاییز هستند؛ اما بازدید از این دره در زمان بارندگی‌ها مناسب نیست؛ زیرا ساختار دیواره‌های داخل دره در زمان بارش‌های کویری می‌تواند سبب وقوع سیلاب شود. پیمایش دره راگه برای همه علاقه‌مندان به دره نوردی مناسب است؛ اما برای ورود به این منطقه حتما از کمک راهنماهای محلی استفاده کنید.

دره کال جنی

میزان سختی: ساده
طول تقریبی مسیر: هشت کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل‌های بهار و پاییز
موقعیت جغرافیایی: N۳۳۴۹۲۷ | E۵۶۴۹۵۴
آدرس: شمال غربی استان خراسان جنوبی، شهرستان طبس، روستای ازمیغان (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: پینورست، عکاس نامشخص}

دره کال جنی در نزدیکی شهر طبس و روستای زیبای ازمیغان قرار دارد. این دره و روستای ازمیغان از بهترین جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی هستند. دره کال جنی در طول سالیان دراز بر اثر فرسایش خاک این منطقه در مسیر رودخانه ازمیغان به وجود آمده است. این رودخانه از کوهستان «شتری» در شمال طبس سرچشمه می‌گیرد و در مسیری پرشیب تا دشت طبس ادامه دارد.

در طول مسیر دره کال جنی صخره‌هایی فرورفته و برجسته با حفره‌ها و شیارهای متعدد قرار گرفته‌اند که میان برخی از آن‌ها آبشارهای کوچک و بزرگ جریان دارند. دیواره‌های این دره در بخش‌هایی پلکانی هستند و حوضچه‌هایی از آب زیر این دیواره‌ها در طول مسیر به چشم می‌خورند. «کال» در زبان محلی به معنی مسیر فرسایشی در مسیر سیلاب است و «جنی» نیز ریشه خرافی دارد. مردم محلی این نام را به‌دلیل ایجاد صداهای وهمناک در زمان پیچش باد در این دره، برای آن انتخاب کردند.

دره کال جنی، هفتی‌شکل است و در انتها به قنات و دشت طبس می‌رسد. سه کیلومتر ابتدایی این دره آهکی است و زیباترین صخره‌ها در دو کیلومتر میانی آن قرار گرفته‌اند. سه کیلومتر پایانی دره کال جنی نیز پوشیده از رسوبات آبرفتی است. نام این تنگه با نام «دره جنی» در فهرست میراث طبیعی ایران به چشم می‌خورد.

دره کال جنی کاملا بکر و بدون امکانات است و علاقه‌مندان به اتراق در طبیعت می‌توانند در بخش‌های داخلی این دره کمپ کنند. در روستای ازمیغان نیز به‌دلیل ظرفیت‌های برجسته گردشگری این منطقه، امکانات مناسبی مانند اقامتگاه‌های بومگردی متنوع به چشم می‌خورد.

دره کال جنی نزدیک به منطقه‌ای کویری است و اختلاف دمای هوای شب و روز در این دره بالا است. بهترین زمان برای بازدید از این دره نخستین روزهای فصل بهار و پاییز هستند. با نزدیکی به تابستان و زمستان، آب و هوا در دره کال جنی به‌ترتیب بسیار گرم و سرد می‌شود. برای دسترسی به این دره از طبس می‌توانید به‌سمت شهر عشق آباد یا روستای ازمیغان بروید. ازمیغان در فاصله تقریبی ۲۶ کیلومتری شمال طبس قرار دارد و ورودی دره کال جنی نیز در امتداد همین جاده و در فاصله ۹ کیلومتری این روستا واقع شده است.

دره شیرز

میزان سختی: ساده
طول تقریبی مسیر: پنج کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: از نخستین روزهای بهار تا نخستین روزهای تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۳۴۸۴۸ | E۴۷۳۱۲۲
آدرس: شمال غربی استان لرستان، شهرستان کوهدشت، جاده اولادقبا (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: stten.ir، عکاس نامشخص}

دره شیرز لرستان از زیباترین در‌ه‌های ایران در مرز بین استان‌های ایلام و لرستان و در نزدیکی کوهدشت است. این تنگه در حدود پنج کیلومتر طول دارد و در جوار رودخانه سیمره قرار گرفته است. صخره‌های کوهستانی به بلندی ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر در طول مسیر تنگه شیرز قرار دارند. هرچه در طول این تنگه پیش بروید، بر شیب دیواره‌های دره شیرز افزوده می‌شود.

از عمر دره شیرز بیش از چند میلیون سال می‌گذرد و ساختار لایه‌ای صخره‌های مشرف بر این تنگه در طول سالیان دراز و بر اثر فرسایش آب و خاک به وجود آمده‌ است. در قسمت‌هایی از دره شیرز دالان‌های صخره‌ای، تودرتو و پیچ‌درپیچ می‌شوند که از این بخش‌ها با عنوان زیباترین قسمت‌های این دره یاد می‌کنند. دره شیرز ژئوپارکی طبیعی در غرب ایران است که نمونه‌های آن تنها در چند نقطه جهان یافت می‌شوند.

بیشترین ارتفاع در طول مسیر دره شیرز به بیش از ۱,۱۰۰ متر از سطح دریا می‌رسد. از مهم‌ترین جاذبه‌های این دره می‌توان به آبشار شیرز اشاره کرد که آن را با نام آبشار پرندگان نیز می‌شناسند. «مناره شیرز» و غار «پل خدا» از دیگر دیدنی‌های دره شیرز هستند. سراسر این دره را پوشش گیاهی متنوعی از درختان آلو، بلوط، انجیر و گونه‌های بوته‌ای مختلف پوشانده‌ است. نام دره شیرز با عنوان «ژئوسایت ملی» در فهرست میراث طبیعی ایران به چشم می‌خورد.

_{منبع عکس: ثریا نیوز، عکاس نامشخص}

دره شیرز منطقه‌ای کاملا بکر است و برای اقامت در طول آن باید همه لوازم مورد نیاز کمپ در طبیعت را با خود ببرید. اقامتگاه‌های بومگردی متنوعی نیز در روستاهای اطراف این تنگه وجود دارند. برای اقامت در هتل و مسافرخانه‌ها نیز می‌توانید به شهرستان کوهدشت بروید.

بهترین زمان سفر به دره شیرز از نخستین روزهای فصل بهار تا واپسین روزهای این فصل است. در طول تابستان، آب و هوا در این منطقه گرم می‌شود. به‌دلیل حجم بالای بارش‌ها در پاییز و زمستان و خطر سیلابی شدن مسیر تنگه شیرز، بازدید از این منطقه در نیمه دوم سال مناسب نیست. برای بازدید از دره شیرز باید نخست به کوهدشت در غرب استان لرستان بروید. جاده «اولاد قبا» در شمال کوهدشت به رودخانه سیمره و تنگه شیرز می‌رسد. جاده فرعی منتهی به این دره آسفالت است و تنها در دو کیلومتر پایانی مسیر، خاکی می‌شود.

دره نی‌گاه

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: ۱۸ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه دو روزه
بهترین زمان بازدید: از واپسین روزهای بهار تا نخستین روزهای پاییز
موقعیت جغرافیایی: N۳۳۲۷۴۳ | E۴۶۲۱۳۳
آدرس: شرق استان لرستان، شهرستان درود، منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: ایران دیزرت، عکاس نامشخص}

دره نی گاه در نزدیکی شهرهای خرم آباد و درود در استان لرستان از خوش‌آب‌وهواترین و سرسبزترین دره های ایران است. نام این دره را به‌دلیل وجود نیزارهای انبوه در طول آن، نی گاه گذاشته‌اند. عرض مسیر دره نوردی در این دره نزدیک به ۵۰۰ متر است و در طول مسیر آن گونه‌های متنوع گیاهی به چشم می‌خورند. بلوط ایرانی، سرو کوهی، بادامک و قارچ‌های کوهی بیشترین پوشش گیاهی دره نی گاه را تشکیل می‌دهند.

در طول دره نی گاه رودخانه سفیدآب جریان دارد و در طول مسیر این رودخانه در دره، رودهای دیگری نیز به سفیدآب می‌ریزند که سبب پر آبی آن در طول سال می‌شوند. در بلندترین نقاط دره نی گاه ارتفاع صخره‌ها به بیش از ۵۰۰ متر می‌رسد. در انتهای دره نی گاه روستایی بکر به نام «تی» قرار دارد. در این دره آبشارها و چشمه‌هایی بلند و خروشان به چشم می‌خورند که بر زیبایی دره نی گاه می‌افزایند.

_{منبع عکس: پینورست، عکاس نامشخص}

دره نی گاه به دو بخش نی گاه کوچک و نی گاه بزرگ تقسیم می‌شود. دره بزرگ در بخش نخست دره نی گاه و در جوار اشترانکوه قرار دارد و بخش کوچک این دره نیز در انتهای آن و پیش از روستای تی قرار گرفته است. عبور از دره نی گاه برای گردشگران سخت نیست؛ اما برای صعود به بخش‌های صخره‌ای آن نیاز به آمادگی بدنی نسبی خواهید داشت. بخش‌های کم‌عمق رودخانه سفیدآب نیز برای شنا مناسب هستند. برای عبور از دره نی گاه باید بارها از داخل رودخانه عبور کنید و به سوی دیگر مسیر بروید.

بهترین زمان برای بازدید از دره نی گاه از واپسین روزهای فصل بهار تا نخستین روزهای فصل پاییز است. این دره در منطقه‌ای سردسیر قرار دارد و بازدید از آن در روزهای سرد سال و همچنین روزهای بارندگی مناسب نیست. برای عبور از دره نی گاه، یک روز زمان کافی نیست و باید شب را در طبیعت این منطقه کمپ کنید؛ البته مسیری کوتاه‌تر برای برگشت از دره گردو وجود دارد؛ اما تنها مناسب کوهنوردان حرفه‌ای است. برای دسترسی به دره نی گاه می‌توانید یکی از مسیرهای دریاچه گهر یا درود به سوی دره نی گاه را انتخاب کنید.

دره هاور

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: نامشخص
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل‌های بهار و تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۷۲۵۲۷ | E۵۶۴۸۳۳
آدرس: غرب استان خراسان شمالی، غرب شهرستان بجنورد، روستای درکش (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: مهر و ماه، عکاس نامشخص}

دره هاور از زیباترین دره های ایران در استان خراسان شمالی است که در منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق روستای درکش قرار دارد. این دره زیبا آب و هوایی کوهستانی و معتدل دارد و سراسر آن را صخره‌های تو در تو و سرسبز پوشانده‌اند. دره هاور پوشش گیاهی گسترده و متنوعی دارد که در طول بهار و تابستان به اوج زیبایی می‌رسد.

رودخانه درکش در طول مسیر تنگه هاور در جریان است و برای عبور از این تنگه باید بخش‌هایی از مسیر را در آب بگذرانید. آبشار هاور در طول مسیر این دره منظره‌ای تماشایی دارد که توجه دره نوردان را به سوی خود جلب می‌کند.

عبور از دره هاور برای گردشگران علاقه‌مند به دره نوردی چندان سخت نیست و در صورت آمادگی بدنی نسبی می‌توانید از این منطقه بازدید کنید. چنانچه به اتراق در طبیعت تمایل دارید، می‌توانید در طبیعت اطراف این دره کمپ کنید. اقامتگاه‌های بومگردی در روستای درکش و مناطق اطراف آن نیز گزینه‌هایی مناسب برای اتراق در نزدیکی دره هاور هستند.

برای بازدید از دره هاور باید خود رابه روستای درکش برسانید. این روستا در مسیر بجنورد به روستای «آشخانه» قرار دارد و از جاده‌ای فرعی به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر به دره هاور می‌رسد.

ایلان دره سی

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: ۲٫۸ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: از اواسط بهار تا واپسین روزهای تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۹۲۱۲۱ | E۴۴۱۵۱۴
آدرس: استان آذربایجان غربی، شهرستان ماکو، جاده آواجیق، شرق روستای بدولی (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: سایت پورتال هونل، عکاس نامشخص}

ایلان دره سی در استان آذربایجان غربی و نزدیکی شهر ماکو یکی از معروف‌ترین دره‌های شمال غربی ایران میان علاقه‌مندان به دره نوردی است. نزدیک‌ترین روستا به این دره «بدولی» نام دارد و مسیر دسترسی به ایلان دره‌سی از بخش شرقی این روستا صورت می‌گیرد.

صخره‌های بازالتیکی ایلان دره سی در طول سالیان طولانی بر اثر انجماد گدازه‌های آتشفشانی به وجود آمده‌اند. رودخانه «زنگمار» که از کوهستان آرارات ترکیه سرچشمه می‌گیرد، در طول این دره جریان دارد و سبب سرسبزی و تنوع پوشش گیاهی در ایلان دره سی شده است. در فصل‌های پر بارش، ارتفاع کمترین بخش این رودخانه به حدود نیم‌متر می‌رسد و با شدت زیاد از درون این دره عبور می‌کند.

در میانه مسیر ایلان دره سی، چشمه‌ای جوشان قرار گرفته است که چشمه «خاتون» نام دارد. زیباترین بخش این دره در بخش نعلی‌شکل میانه آن به چشم می‌خورد که دره را به دو بخش تقسیم می‌کند. دیواره‌های پیش از این پیچ، بلندتر از دیواره‌های پس از آن هستند و عرض بین‌ آن‌ها نیز کمتر است. آبشار «دره بدولی» با ارتفاع هفت متر از دیگر جاذبه‌های ایلان دره سی است که در نیمه دوم آن قرار دارد.

پیمایش ایلان دره سی در فصل‌های پر بارش سال مناسب نیست؛ زیرا رودخانه آن در این زمان‌ها طغیان می‌کند. بهترین زمان برای بازدید از این دره از اواسط بهار تا واپسین روزهای فصل تابستان است. برای اتراق در ایلان دره سی بهتر است بخش‌های ابتدایی مسیر این دره را انتخاب کنید و از کمپ کردن در نقاط نزدیک به رودخانه بپرهیزید.

برای بازدید از ایلان دره باید نخست خود را به شهر ماکو برسانید و سپس به جاده چالدران وارد شوید. ایلان دره در فاصله ۲۰ کیلومتری این جاده قرار دارد و فاصله ورودی این دره تا کنار جاده کوتاه است. با عبور از مسافتی با شیب ملایم در جوار جاده ماکو به چالدران به ایلان دره وارد خواهید شد. بازدید از ایلان دره برای عموم گردشگران امکان‌پذیر است و عبور از آن چندان سخت نیست.

دره قاهان

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: ۳۰ کیلومتر، داخل تنگه قاهان در حدود ۲٫۱ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: پیمایش تنگه برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل بهار
موقعیت جغرافیایی: N۳۴۴۰۴۰ | E۵۰۲۱۰۴
آدرس: غرب استان قم، بخش خجلستان، روستای قاهان (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: سایت آرگا، عکاس نامشخص}

دره قاهان از دره‌های زیبای ایران در استان قم و بخش خجلستان است که در فاصله ۳۵ کیلومتری جاده ساوه - سلفچگان قرار دارد. عمق شکاف‌های درون دره قاهان در حدود هشت متر است و نور خورشید در طول سال به آن‌ها نمی‌رسد؛ به همین دلیل دره قاهان در مقایسه با زمین‌های کویری اطراف آن، آب و هوای خنکی دارد. در طول این دره آب رودخانه در جریان است و عمق آن در برخی قسمت‌ها به ۱٫۵ متر می‌رسد؛ این بخش‌ها برای شنا مناسب هستند.

در طول مسیر دره قاهان روستاهای مختلفی قرار گرفته‌اند که از میان آن‌ها می‌توان آغلک، بنابر، جمزقان، قاهان، نویس، کاسوا و انجیله را نام برد. هرچه در طول مسیر دره قاهان پیش بروید، ساختار این منطقه‌ صخره‌ای‌تر می‌شود و در نهایت به کوهستان‌های بلند می‌رسد. روستاهای انتهای مسیر دره قاهان نیز ساختار پلکانی روستاهای کوهستانی را دارند.

اطراف دره قاهان قنات‌های متعددی قرار گرفته‌ است که منابع تامین کننده آب روستاهای این منطقه به شمار می‌رود. در سراسر دره قاهان گیاهان دارویی و معطر به چشم می‌خورند که در بهار عطر آن‌ها در طول این دره می‌پیچد. عرض مسیر تنگه قاهان بین یک تا دو متر است و طول آن به حدود دو کیلومتر می‌رسد.

بازدید از دره و تنگه قاهان در همه فصول سال امکان‌پذیر است؛ اما زیباترین مناظر و بهترین آب و هوا را در فصل بهار در این دره خواهید دید. در طول تابستان نیز در این منطقه خبری از گرمای طاقت فرسای کویری نیست. چنانچه علاقه‌مند به کمپ در طبیعت هستید، در بازدید از تنگه و دره قاهان وسایل مورد نیاز اتراق در طبیعت را با خود ببرید. روستاهای دره قاهان نیز برای اتراق شبانه مناسب هستند و امکاناتی نسبی دارند.

برای دسترسی به دره قاهان قم باید در مسیر جاده ساوه به‌سمت سلفچگان بروید. مسیر ورود به تنگه قاهان در نزدیکی روستای قاهان قرار دارد و جاده فرعی آن کوهستانی است. برای عبور از این جاده در فصل زمستان باید تجهیزات مناسب سفر در فصل سرما را همراه داشته باشید.

دره کول خرسان

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: ۱۰ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه (چهار ساعت در مسیر رفت)
بهترین زمان بازدید: از اواسط تا اواخر بهار
موقعیت جغرافیایی: N۳۲۳۵۴۰ | E۴۸۳۲۱۱
آدرس: شمال استان خوزستان، شمال شرقی شهرستان دزفول، روستای بیشه بزان (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: جاذبه‌ها، عکاس نامشخص}

کول خرسان از دره‌های پرپیچ و خم و تو در توی ایران در خوزستان است که محلیان روستاهای اطراف از آن با نام دره کول خرسون یاد می‌کنند. این دره میان دیواره‌هایی بلند و پیچ‌درپیچ قرار دارد که در بعضی قسمت‌ها تنها عبور یک نفر از عرض مسیر امکان‌پذیر است. «کول» در زبان محلی معنای بسیار باریک می‌دهد. به‌دلیل ساختار دیواره‌های دره کول خرسان و فضای وهمناک داخل آن از این دره با نام «دره ارواح» نیز یاد می‌کنند.

عمق دره کول خرسان در برخی قسمت‌ها به بیش از ۲۰۰ متر می‌رسد. دیواره‌های این دره شنی، ماسه‌ای و سنگ ماسه‌ای هستند و میان شیارهای این دیواره‌ها آب جریان دارد. آب باریکه‌های جاری در دیواره‌ها پس از پیوستن به یکدیگر، نهر میان این دره را می‌سازند. هرچه در طول دره کول خرسان پیش بروید، دیواره‌های اطراف بلندتر می‌شوند و مسیر نیز سخت‌تر می‌شود. در طول مسیر دره کول خرسان پوشش گیاهی متنوعی از درختان مانند درختان بادام کوهی، سدر و نخل خواهید دید. چندین چشمه طبیعی در طول مسیر این دره از میان دیواره‌ها جوشیده‌اند و میان درختان جریان دارند.

دره کول خرسان در حدود ۱۰ کیلومتر طول دارد و در انتها به رودخانه دز می‌رسد. برای عبور از بخش‌های پایانی این دره باید قسمتی از مسیر را در آب شنا کنید. در طول پیمایش دره کول خرسان دوراهی‌ها و راه‌های فرعی وجود دارند که شما را به جاذبه‌های طبیعی زیبایی می‌رسانند. عبور از دره کول خرسان برای همه گردشگران مناسب نیست و نیاز به آمادگی بدنی نسبی دارد. از مهم‌ترین جاذبه‌های این دره می‌توان به سد دز و دره اشکفت زرده اشاره کرد.

_{منبع عکس: خبرگزاری تسنیم، عکاس نامشخص}

دره کول خرسان منطقه‌ای کاملا بکر است و برای اتراق در آن باید لوازم کمپ در طبیعت را همراه ببرید. برای اتراق در طبیعت این منطقه باید حتما از قبل وضعیت آب و هوا را بررسی کنید و در صورت احتمال بارش، از کمپ در طبیعت دره کول خرسان اجتناب کنید. نزدیک‌ترین شهر به این دره دزفول است و روستاهای «پاقلعه»، «بیشه بزان» و «پامنار» نیز فاصله کوتاهی تا آن دارند. در این روستا اقامتگاه‌های بومگردی متنوعی قرار گرفته‌اند که گزینه‌هایی مناسب برای اتراق شبانه هستند.

بهترین زمان برای بازدید از دره کول خرسان واپسین روزهای فصل بهار است. دره کول خرسان اختلاف دمایی نزدیک به ۱۵ درجه سانتی‌گراد با دزفول دارد و به همین دلیل بازدید از آن در تابستان نیز امکان‌پذیر است. نکته مهم در سفر به کول خرسان اجتناب از دره نوردی در این منطقه در روزهای بارانی است؛ زیرا با وقوع سیلاب در دره ارتفاع آب بین برخی دیواره‌ها تا ۱۵ متر می‌رسد و احتمال غرق‌شدگی وجود دارد.

برای بازدید از دره کول خرسان باید از شهر دزفول به جاده شهیون بروید و مسیر خود را تا کیلومتر ۲۸ این جاده ادامه دهید تا به روستای بیشه بزان برسید. در بازدید از این دره حتما به‌صورت گروهی راهی شوید و از راهنماهای محلی آشنا به مسیر کمک بگیرید.

دره شوتاریکو و دره اودبه

میزان سختی: متوسط
طول تقریبی مسیر: چهار کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: از واپسین روزهای زمستان تا اواسط بهار
موقعیت جغرافیایی: N۲۷۱۱۲۶ | E۵۳۱۲۲۰
آدرس: غرب استان هرمزگان، شهرستان پارسیان، روستای چک چک (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: ایران هتل آنلاین، عکاس نامشخص}

دره شوتاریکو و دره اودبه از جاذبه‌های طبیعی هرمزگان در منطقه پارسیان هستند که در فاصله کوتاهی از یکدیگر در نزدیکی روستای چک چک پارسیان قرار گرفته‌اند. مسیر دسترسی به دره اودبه از میانه مسیر دره شوتاریکو آغاز می‌شود. دره شوتاریکو میان کوه‌های صخره‌ای با فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های پرشیب قرار دارد. پیچ‌وخم فراوان در صخره‌های این دره در طول سالیان دراز و بر اثر فرسایش این کوه‌ها به وجود آمده است.

در طول مسیر دره شوتاریکو رودخانه‌ای فصلی جریان دارد که در فصول گرم سال و سال‌های کم بارش خشک می‌شود. برای بازدید از این دره‌ها نیاز به آمادگی بدنی بالا نخواهید داشت و با آمادگی بدنی نسبی می‌توانید طول مسیر این دره را طی کنید و از دره نوردی در مسیر تنگه‌های شوتاریکو و اودبه لذت ببرید.

دره شوتاریکو و دره اودبه در فاصله کوتاهی از یکدیگر قرار دارند که مسیر دسترسی به آن‌ها از میانه مسیر دره شوتاریکو جدا می‌شود

در طول مسیر دره شوتاریکو راه‌های فرعی مختلفی وجود دارند که در صورت ورود به آن‌ها از مسیر اصلی دور خواهید شد. برای پیمایش دره شوتاریکو و همچنین ورود به تنگه اودبه از میانه مسیر به کمک راهنماهای محلی نیاز خواهید داشت. در طول مسیر تنگه اودبه چشمه‌ها و آبشارهای کوچک و بزرگ بیشتری نسبت به تنگه شوتاریکو وجود دارند. سختی راه تنگه اودبه نیز از مسیر تنگه شوتاریکو کمتر است و طول کمتری نیز دارد.

با پیشروی در تنگه شوتاریکو به صخره‌هایی با پیچ‌وخم بیشتر خواهید رسید که در برخی قسمت‌ها مسقف هستند. نور خورشید به این بخش‌های دره شوتاریکو نمی‌رسد و دلیل نام‌گذاری این دره نیز همین امر است. دیواره‌های دره شوتاریکو خزه‌ای و لیز هستند و برای عبور از آ‌ن‌ها باید بسیار احتیاط کنید. حوضچه‌های آب میان این صخره‌ها سبز و آبی‌رنگ هستند و آب خنکی دارند. میان این حوضچه‌ها نیز غارهایی کوچک و بزرگ قرار گرفته‌اند که توجه گردشگران را برای عکاسی به خود جلب می‌کنند.

بهترین زمان برای بازدید از دره‌های شوتاریکو و اودبه از واپسین روزهای زمستان تا اواسط فصل بهار است. در این زمان از سال این منطقه کمترین شرجی را دارد و آب و هوای داخل تنگه معتدل است. در بازدید از دره شوتایکو و دره اودبه به خاطر داشته باشید باید پیش از آغاز دره نوردی وضعیت آب و هوا و بارش‌ها را استعلام کنید و در صورت احتمال وقوع بارش به این دره وارد نشوید.

دره‌های شوتاریکو و اودبه بکر هستند و موقعیت مکانی آن‌ها برای شب‌مانی چندان مناسب نیست. برای کمپ در طبیعت، بخش‌های ابتدایی این دره‌ها مناسب‌تر هستند. اقامتگاه‌های بومگردی روستاهای منطقه پارسیان نیز گزینه‌هایی مناسب برای اتراق شبانه در این نواحی به شمار می‌روند. برای بازدید از دره‌های شوتاریکو و اودبه باید در مسیر جاده بندر لنگه به پارسیان در غرب هرمزگان، ۳۰ کیلومتر مانده به شهرستان پارسیان به جاده فرعی روستای چک‌چک وارد شوید. تابلوهای راهنما مسیر دره شوتاریکو را به شما نشان خواهند داد.

دره ویژدربند

میزان سختی: دشوار
طول تقریبی مسیر: ۶ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۳۲۷۴۳ | E۴۶۲۱۳۳
آدرس: غرب استان ایلام، شهرستان ملکشاهی، بخش گچی، روستای مهر (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص}

دره ویژدربند از دیگر دره‌های زیبای ایران در استان ایلام است که دیواره‌هایی بلند و پرپیچ و خم، سراسر آن را پوشانده‌اند. این دره در جوار سد «چم گردلان» و در نزدیکی روستای مهر قرار گرفته است. سنگ‌ها و صخره‌های دره ویژدربند آهکی هستند و در طول سال‌ها بر اثر فرسایش آب و خاک در دوره‌های مختلف زمین‌شناسی به‌شکل امروزی خود درآمده‌اند. این دره در میان بومیان روستاها و مناطق اطراف با نام «ویژ درون»شناخته می‌شود. «ویژ» در زبان کردی معنی عمیق می‌دهد و «درون» به معنی دره است.

در سراسر دره ویژدربند پوشش متنوع گیاهی و جانوری به چشم می‌خورد. در حال حاضر و به‌دلیل وجود سد چم گردلان، جریان آب داخل این دره نسبت به سال‌های قبل از آن کاهش یافته است.

دره ویژدربند مانند دره اشکاف قزوین در مقایسه با دیگر دره‌های ایران بکرتر است و تا مدت‌ها مسیری ناشناخته میان طبیعت‌گردان بود. از مهم‌ترین ویژگی‌های ظاهری این دره می‌توان به وجود دیواره‌های بلند و پیچ‌در‌پیچ با عرض باریک داخل آن اشاره کرد. دره ویژدربند در ارتفاع بیش از ۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و ارتفاع بلندترین صخره‌های آن به بیش از ۲۰۰ متر می‌رسد.

_{منبع عکس: آخرین خبر، عکاس نامشخص}

برای عبور از دره ویژدربند باید آمادگی بدنی نسبی داشته باشید. بازدید از این دره بدون کمک راهنمایان محلی می‌تواند مشکل ساز باشد. برای شنا در حوضچه‌های این دره رعایت احتیاط در سنجش عمق آن‌ها لازم است. دره ویژدربند کاملا بکر است و امکاناتی ندارد. برای اتراق در طبیعت این منطقه باید وسایل کامل کمپ در طبیعت را با خود ببرید یا با اقامت شبانه در روستاها و شهرهای اطراف، برای بازدید از این دره در طول روز اقدام کنید.

بهترین زمان برای بازدید از دره ویژدربند فصل تابستان است. در روزهای بارانی و زمان باز شدن دریچه‌های سد، به این دره وارد نشوید؛ زیرا احتمال سیلابی شدن مسیر دره ویژدربند در این زمان‌ها بسیار بالا است. برای ورود به این دره باید یکی از مسیرهای جاده «ماربره» از ایلام یا روستای «گلان» در نزدیکی روستای صالح آباد و شهر مهران را انتخاب کنید. مسیر نخست از غرب سد چم گردلان شما را به ورودی دره ویژدربند می‌رساند و در مسیر دوم باید مسیری خاکی را در زمان نزدیک به دو ساعت با پای پیاده طی کنید تا به حوضچه‌های دره ویژدربند برسید.

دره شمخال

میزان سختی: دشوار
طول تقریبی مسیر: ۱۸ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه دو روزه
بهترین زمان بازدید: از اواسط بهار تا واپسین روزهای تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۷۳۴۵۳ | E۵۸۲۸۳۶
آدرس: شمال استان خراسان رضوی، شمال غربی شهرستان قوچان، سه کیلومتر مانده به شهر باجگیران، جاده شمخال (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص}

دره شمخال از زیباترین دره‌های شمال شرقی ایران در نزدیکی شهر مرزی باجگیران است. در طول مسیر این دره رودها و چشمه‌های بسیاری جریان دارند که سبب اعتدال هوای این منطقه شده‌اند. از مهم‌ترین رودخانه‌های دره شمخال می‌توان به رودهای شارک، دربادام و شمخال اشاره کرد.

دره شمخال دیواره‌هایی بلند و کم عرض دارد که ارتفاع آن‌ها در بلندترین نقاط به ۲۰۰ متر می‌رسد. طول این دره نیز در حدود ۱۸ کیلومتر است و برای پیمایش آن باید مسافتی در حدود ۴۰ کیلومتر را در مسیر رفت و برگشت طی کنید. پس از طی مسیری در حدود ۱۰ کیلومتر در دره شمخال به «حمام آب» خواهید رسید که پاتوق تابستانی بسیاری از گردشگران است.

سراسر دره شمخال را دیواره‌های صخره‌ای عظیم پوشانده‌اند که عبور از میان آن‌ها برای همه گردشگران ساده نیست. گرچه این دره بسیار زیبا و خوش آب و هوا است، بدون آمادگی بدنی بالا و تجربه دره نوردی قبلی، دره شمخال را برای نخستین پیمایش دره نوردی انتخاب نکنید. پوشش گیاهی این دره تنوع بالایی دارد و درختان گردو در طول دره شمخال پراکنده هستند. از دیگر گونه‌های گیاهی این منطقه می‌توان درختان چنار، سپیدار، تمشک، بید، گون، کاکوتی و بوته‌های وحشی را نام برد.

_{منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان، عکاس نامشخص}

بهترین زمان سفر به دره شمخال فصل تابستان است. با توجه به آب و هوا و دریافت استعلام قبلی از میزان بارش‌ها، می‌توانید از اواسط بهار نیز برای بازدید از این دره برنامه‌ریزی کنید. برای پیمایش دره شمخال بهترین راه برنامه‌ریزی برای عبور از این منطقه در دو روز و کمپ در طبیعت دره شمخال است. عبور از مسیر طولانی این دره در یک روز برای بسیاری از گردشگران چندان ساده نیست. منطقه کبوترخانه پس از نیمه راه این دره با چشمه‌های فراوان محیطی مناسب برای اتراق دارد.

برای سفر به دره شمخال باید نخست خود را به قوچان برسانید. این دره در فاصله تقریبی ۸۰ کیلومتری از شمال این شهر و پنج کیلومتری شرق باجگیران قرار دارد. برای دسترسی به دره شمخال از قوچان نیازی به عبور از شهر باجگیران نخواهید داشت؛ اما در صورت تمایل می‌توانید در اقامتگاه‌های این شهر اتراق کنید.

دره لاسک به دریاچه سیاهرود

میزان سختی: دشوار
طول تقریبی مسیر: نامشخص
زمان تقریبی پیمایش: برنامه دو روزه
بهترین زمان بازدید: از واپسین روزهای بهار تا اواسط تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۵۵۳۰۶ | E۵۲۳۳۴۰
آدرس: شمال شرقی استان تهران، شهرستان فیروزکوه، روستای لزور (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: سیری در ایران، عکاس نامشخص}

دره لاسک به دریاچه سیاهرود در مسیر صعود به قله میشینه مرگ در شمال استان تهران قرار دارد و دسترسی به آن از روستای لزور امکان‌پذیر است. این دره با عبور از تنگه آب و دشت معجز چشمه در نهایت به دریاچه سد سیاهرود می‌رسد. ارتفاع دره لاسک در حدود ۲,۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است و دره نوردان و کوهنوردان زیادی در طول سال برای پیمایش این دره به دامنه‌های کوهستان میشینه مرگ می‌روند.

برای ورود به تنگه لاسک باید در مسیر روستای لزور تا امامزاده خوشنام را از میان باغ‌های سرسبز و مزارع طی کنید. تا بخش ورودی این تنگه را با وسیله نقلیه نیز می‌توانید بروید. در طول تنگه لاسک رودخانه جریان دارد و آب آن بسیار سرد است. برای عبور از این مسیر، باید از میان آب بگذرید. آبشار لاسک در میان تنگه لاسک از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی در این مسیر است.

دشت معجز چشمه پس از تنگه لاسک و آبشار لاسک قرار دارد و منطقه‌ای مناسب برای کمپ در طبیعت و شب‌مانی در مسیر دسترسی به دریاچه سد سیاهرود است. دریاچه سیاهرود در فاصله کوتاهی از این منطقه قرار گرفته است و با ادامه مسیر پس از حدود ۳۰ دقیقه به این دریاچه سد خواهید رسید. پیمایش تنگه لاسک برای افراد تازه کار و کم‌تجربه چندان مناسب نیست و برای عبور از این تنگه باید آمادگی بدنی مناسب داشته باشید.

بهترین زمان برای بازدید از تنگه لاسک واپسین روزهای فصل بهار تا اواسط تابستان است. طبیعت تنگه لاسک و دشت معجز چشمه در طول این زمان‌ها بسیار سرسبز و تماشایی هستند. این منطقه در طول پاییز و زمستان بسیار سرد و برف گیر می‌شود و تا اواسط بهار نیز آب و هوای آن سرد باقی می‌ماند.

دره بوچیر

میزان سختی: دشوار
طول تقریبی مسیر: یک کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: از واپسین روزهای بهار تا واپسین روزهای تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۲۷۰۶۲۲ | E۵۳۳۵۰۹
آدرس: غرب استان هرمزگان، شهرستان پارسیان، روستای بوچیر (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: آی فیلم، عکاس نامشخص}

دره بوچیر از جاذبه‌های طبیعی شهرستان پارسیان در غرب استان هرمزگان است. این دره در نزدیکی روستای بوچیر قرار دارد و آن را با نام تنگه بوچار نیز می‌شناسند. عمق این تنگه به حدود ۵۰ متر می‌رسد و گرچه مناطق اطراف آن آب و هوای گرم و خشک دارند، هوای داخل آن بسیار خنک است.

تنگه بوچیر میان شکاف دو کوه قرار گرفته است و رودخانه‌ای عمیق در طول آن جریان دارد. تنها بخش‌هایی از مسیر داخل تنگه بوچیر از مسیر خشک دره می‌گذرند و ادامه مسیر را باید در آب بگذرانید. با عبور از این تنگه به چشمه و آبشار بوچیر خواهید رسید. برای عبور از این رودخانه نیاز به شنا در طول مسیر ندارید و می‌توانید با استفاده از قایق‌های بادی مسیر تنگه را طی کنید.

برای بازدید از تنگه بوچیر و عبور از آن نیاز به تجهیزات مناسب مانند جلیقه نجات خواهید داشت. پیمایش این تنگه در مسیر آبی آن، برای افراد با آمادگی جسمانی کم و افرادی که مهارت شنا ندارند، چندان مناسب نیست. با توجه به مسیر آبی تنگه بوچیر، فصل تابستان بهترین زمان برای فرار از احتمال سیلابی شدن رودها است. پیش از ورود به تنگه حتما شورای روستای بوچیر را در جریان برنامه طبیعت‌گردی خود قرار دهید.

برای بازدید از تنگه بوچیر باید به شهرستان پارسیان بروید و خود را به جاده زیبای بندر مقام به پارسیان برسانید. این تنگه در فاصله میانی این جاده و پنج کیلومتری روستای بوچیر قرار دارد. جاده فرعی تنگه بوچیر در غرب این روستا خاکی است.

دره رغز

میزان سختی: بسیار دشوار
طول تقریبی مسیر: به‌دلیل عبور از آبشارها و حوضچه‌های متعدد نامشخص
زمان تقریبی پیمایش: برنامه دو روزه
بهترین زمان بازدید: از اواسط بهار تا واپسین روزهای تابستان
موقعیت جغرافیایی: E۵۴۱۸۰۵ | N۲۸۴۹۴۵
آدرس: شرق استان فارس، شهرستان داراب، بخش فسارود، روستای رغز (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: tasteiran، عکاس نامشخص}

دره رغز از زیباترین و سخت‌ترین مسیرهای دره نوردی در ایران است که مورد توجه بسیاری از دره نوردان و کوهنوردان حرفه‌ای قرار دارد. از تنگه رغز با نام عروس تنگه‌های ایران یاد می‌کنند؛ این نام‌گذاری به‌دلیل جاذبه‌های طبیعی بسیار زیبا در طول مسیر این دره است. این تنگه در نزدیکی روستای رغز در شهرستان داراب فارس قرار دارد.

از مهم‌ترین ویژگی‌های مسیر دره رغز می‌توان به وجود ۶۴ آبشار در طول آن اشاره کرد. عبور از ۱۲ آبشار این تنگه بدون تجهیزات حرفه‌ای امکان‌پذیر نیست و بازدید از این تنگه نیاز به آمادگی بدنی مناسب و تجربه بالا در دره نوردی دارد. بخش قابل‌توجهی از مسیر تنگه رغز از میان آب می‌گذرد و برای عبور از این بخش‌ها باید حتما شنا کنید.

از دیگر ویژگی‌های مسیر تنگه رغز می‌توان به ارتفاع مختلف آبشارهای آن اشاره کرد. در صورتی که از پرش در آب از ارتفاع بالا هراس دارید، از پیمایش این تنگه صرف‌نظر کنید. به‌جز آبشارهای خیلی بلند در مسیر تنگه رغز مانند آبشار وداع با ارتفاع ۴۶ متر، که برای عبور از آ‌ن‌ها به تجهیزات نیاز است، از سایر آبشارها باید با پرش در حوضچه پایین آن عبور کنید. در این حوضچه‌ها ماهی‌های قزل‌آلا نیز در حال شنا هستند.

_{منبع عکس: خبرگزاری فارس، عکاس نامشخص}

مهم‌ترین نکته در پیمایش تنگه رغز، همراهی راهنمای آشنا به مسیر با شما است. به خاطر داشته باشید بدون مشورت با راهنماها در هیچ گودالی نپرید؛ زیرا در صورت کم ارتفاعی حوضچه‌ها آسیب جدی خواهید دید. در طول مسیر تنگه رغز مکان‌های مناسب برای اتراق محدود هستند و با کمک راهنما می‌توانید بهترین مکان برای کمپ در طبیعت را نیز پیدا کنید.

تنگه رغز پناهگاهی امن برای پرندگان است و در طول آن لانه‌های متعدد پرندگان به چشم می‌خورند. پس از عبور از آبشارهای تنگه رغز به خشکی خواهید رسید و مسافتی طولانی را باید در ادامه تنگه پیاده طی کنید. دیواره‌های این تنگه معماری جالب‌توجهی دارند و در بخش‌های به‌شکل تودرتو قرار گرفته‌اند.

بهترین زمان برای بازدید از تنگه رغز از اواسط بهار تا پایان تابستان است. بازدید از این تنگه در زمان بارندگی‌ مناسب نیست. برای ورود به تنگه رغز باید ابتدا خود را به شهرستان داراب برسانید. دو مسیر برای ورود به تنگه رغز وجود دارند که در یکی باید حدود پنج ساعت را پیاده طی کنید و در مسیر دیگر با استفاده از ماشین آفرود بخشی از مسیر را سواره و در حدود سه ساعت را پیاده بروید. مسیر نخست شما را از شرق تنگه رغز و مسیر بعدی از غرب این تنگه به ورودی آن می‌رسانند؛ برای عبور از هر دو مسیر نیاز به کمک راهنماهای محلی خواهید داشت.

دره اشکاف

میزان سختی: بسیار دشوار
طول تقریبی مسیر: ۱۳ کیلومتر
زمان تقریبی پیمایش: برنامه یک‌روزه
بهترین زمان بازدید: فصل تابستان
موقعیت جغرافیایی: N۳۶۳۷۱۷ | E۵۰۱۰۱۸
آدرس: شمال شرقی استان قزوین، الموت غربی، بخش رازمیان، روستای روح آباد (مشاهده روی نقشه)

_{منبع عکس: سایت مانوژا، عکاس نامشخص}

دره اشکاف در منطقه الموت غربی در استان قزوین قرار دارد و با نام دره «تلاتر» نیز شناخته می‌شود. در این دره ۳۲ آبشار قرار گرفته‌اند که ارتفاع دو تا از آن‌ها به ۲۰ متر می‌رسد. دره اشکاف یا تلاتر تا مدت‌ها میان گردشگران ناشناخته بود تا اینکه توسط بومیان مناطق اطراف شناسایی شد. نزدیک‌ترین روستا به این دره، روستای «روح آباد» نام دارد.

عبور از دره اشکاف برای علاقه‌مندان به دره نوردی در سطح حرفه‌ای مناسب است. این دره از دشوارترین مسیرهای دره‌ای در ایران به شمار می‌رود و در صورت عدم آمادگی جسمانی مناسب و تجربه بالا در دره نوردی، بهتر است به این دره وارد نشوید. حوضچه‌های زیر آبشارها در دره اشکاف بین یک تا سه متر عمق دارند.

برای عبور از آبشارهای دره اشکاف باید تجهیزات مناسب دره نوردی همراه داشته باشید. ارتفاع کمترین آبشار در این دره در حدود دو متر است. به‌جز آبشارهای متنوع، ۱۲ چشمه نیز در مسیر تنگه اشکاف تاکنون شناسایی شده‌اند. ارتفاع این دره در حدود ۱,۲۰۰ متر بالاتر از سطح دریا است.

بهترین زمان برای پیمایش دره اشکاف فصل تابستان است. در فصل‌های بهار و پاییز نیز امکان عبور از این دره وجود دارد؛ اما در روزهای سرد زمستان و زمان بارندگی‌ها، ورود به این دره ایمن نیست. در مسیر دره تلاتر قزوین مکان‌های مناسب برای شب‌مانی محدود هستند و با توجه به بکری این دره بهتر است مناطق اطراف آن را برای کمپ در طبیعت انتخاب کنید. روستاهای اطراف دره اشکاف نیز اقامتگاه‌های بومگردی و خانه‌های اجاره‌ای مناسبی دارند. دسترسی به دره تلاتر یا اشکاف قزوین از روستای روح آباد در منطقه «رازمیان» الموت امکان‌پذیر است.

تاریخچه دره نوردی

_{منبع عکس: سایت checkyeti، عکاس نامشخص}

سالیان دراز انسان برای دسترسی به مکان‌های ناشناخته و کشف مکان‌های جدید برای زندگی بهتر دست به نوآوری زده است. یکی از مهیج‌ترین فعالیت‌ها در طول تاریخ به‌خصوص برای علاقه‌مندان به فعالیت‌های سنگین طبیعت گردی، دستیابی به نقاطی است که دسترسی به آ‌ن‌ها با ماشین وجود ندارد. بی‌گمان نخستین دره نوردان نیز با هدف دستیابی به طبیعت ناشناخته اقدام به عبور از دره‌های خطرناک کرده‌اند؛ اما ریشه ورزش دره نوردی را به قاره اروپا و فرانسویان نسبت می‌دهند.

«ادوارد آلفرد مارتل» فرانسوی را با نام پدر دره نوردی و غارنوردی مدرن می‌شناسند. نخستین تجربه دره نوردی این جغرافیدان و غارنورد فرانسوی به سال ۱۸۸۸ میلادی در گودال ژرف «برامابیو» (abyss of Bramabiau) باز می‌گردد. برامابیو در زبان اکسیتانی (زبان مربوط به جنوب فرانسه) به‌معنای «صدای گاو» است و به صدای غرشی اشاره دارد که توسط آبشار ۱۰ متری نزدیک به آن ایجاد می‌شود. گودال ژرف «برامابیو»، یک ساختار طبیعی کارستی است که در سراسر فلات «کمپریو» (Camprieu) در جنوب فرانسه گسترده شده است. مارتل و همراهانش در این کاوش موفق شدند ۱,۳۰۰ متر از این گودال زیرزمینی را پیمایش کنند.

پس از آن در سال ۱۹۰۵، آلفرد مارتل تصمیم به پیمایش دره «وردون» (Gorges du Verdon) گرفت و نام خود را در تاریخ به ثبت رساند. وردون یکی از بزرگ‌ترین دره‌های اروپا است که دیوارهای آن بیش از ۷۰۰ متر ارتفاع دارند. پس از آن دیگر گروه‌های آلمانی و آمریکایی در نقاط مختلف جهان اقدام به پیمایش دره‌های سهمگین با استفاده از ابزار مدرن کردند.

سخت‌ترین و بزرگ‌ترین دره نوردی ثبت شده تاکنون، پیمایش دره «کمجه خولا» در کشور نپال است. گروهی متشکل از ورزشکاران فرانسوی و نپالی در سال ۲۰۱۱ میلادی اقدام به عبور از این دره کردند. فدراسیون جهانی دره نوردی از سال ۲۰۱۴ میلادی تاسیس شد و در حال حاضر این فدراسیون تعامل بالایی میان دره نوردان حرفه‌ای در سراسر جهان برای پیمایش دره‌های بزرگ و خطرناک برقرار می‌کند.

تاریخچه دره نوردی در ایران به سال ۱۳۳۲ شمسی و زمان ساخت دریاچه سد کرج باز می‌گردد. پس از آن در سال ۱۳۶۲ رضا اقمشه و حسین سمیع موفق به پیمایش دره «اندسم» مازندران شدند. گروه داراب نیز در سال ۱۳۷۳ دره رغز را پیمود و به این ترتیب راه برای پیمایش بسیاری از دره‌های ایران در دهه ۸۰ باز شد. در حال حاضر، رشته ورزشی دره نوردی در ایران زیر نظر فدراسیون کوهنوردی قرار دارد و رویدادهای مهم این رشته ورزشی در ایران زیر نظر این مجموعه برگزار می‌شوند.

تجهیزات مورد نیاز دره نوردی

_{منبع عکس: سایت پینورست، عکاس نامشخص}

برای عبور از دره‌های مختلف لوازم فنی و تجهیزات حرفه‌ای متناسب با همان دره مورد نیاز است. با استعلام از وضعیت هر منطقه و بررسی ویژگی‌های آن، لوازم مورد نیاز برای دره نوردی خود را تهیه کنید. برای پیمایش دره‌های عمیق و سخت نیاز به برخی لوازم خواهید داشت که وزن بالایی دارند؛ پس تا جای ممکن از وسایل ضروری و سبک استفاده کنید تا راحت‌تر مسیر دره مورد نظر را طی کنید. لوازم اصلی مورد نیاز دره نوردی به شرح زیر هستند:

لباس شنا (وت سوت)
کلاه ایمنی
دستکش
جلیقه نجات
طناب‌های استاتیک
طناب‌های دینامیک
کیسه طناب
کیسه ضدآب
ابزار فرود
هارنس (وسیله اتصال دره نوردان به طناب)
کارابین (قلاب اتصال دهنده)
کیف کمک‌های اولیه
کفش مناسب دره نوردی
تسمه
چاقو
کوله‌پشتی دره نوردی
آب و غذای سبک
لباس اضافی

نکات مهم و خطرات دره نوردی

_{منبع عکس: سایت دوبیسل، عکاس نامشخص}

در عبور از دره‌ها با رعایت برخی نکات، امنیت خود را تا میزان قابل‌توجهی تامین خواهید کرد و در مواجهه با چالش‌های احتمالی موفق خواهید بود. چنانچه تجربه کمی در دره نوردی دارید، حتما پیش از اقدام به پیمایش دره‌ها این نکات را در نظر بگیرید.

پیش از تصمیم به پیمایش دره‌ها، حتما وضعیت توپوگرافی منطقه مورد نظر و ویژگی‌های آن دره را بررسی کنید.
به خاطر داشته باشید بیشتر دره‌ها در طول مسیر خود آنتن‌دهی مناسب برای تلفن‌های همراه ندارند.
در طول فصل بهار رودخانه‌های داخل دره‌ها به پرآب‌ترین حالت خود می‌رسند.
در طول فصل‌های بهار، پاییز و زمستان، پس از اطمینان از وضعیت هوا اقدام به دره‌نوردی کنید؛ در روزهای بارانی احتمال وقوع سیلاب در دره‌ها بالا است.
برای اتراق در دره‌ها نواحی نزدیک به ورودی و خروجی آ‌ن‌ها را انتخاب کنید و از کمپ در مکان‌های دور از دسترس و ناشناخته اجتناب کنید.
برای پیمایش دره‌های آبی حتما جلیقه نجات همراه ببرید و در صورت نداشتن مهارت شنا، از پیماش این دره‌ها صرف‌نظر کنید.
در حالت کلی برای دره نوردی نیاز به آمادگی بدنی نسبی خواهید داشت.
پیمایش دره‌ها را به‌صورت گروهی انجام دهید.
شورای روستاها و دهیاری‌ها را در جریان صعود خود به دره‌های سخت مسیر بگذارید.
در مسیر دره نوردی حتما از کمک راهنمایان محلی آشنا به مسیر بهره ببرید.
در مسیرهای آبی به داخل حوضچه‌ها شیرجه نزنید و تا جای ممکن روی پاهای خود پایین بپرید.
حتما از کفش‌های حرفه‌ای و مخصوص دره نوردی در پیمایش دره‌ها استفاده کنید.
به طبیعت و حیات وحش دره‌ها احترام بگذارید و آسیبی به آن‌ها نرسانید.

در این مقاله به معرفی بهترین دره های ایران برای دره نوردی پرداختیم و تجهیزات مورد نیاز برای دره نوردی را بررسی کردیم. شما نیز در ادامه می‌توانید تجربه‌های خود از دره نوردی در نقاط مختلف ایران را با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.