بهترین باغ موزه های تهران؛ هم فال و هم تماشا
باغ موزه های تهران مجموعه‌هایی ارزشمند از آثار و بناهای تاریخی از دوره‌های حکومتی پیشین ایران، میان باغ‌هایی باصفا، در گوشه و کنار پایتخت هستند.
برخی باغ موزه های تهران در عمارت‌ها و ارگ‌های سلطنتی تاریخی در شمال و مرکز تهران قرار گرفته‌اند و برخی دیگر نیز در خانه‌ها و عمارت‌های تاریخی برپا شدهاند. هدف از تغییر کاربری این مجموعه‌ها و شکل‌گیری موزه‌های مختلف در آنها، آشنایی بیشتر گردشگران علاقه‌مند به تاریخ و هنر، با میراث ارزشمند تاریخی در سال‌های طولانی در ایران است.
باغ موزه های تهران از بهترین جاهای دیدنی تهران هستند و بازدیدکنندگان بسیاری در طول سال و به‌خصوص در روزهای تعطیل به تماشای جاذبه‌های موجود در آنها می‌روند.
برای بازدید از برخی باغ موزه های تهران به یک تا دو ساعت زمان نیاز دارید؛ اما برای بازدید از برخی مجموعه‌ها نیز مانند کاخ موزه‌های نیاوران، می‌توانید روزها و ساعت‌ها زمان صرف کنید. بازدید از باغ موزه‌های تهران سلیقه علاقه‌مندان به تاریخ و طبیعت را هم‌زمان پوشش می‌دهد و گردشگران ضمن بازدید از آثار تاریخی و هنری ارزنده، فرصت گشت‌و‌گذار در باغ‌های تماشایی را نیز خواهند داشت. در ادامه به معرفی معروف ترین باغ موزه های تهران می‌پردازیم.
باغ موزه های تهران:
- باغ موزه گلستان
- باغ موزه نیاوران
- باغ موزه سعدآباد
- باغ موزه نگارستان
- باغ موزه فردوس
- باغ موزه هنر ایرانی
- باغ موزه وزیری
- باغ موزه قصر
- باغ موزه ایرانی
- باغ موزه مینیاتور
- باغ موزه زمان
- باغ موزه عمارت مسعودیه
- باغ موزه‌خانه مقدم
- باغ موزه دفاع مقدس
باغ موزه گلستان
- آدرس ورودی یک: خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان پانزده خرداد، روبه‌روی مسجد ارگ تهران (مشاهده روی نقشه)
- آدرس ورودی دو: خیابان سعدی جنوبی، خیابان ناصرخسرو، روبه‌روی کوچه مروی (مشاهده روی نقشه)
- تلفن : ۵-۳۳۱۱۱۱۳۴-۰۲۱
- سایت: golestanpalace.ir
- ساعت بازدید (تابستان ۱۴۰۲): همه‌روزه از ساعت ۹ تا ۱۹ به‌جز روزهای رحلت امام خمینی (۱۵ خرداد)، شهادت امام علی (ع) (۲۱ رمضان)، تاسوعا و عاشورا (روزهای نهم و دهم ماه محرم)، رحلت حضرت محمد (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) (۲۸ صفر) و روز شهادت امام جعفر صادق (ع) (۲۵ شوال)، بلیط فروشی از ساعت ۹ تا ۱۷:۱۵. ساعت بازدید در دهه اول محرم: از ساعت ۹ تا ۱۷:۳۰، بلیط فروشی از ساعت ۹ تا ۱۵:۴۵
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: ۴۲,۰۰۰ برای گردشگران ایرانی، ۶۰۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران خارجی (محوطه، بخش اصلی، حوضخانه، عمارت‌های بادگیر و الماس، عکسخانه، چادرخانه (نادیده های مخزن) و موزه مردم‌شناسی، عمارت‌های شمس العماره، تخت مرمر و خلوت کریم خانی)؛ توجه داشته باشید که امکان بازدید از طبقات بالای شمس‌العماره وجود ندارد و تالار برلیان نیز در این تاریخ (تابستان ۱۴۰۲) تا اطلاع ثانوی تعطیل است.
مجموعه باغ موزه گلستان محوطه‌ای تاریخی در محدوده مرکز تهران است که بناهایی با قدمت دوره‌های تاریخی مختلف در آن قرار دارند. در محدوده کاخ گلستان رویدادهای تاریخی مختلفی در طول زمان روی داده است که اهمیت این مجموعه را میان تاریخ‌شناسان دوچندان می‌کند. مجموعه کاخ گلستان شانزدهمین اثر ایران و تنها اثر تهران در فهرست میراث جهانی یونسکو است که در سال ۲۰۱۳ میلادی در این لیست ثبت شد.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه گلستان (golestanpalace@)، عکاس نامشخص
ساختمان‌های تاریخی و بناهای موجود در مجموعه باغ موزه گلستان معماری‌های شایان‌توجه و تزیینات ظریفی دارند که مورد توجه کارشناسان قرار گرفته‌اند. متاسفانه برخی بناهای موجود در این محوطه در گذشته ویران شدهاند و امروزه جز چند تصویر و نقاشی از آنها باقی نمانده است. از مهم‌ترین این بناها می‌توان تکیه دولت و عمارت فرح آباد را نام برد.
در حال حاضر بناهای مختلف مجموعه کاخ گلستان با کاربری موزه فعالیت می‌کنند و میزبان گردشگران داخلی و خارجی در طول سال هستند. اسامی موزه‌ها و بخش‌های مختلف باغ موزه گلستان به شرح زیر است:
- عمارت تخت مرمر
- خلوت کریمخانی
- موزه نگارخانه
- موزه مخصوص
- موزه حوضخانه
- عمارت شمس العماره
- عمارت بادگیر
- موزه عکسخانه
- عمارت الماس
- موزه مردم شناسی (کاخ ابیض)
ایوان تخت مرمر قدیمی‌ترین بنا در مجموعه کاخ گلستان است و زمان ساخت آن به دوره حکومت زندیه و زمان پادشاهی کریم خان بازمی‌گردد. این عمارت در دوره حکومت پادشاهان قاجار نیز رونق فراوان داشت. در گوشه‌و‌کنار این بنای زیبا نمونه‌های ارزشمندی از نقاشی، سنگ‌تراشی، گچبری، آینه‌کاری، خاتم کاری، منبت و کاشی‌کاری‌های اثر هنرمندان ایرانی مانند «محمد جعفر خاتم ساز» به‌چشم می‌خورند.
خلوت کریم خانی در گوشه شمال غربی مجموعه باغ موزه گلستان قرار دارد و این بنا نیز در دوره پادشاهی کریم خان زند ساخته شده است. دو اثر مهم تاریخی، در بخش خلوت کریمخانی خودنمایی می‌کنند که یکی از آنها سنگ مزار ناصرالدین شاه قاجار و دیگری تخت مرمری فتحعلی شاه قاجار است.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه گلستان (golestanpalace@) ، عکاس نامشخص
موزه نگارخانه در ضلع شمال غربی مجموعه کاخ گلستان قرار دارد و به دستور ناصرالدین شاه، پس از بازگشت از نخستین سفر فرنگ او ساخته شد. این موزه در حال حاضر محل نمایش آثار نقاشی ایرانی است و از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل می‌شود. آثار موجود در موزه نگارخانه به هنرمندانی مانند استاد میرزا بابا، صنیع الملک (عموی کمال الملک)، استاد محمودخان صبا (ملک الشعرا) و استاد محمد غفاری (کمال الملک) تعلق دارند.
موزه مخصوص، دیگر موزه در بخش شمال غربی باغ موزه گلستان است که ناصرالدین شاه به‌همراه سایر ساختمان‌های این بخش دستور ساخت آن را صادر کرد. در این موزه آثار و اشیا مربوط به اتاق شخصی ناصرالدین شاه و برخی دیگر از اشیا نفیس متعلق به پادشاهان پیش از او به نمایش درآمده‌اند.
کاخ اختصاصی مجموعه باغ موزه گلستان در شمال غربی این مجموعه و پشت خلوت کریمخانی قرار دارد. این کاخ از پنج تالار به نام‌های اتاق موزه (تالار سلام یا تاج‌گذاری)، عاج، آینه، ظروف و برلیان تشکیل می‌شود. نخستین موزه سلطنتی ایران در تالار سلام کاخ اختصاصی و به دستور ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد. آثار موجود در موزه حوضخانه، تاثیرهای سفرهای فرنگ بر ناصرالدین شاه قاجار و تمایل این پادشاه به پیشرفت و تمدن اروپایی را نشان می‌دهند.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه گلستان (golestanpalace@)، عکاس نامشخص
عمارت شمس العماره یا عمارت خورشید از زیباترین و مشهورترین بناهای کاخ گلستان به شمار می‌رود که پنج طبقه دارد. این بنا نیز به دستور ناصرالدین شاه ساخته شده است و نمایی بسیار زیبا دارد. گردشگران تنها می‌توانند از نخستین طبقه این عمارت بازدید کنند. عمارت بادگیر در بخش جنوبی باغ موزه گلستان قرار دارد و تالار حوضخانه آن در حال حاضر به موزه عکسخانه تبدیل شده است.
عمارت الماس در جوار عمارت بادگیر، از قدیمی‌ترین بخش‌های ارگ سلطنتی گلستان است که به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. آینه‌کاری‌های زیبا در تالار این عمارت، در زمان حکومت ناصرالدین شاه، سبب نام‌گذاری آن به نام عمارت الماس شده است. موزه مردم‌شناسی کاخ گلستان در ساختمان کاخ ابیض قرار دارد و نمونه‌هایی کامل از پوشش اقوام مختلف ایران و پوشش بانوان و آقایان در دوره پادشاهی قاجار، در آن به نمایش در آمده‌اند. این موزه در دوره حکومت پهلوی اول راه‌اندازی شد.
پیش از بازدید از باغ موزه گلستان حتما قوانین و اطلاعات موجود در بروشور مجموعه را مطالعه کنید تا در طول بازدید از موزه‌ها با مشکلی برخورد نکنید. برای بازدید از موزه‌های مجموعه کاخ گلستان، زمانی در حدود یک نیم روز نیاز خواهید داشت.
باغ موزه نیاوران
- آدرس: میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان نیاوران (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۶-۲۲۲۸۲۰۱۳-۰۲۱
- سایت: niavaranmu.ir
- ساعت بازدید: ۶ ماه نخست سال هرروز از ساعت ۹ تا ۱۹ (بلیط فروشی تا ساعت ۱۷) و در ۶ ماه دوم سال هرروز از ساعت هشت تا ۱۷ (بلیط فروشی تا ساعت ۱۶)، روزهای تعطیل، رحلت امام خمینی (۱۴ خرداد)، شهادت حضرت علی (ع) (۲۱ رمضان)، تاسوعا و عاشورا (نهم و دهم ماه محرم)، رحلت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) (۲۸ صفر) و شهادت امام جعفر صادق (ع) (۲۵ شوال)
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: ورودیه مجموعه ۵,۰۰۰ تومان، ورودیه کاخ موزه اختصاصی نیاوران ۵,۰۰۰ تومان و ورودیه موزه‌های جهان نما، کوشک احمدشاهی، کتابخانه اختصاصی و خودروهای سلطنتی، هریک ۴,۰۰۰ تومان برای هر گردشگر ایرانی، ورودیه‌های مجموعه نیاوران و کاخ موزه اختصاصی برای گردشگران خارجی برابر با ۱۰۰,۰۰۰ تومان و ورودیه سایر موزه‌ها برای گردشگران خارجی ۵۰,۰۰۰ تومان (کاخ‌های صاحبقرانیه و حوضخانه تا اطلاع بعدی بازدید ندارند)
مجموعه تاریخی نیاوران در محوطه‌ای به وسعت ۱۱ هکتار در شمال تهران قرار دارد و در گذشته از معروف‌ترین سکونتگاه‌های پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است.
نخستین کاخ‌های مجموعه نیاوران به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و پس از او، دیگر پادشاهان قاجار و پهلوی ساخت‌وساز و بازسازی‌های بیشتری در این مجموعه انجام دادند.
کاخ نیاوران به‌دلیل نزدیکی به دامنه‌های کوهستان البرز، تفرجگاه تابستانی پادشاهان بود و در گذشته با نام «نی آوران» شناخته می‌شد.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه تاریخی نیاوران، عکاس نامشخص
ساختمان کاخ‌های مختلف در مجموعه باغ موزه نیاوران هر یک به یکی از پادشاهان دوره قاجار یا پهلوی تعلق داشتند؛ به‌عنوان مثال کاخ صاحبقرانیه به دستور ناصرالدین شاه و کوشک احمد شاهی به دستور احمد شاه ساخته شدند. با آغاز دوره پهلوی، ساختمان کاخ‌ها و تزیینات داخلی آنها بر اساس معماری روز جهان تغییر کرد و بخش‌هایی از بناهای کوچک تخریب شدند.
در حال حاضر موزه‌های متنوعی در کاخ‌های مجموعه تاریخی نیاوران فعالیت می‌کنند که فهرستی از آنها به شرح زیر است:
- کاخ موزه صاحبقرانیه
- موزه کوشک احمدشاهی
- کاخ موزه اختصاصی نیاوران
- موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران
- موزه جهان‌نما
- موزه خودروهای سلطنتی
- مرکز اسناد
- باغ موزه کتیبه‌ها
- تالار آبی کاخ نیاوران
عمارت صاحبقرانیه نخستین بار در دوره قاجار ساخته و در زمان پادشاهی رضاخان پهلوی بازسازی کامل شد. این عمارت دو طبقه دارد و در واپسین سال‌های حکومت پهلوی، دفتر کار محمدرضا پهلوی بود. طبقه زیرین این کاخ موزه حوضخانه قرار دارد که از بخش‌های مختلفی مانند کرسی خانه و چایخانه تشکیل شده است.
در موزه حوضخانه آثار هنری هنرمندان مشهور ایران به نمایش درآمده‌اند. معماری زیبا و تزیینات چشم‌نواز حوضخانه، این بخش از عمارت صاحبقرانیه را پس از تالار جهان‌نما یا آینه، به زیباترین بخش مجموعه نیاوران تبدیل کرده‌اند.
کوشک احمدشاهی نیز ساختمانی دو طبقه است که در دوره پهلوی دوم مورد بازساری کامل قرار گرفت. در این ساختمان نمایشگاه‌های دوره‌ای از آثار هنرمندان برگزار شده است و در حال حاضر به‌جز بخش‌هایی از طبقه دوم آن، بازدید ندارد.
کاخ موزه اختصاصی نیاوران پیش از انقلاب محل زندگی محمدرضا شاه پهلوی و خانواده او بود. از مهم‌ترین ویژگی‌های این ساختمان می‌توان به سقف آلومینیومی بازشونده آن اشاره کرد. در کاخ موزه اختصاصی نیاوران مجموعه‌ای از تابلوهای نفیس نقاشان ایرانی و خارجی، فرش‌های دستبافت ایرانی و ظروف چینی و کریستال اصل به چشم می‌خورند. این ساختمان بین سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۸ مورد بازسازی کامل قرار گرفت.
در موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران کتاب‌هایی ارزنده از نویسندگان مشهور ایران و جهان خودنمایی می‌کنند. این کتاب‌ها از سوی خود نویسندگان به این موزه اهدا شدهاند. در گذشته این کتابخانه به‌شکل اختصاصی مورد استفاده فرح پهلوی قرار داشت و به‌جز کتاب‌های چاپی ارزشمند، تندیس‌ها، تابلوها و برخی آلات موسیقی نیز در آن به چشم می‌خورند.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه تاریخی نیاوران ، عکاس نامشخص
موزه جهان‌نما زیباترین ساختمان در مجموعه باغ موزه نیاوران است. این موزه چهار سالن در طبقه همکف و دو سالن در زیرزمین دارد. آثار موجود در موزه جهان‌نما شامل سردیس‌های سنگی، سفالینه‌های باستانی و اشیا تاریخی گران‌بها از دوره‌های مختلف تمدن در جهان می‌شود. در بخش دیگر این موزه نیز آثاری ارزشمند از هنر مدرن نقاشان ایرانی و خارجی مانند پرویز تناولی، سهراب سپهری، بهمن محصص، پیکاسو، دالی و گوگن در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته‌اند.
در موزه خودروهای سلطنتی بیش از ۲۰۰ خودرو قدیمی متعلق به خاندان سلطنتی به نمایش درآمده است. در مرکز اسناد نیاوران نیز آرشیو کاملی از عکس، فیلم و آلبوم‌های صوتی وجود دارند.
باغ موزه کتیبه‌ها محل نمایش کتیبه‌هایی سنگی با قدمت دوران باستان است و تالار آبی محوطه‌ای باز و مدور از کاشی‌کاری‌های عمودی آبی است که متاسفانه در طول زمان و بر اثر فرسایش آب باران، بخش‌های زیادی از آن از میان رفته‌اند.
آگاهی از قوانین بازدید از موزه‌های مجموعه نیاوران، برای همه گردشگران الزامی است. پیش از آغاز گشت‌و‌گذار در این مجموعه، قوانین موجود در تابلوها را مطالعه کنید. آثار موجود در مجموعه فرهنگی و تاریخی نیاوران از سرمایه‌های ارزشمند ایران هستند. در بازدید از این مجموعه موارد ایمنی برای جلوگیری از آسیب احتمالی به اشیا و بناهای تاریخی را در نظر بگیرید. پس از بازدید از موزه‌های این مجموعه می‌توانید زمانی را به استراحت در کافه نیاوران در محوطه باغ این مجموعه اختصاص دهید.
باغ موزه سعدآباد
- آدرس ورودی زعفرانیه: خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، خیابان شهید کمال طاهری (مشاهده روی نقشه)
- آدرس ورودی دربند: میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۲۷۹۴۰۰۰۰-۰۲۱
- سایت: sadmu.ir
- ساعت بازدید: در ۶ ماه نخست سال هرروز از ساعت ۹ تا ۱۸:۳۰ (بلیط فروشی تا ساعت ۱۷) و ۶ ماه دوم سال هرروز از ساعت هشت تا ۱۷ (بلیط فروشی تا ساعت ۱۵:۳۰)، روزهای تعطیل، رحلت امام خمینی (۱۴ خرداد)، شهادت حضرت علی (ع) (۲۱ رمضان)، تاسوعا و عاشورا (نهم و دهم ماه محرم)، رحلت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) (۲۸ صفر) و شهادت امام جعفر صادق (ع) (۲۵ شوال)
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: ورودی اصلی مجموعه و ورودی کاخ موزه ملت و کاخ موزه سبز برای هر گردشگر ایرانی ۵,۰۰۰ تومان و هر گردشگر خارجی ۱۰۰,۰۰۰ تومان، سایر موزه‌ها برای هر گردشگر ایرانی ۴,۰۰۰ تومان و هر گردشگر خارجی ۵۰,۰۰۰ تومان
مجموعه تاریخی سعدآباد یکی از سه مجموعه کاخ‌های سلطنتی تهران است که در گذشته پادشاهان قاجار و پهلوی در آنها زندگی می‌کردند. کاخ‌های مجموعه سعدآباد در باغی بزرگ در منطقه شمیرانات تهران قرار گرفته‌اند و در گذشته از محبوب‌ترین ییلاق‌های پادشاهان بودند. کاخ اختصاصی مجموعه سعدآباد، نخسین کاخ این مجموعه به شمار می‌رود و به‌مرور زمان، رضاخان ساختمان‌های دیگری به کاخ‌های آن اضافه کرد. در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از موزه های تهران در مجموعه سعدآباد قرار دارند.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه فرهنگی سعدآباد ، عکاس نامشخص
ساخت و تزیین کاخ‌های مجموعه تاریخی سعدآباد به دست مهندسان و معماران ایرانی و اروپایی با ترکیب معماری سنتی و مدرن انجام شده است. این مجموعه بزرگ‌ترین مجموعه سلطنتی موجود از دوره حکومت پادشاهان در ایران به شمار می‌رود و در حال حاضر بخش‌ها و موزه‌های زیر در آن فعالیت می‌کنند.
- کاخ احمد شاهی
- کاخ شهوند یا کاخ سبز
- کاخ سفید
- کاخ اختصاصی یا موزه تاریخ طبیعی سابق
- کاخ سیاه یا اسود
- کاخ شمس
- کاخ اشرف
- کاخ ملکه مادر
- کاخ بهمن (ساختمان مدیریت)
- کاخ شهرام (موزه نظامی)
- کاخ ملکه عصمت دولتشاهی (موزه استاد فرشچیان)
- کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (موزه مینیاتور استاد بهزاد)
- کاخ فرحناز و علیرضا (موزه خط و کتابت میرعماد)
- کاخ فرح پهلوی (موزه نگارستان)
- کاخ ملکه توران امیرسلیمانی (موزه چهره‌های ماندگار)
- کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور استاد آبکار)
- موزه برادران امیدوار (کالسکه خانه سلطنتی سابق)
- موزه آب (محل استقرار تشریفات دربار و مسئول حفاظت ارتش در گذشته)
- موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی (ساختمان گارد شاهنشاهی سابق)
- موزه اتومبیل‌های سلطنتی
کاخ احمدشاهی در زمان حکومت احمدشاه قاجار بنا شد و به‌دلیل انجام مراحل مرمت و بازسازی، در سال ۱۴۰۲ امکان بازدید از آن وجود ندارد. کاخ شهوند که با نام کاخ سبز نیز شناخته می‌شود، کاربری کاخ موزه دارد. این کاخ موزه در بخش شمال غربی مجموعه سعدآباد واقع شده است.
کاخ سفید یا کاخ ملت نیز از دیگر کاخ موزه‌های سعدآباد است که آثاری از استاد «حسین بهزاد»، نقاش سرشناس ایرانی و میز تحریر متعلق به «ماری آنتوانت»، ملکه پیشین فرانسه، در آن به چشم می‌خورند.
کاخ اختصاصی سعدآباد در گذشته موزه تاریخ طبیعی بود و در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد. کاخ اسود یا سیاه محل برگزاری موزه هنرهای زیبا است. در ساخت نمای این ساختمان از سنگ مرمر سیاه استفاده کرده‌اند و این کاخ از زیباترین ساختمان‌ها در مجموعه سعدآباد به شمار می‌رود.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه تاریخی سعدآباد، عکاس نامشخص
کاخ شمس که در گذشته به خواهر بزرگ محمدرضا پهلوی تعلق داشت، در حال حاضر موزه مردم شناسی و پوشاک سلطنتی است. کاخ اشرف، خواهر کوچک محمدرضا پهلوی نیز امروزه محل نمایش ظروف سلطنتی است. کاخ ملکه مادر سابق، اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد و با نام ساختمان جمهور شناخته می‌شود.
از دیگر موزه‌های مجموعه سعدآباد می‌توان موزه‌های نظامی، استاد فرشچیان، مینیاتور استاد بهزاد، خط و کتابت میرعماد، نگارستان، چهره‌های ماندگار، مینیاتور استاد آبکار، برادران امیدوار و آب را نام برد. هرکدام از این موزه‌ها در یکی از کاخ‌های متعلق به فرزندان و دیگر اعضای خاندان پهلوی در گذشته برپا شدهاند. در مجموعه فرهنگی سعدآباد بخش‌های متنوع دیگری نیز وجود دارد که برای بازدید از آنها می‌توانید بارها به مجموعه سعدآباد بروید.
باغ موزه نگارستان
- آدرس: میدان بهارستان، خیابان دانش‌سرا، خیابان شریعت‌مدار رفیع (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۳۳۱۱۹۵۸۶-۰۲۱
- سایت: negarestan.ut.ac.ir
- ساعت بازدید: موزه‌ها هرروز به‌جز دوشنبه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۸، محوطه باغ هرروز از ساعت ۹ تا ۲۰، رستوران هرروز از ساعت ۱۲ تا ۱۷ و کافه شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۲ تا ۲۰ و پنجشنبه و جمعه از ساعت ۹ تا ۲۰، تعطیلی کل مجموعه باغ موزه در روزهای سوگواری
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: برای گردشگران ایرانی هر نفر ۳۰,۰۰۰ تومان و برای گردشگران خارجی هر نفر ۲۰۰,۰۰۰ تومان
باغ نگارستان در نخستین سال‌های حکومت فتحعلی شاه قاجار و به‌منظور ایجاد کاخی ییلاقی خارج از ارگ حکومتی ساخته شد. وجود نقاشی‌های متعدد در بخش‌های مختلف این کاخ سبب نام‌گذاری این مجموعه به باغ موزه نگارستان شده است.
در گذشته باغ نگارستان از میدان بهارستان تا دروازه شمیران امتداد داشت؛ اما بخش‌های زیادی از آن در طول زمان از بین رفت. امروزه مساحت این مجموعه در حدود یک هکتار است و باغ موزه نگارستان به دانشگاه تهران تعلق دارد.
منبع عکس: سایت باغ موزه نگارستان، عکاس نامشخص
باغ موزه نگارستان در طول سلطنت پادشاهان مختلف، شاهد رویدادهای سیاسی متفاوت و تغییرات فراوان بوده است. قتل قائم مقام فراهانی، تاسیس مدرسه صنایع مستظرفه به سرپرستی کمال الملک و تاسیس دانشسرای عالی در این باغ با سابقه تدریس بزرگانی مانند ملک الشعرا بهار، علی اکبر دهخدا، بدیع الزمان فروزانفر و سعید نفیسی، از مهم‌ترین رویدادهای باغ موزه نگارستان بوده‌اند.
تندیس فردوسی توسی، شاعر بلند آوازه ایران، مقابل درب شمالی دانشسرای باغ نگارستان، از معروف‌ترین نمادهای این باغ موزه است. برخی از موزه‌های مجموعه نگارستان به شرح زیر هستند:
- موزه مکتب کمال الملک
- تالار صف سلام فتحعلیشاهی
- مجموعه آثار منیر فرمانفرمائیان
- تالار فرش‌های نفیس اهدایی غلامعلی ملول
- تالار نقرههای اهدایی غلامعلی ملول
- مجموعه مجسمه مینیاتورهای مردم شناسی جهانگیر ارجمند
- مجموعه آثار محمود روح الامینی
- مجموعه اسناد ملک‌الشعرای بهار
- مجموعه آثار علی اسفرجانی
- مجموعه آثار فتح‌الله عباد
- مجموعه آثار حسین محجوبی
- معرفی موزه استاد محسن مقدم
- مجموعه کاشی‌های باغ موزه نگارستان
- کلاس درس دانشسرای عالی
- مجموعه آثار طرح آینه‌دار دوران
در موزه مکتب کمال الملک، بخش قابل توجهی از آثار شاگردان نسل اول و دوم کمال الملک به نمایش درآمده‌اند. «مکتب کمال الملک» عبارتی برای توصیف آثار شاگردان این شاعر بزرگ با تاثیرپذیری از سبک و سیاق مخصوص به کمال الملک است.
در تالار صف سلام فتحعلیشاهی، دیوار نگاره «مجلس بندی شاهی» عمارت دیوانی قم قرار دارد. این نقاشی دیواری با طول ۲۰ و عرض ۲٫۵ متر، پس از تخریب عمارت دیوانی قم، به تهران منتقل شد. خالق این اثر «میرزا محمدعلی نقاش» نام دارد و این دیوارنگاره را به فرمان «کیکاووس میرزا»، فرزند بیست و هشتم فتحعلی شاه قاجار کشیده است. این نقاشی نادرترین و باارزش‌ترین اثر نگارگری بهجامانده از دوره قاجار به شمار می‌رود.
منبع عکس: سایت باغ موزه نگارستان، عکاس نامشخص
دیگر موزه مجموعه نگارستان به آثار بانوی هنرمند ایرانی، «منیر شاهرودی فرمانفرمائیان»، تعلق دارد. در این نمایشگاه ۵۱ اثر از این هنرمند با شیوه هندسه انتزاعی و ترکیب طراحی سنتی اسلامی و مدرن به نمایش درآمده‌اند.
مجموعه عکس‌های مردم‌شناسی محمود روح الامینی، مجموعه‌ای از اسناد، دست‌نوشته‌ها، کتاب‌ها و عکس‌های ملک الشعرای بهار، گنجینه‌ای نفیس از تابلوهای مینیاتور و چرم استاد علی اسفرجانی، آثار ارزنده نقاشی از استاد فتح الله عباد و ۱۳ اثر از استاد حسین محجوبی معروف به «نقاش بهشت»، دیگر آثار موجود در نمایشگاه‌های باغ موزه نگارستان هستند.
در بخش‌های دیگری از باغ موزه نگارستان، مجموعه‌هایی نفیس از فرش‌ها و نقرههای اهدایی مهندس غلامعلی ملول، در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته است. «مهندس ملول» این آثار را بر اساس سلیقه شخصی و به‌دلیل علاقه خود به مجموعه‌داری در طول ۴۰ سال جمع کرد و سپس به باغ موزه نگارستان بخشید. بخش اهدایی دیگر در این باغ موزه به مجموعه مجسمه‌های مینیاتوری مردم شناسی، اثر مجسمه‌ساز خود آموخته، «جهانگیر ارجمند»، اختصاص دارد.
در کنار بازدید از موزه‌ها و بخش‌های مختلف باغ موزه نگارستان می‌توانید زمانی را نیز به گشت‌و‌گذار در باغ زیبای این مجموعه اختصاص دهید. در این مجموعه، کافه و رستوران نیز فعالیت می‌کنند که محل اتراق علاقه‌مندان به هنر و آثار تاریخی هستند.
باغ موزه فردوس
- آدرس: خیابان ولیعصر، بین سه‍راه زعفرانیه و میدان تجریش، خیابان باغ فردوس (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۴-۲۲۷۲۵۸۸۲-۰۲۱ و ۲۲۷۴۰۴۵۴-۰۲۱
- ساعت بازدید: تالارهای موزه سینما از ساعت ۹ تا ۱۹ و سایر بخش‌های باغ از ساعت ۹ تا ۲۴
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: ورودی مجموعه باغ موزه فردوس ۵,۰۰۰ تومان، هزینه بلیط سالن‌های سینما ۴۵,۰۰۰ تومان
باغ فردوس تهران یکی از باغ‌های زیبای شمال پایتخت با قدمت دوره قاجار است که به دست «حاجی میرزا آقاسی»، صدراعظم محمدشاه قاجار، ساخته شد.
در گذشته وسعت باغ فردوس از محوطه امروزی آن بسیار بیشتر بود و بخش‌های زیادی از محله‌های ولنجک، الهیه و تجریش امروزی نیز در محدوده این باغ قرار داشتند. در دوره حکومت قاجار، مالکان باغ فردوس بارها تغییر کردند و به همین دلیل این باغ شاهد رویدادهای تاریخی متعددی مانند برگزاری مراسم ازدواج دختر ناصرالدین شاه بوده است.
منبع عکس: خبرگزاری فارس ، عکاس نامشخص
در دوره پهلوی اول باغ فردوس محل مدرسه شاپور بود و در دوره پهلوی دوم جشن‌های ۲۵۰۰ ساله در این باغ برگزار می‌شد. با پیروزی انقلاب اسلامی باغ فردوس و عمارت داخلی آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما سپرده شد. در نهایت در سال ۱۳۸۱، کاربری باغ و عمارت فردوس به دست بنیاد سینمایی فارابی، سازمان میراث فرهنگی کشور و شهرداری تهران تغییر کرد و به موزه سینما تبدیل شد.
از بخش‌های دیدنی باغ موزه فردوس تهران دو مجسمه برنزی از دانشمندان ایرانی، «سهروردی» و «ابن هیثم» هستند. عمارت فردوس، پشت این مجسمه‌ها قرار دارد و تنها یادگار روزهای دور این مجموعه است. این عمارت ۳٫۵ طبقه دارد و در همه بخش‌های آن گچبری‌ها و مقرنس‌کاری‌های زیبا خودنمایی می‌کنند. بخش‌های مختلف موزه سینما در باغ فردوس به شرح زیر هستند:
- تالار آغازگران: محل آشنایی با تاریخچه سینما، تجهیزات فیلمسازی و نخستین سینمای ایران
- تالار معاصران: محل نمایش پرتره‌هایی از سینماگران معاصر ایرانی و آشنایی با بیوگرافی آنها
- تالار بین الملل: محل نمایش جوایز بین‌المللی دریافتی توسط سینماگران ایرانی از جشنواره‌های معتبری مانند کن و ونیز
- تالار نام‌آوران: محل آشنایی با هنرمندان مشهور و نام‌آوران هنر ایران
- سینمای کودک و نوجوان: محل نمایش تصاویر هنرمندان حوزه کودک و نوجوان در سینما و عروسک‌های مشهور سینمایی
- سینمای دفاع مقدس: محل نمایش تصاویر فیلم‌های جنگی و هنرمندان و عوامل فیلم‌های دفاع مقدس
- تماشاخانه: تماشای نخستین تصاویر از سینمای ایران و آشنایی با سینمای دهه‌های ۳۰ و ۴۰ خورشیدی
- بخش صدا و دوبله: آشنایی با ابزار صدابرداری و دوبله در سینمای ایران و پخش لحظاتی از نخستین فیلم‌های صنعت دوبله ایران
- اتاق علی حاتمی: محل آشنایی با کارگردان برجسته ایرانی علی حاتمی و فیلم‌های او
- خانه فرهاد: محل نمایش وسایل شخصی، ساز و کتاب‌های فرهاد، خواننده ایرانی
در باغ موزه فردوس سه سالن سینما به نام‌های سینما فردوس، سینما تمدن و سینماتوگراف در بخش شرقی عمارت فردوس قرار دارند که فیلم‌های روز سینما در آنها نمایش داده می‌شود. پس از تماشای فیلم یا گشت‌و‌گذار در موزه سینما می‌توانید زمانی را در کافه ویونا در محوطه باغ فردوس اتراق کنید.
در مجموعه باغ موزه فردوس فروشگاه‌های عرضه کتاب، پوشاک، صنایع دستی و خوراکی نیز فعالیت می‌کنند که گشت‌و‌گذار در آنها نیز خالی از لطف نیست.
باغ موزه هنر ایرانی
- آدرس: میدان تجریش، خیابان شهید دربندی، خیابان دکتر حسابی، روبه‌روی موزه دکتر حسابی (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۵-۲۲۶۸۶۰۶۳-۰۲۱
- ساعت بازدید: هرروز از ساعت هشت تا ۲۲:۳۰ به‌جز روزهای سوگواری
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: رایگان
باغ موزه هنر ایرانی از جاهای دیدنی نزدیک میدان تجریش و بازار تجریش در شمال تهران است. در این باغ موزه در طول سال کارگاه‌های نمایشی متعدد و نمایشگاه‌های هنری برگزار می‌شوند. محوطه باغ این مجموعه از زیباترین باغ‌های دیدنی در تهران است که در آن ماکت‌هایی از جاهای دیدنی نقاط مختلف ایران در ابعاد کوچک به نمایش درآمده‌اند.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه هنر ایرانی (iamg_ir)، عکاس نامشخص
باغ موزه هنر ایرانی در دوره پهلوی اول با الهام از باغ فین کاشان ساخته شد. این باغ تا پیش از انقلاب ملکی شخصی بود و به «توران مهاجر اسلامی»، همسر سپهبد «احمد امیراحمدی» (نخستین سپهبد ایران در دوره رضاشاه)، تعلق داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی این باغ به‌صورت پارک عمومی مورد بهرهبرداری قرار گرفت، بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ تغییراتی گسترده در شکل حاضری باغ موزه هنر ایرانی انجام شد و به‌صورت امروزی درآمد.
ماکت آثار و بناهای تاریخی ایران در باغ موزه هنر ایرانی در سال‌های پیش از انقلاب به سفارش ایران توسط هنرمندان ایتالیایی ساخته شد. هدف از سفارش این آثار، نمایش مشهورترین آثار تاریخی ایران در جشن‌های ۲,۵۰۰ ساله بود؛ اما تنها ۱۲ ماکت از این مجموعه پیش از انقلاب اسلامی به نمایش درآمدند.
تا زمان افتتاح باغ موزه هنر ایرانی در سال ۱۳۸۶، از ماکت‌های حجمی آثار تاریخی ایران، در انبار نگهداری می‌شد. کاخ چهل ستون، عمارت هشت بهشت، شمس العماره، برج آزادی، برج گنبد قابوس، قره کلیسا، گنبد سلطانیه و سی و سه پل اصفهان، تعدادی از ماکت‌های موجود در محوطه باغ موزه هنر ایرانی هستند. ماکت برج میلاد توسط هنرمندان ایرانی ساخته و به مجموعه ماکت‌های باغ موزه هنر ایرانی اضافه شده است.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه هنر ایرانی (iamg_ir)، عکاس نامشخص
در باغ موزه هنر ایرانی بخش‌های مختلفی فعالیت می‌کنند که به شرح زیر هستند:
- گالری پردیس (عمارت اصلی): محل برگزاری نمایشگاه آثار اساتید هنرهای تجسمی
- غرفه‌ها: شامل غرفه‌های زیورآلات، کهن دیار (صنایع دستی، آثار تجسمی و چوبی)، صنایع دستی، کتاب‌فروشی، سوغات ایرانی
- کارگاه‌های آموزشی: نگارگری، خوشنویسی، حافظ شناسی
- ماکت‌های باغ
- آثار نخستین سمپوزیوم بین‌المللی مجسمه‌سازی تهران
- آثار هنرمندان مجسمه‌ساز معاصر ایرانی
پس از گشت‌و‌گذار در بخش‌های مختلف باغ موزه هنر ایرانی و بازدید از آثار موزه‌ها و نمایشگاه‌های این مجموعه می‌توانید سری به کافه رستوران «جریان» بزنید. در این کافه امکان سفارش انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم، پیش‌غذاها و غذاهای محبوب را خواهید داشت. در بخش فضای باز کافه رستوران جریان می‌توانید ضمن صرف غذا و نوشیدنی، از طبیعت باغ موزه هنر ایرانی نیز لذت ببرید.
باغ موزه وزیری
- آدرس: شهر لواسان، بلوار امام خمینی، خیابان اسدیان، دوراهی بوجان، پلاک ۷۷ (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۲۶۵۵۶۶۰۴-۰۲۱
- ساعت بازدید: هرروز از ساعت ۱۰ تا ۱۸
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: هر نفر ۲۰,۰۰۰ تومان
باغ موزه وزیری مجموعه‌ای دیدنی در شمال شرق تهران و پشت کوه‌های لشکرک است که در منطقه لواسانات قرار دارد. این مجموعه در واقع غار موزه‌ای خصوصی است که در آن آثار هنری دکتر «ناصر هوشمند وزیری» به نمایش عمومی درآمده‌اند. دکتر وزیری درطول ۶ سال اقدام به حفر غاری در دل کوه کرد و سپس آثار مجسمه‌سازی خود را در این غار مصنوعی قرار داد.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام غار موزه وزیری (vaziris.caved.museum@)، عکاس نامشخص
تندیس‌های موجود در غار موزه وزیری بر اساس شخصیت‌ها و داستان‌های فولکلور ایران و به‌خصوص شاهنامه فردوسی شکل گرفته‌اند. بخش قابل توجهی از مواد مورد استفاده دکتر وزیری در خلق آثار هنرهای تجسمی در این غار، بازیافتی هستند و از مواد دیگری مانند چوب، سنگ، استخوان و فلز نیز در ساخت مجسمه‌ها استفاده شده است.
دیوارهای غار موزه وزیری از جنس بتن هستند و دکتر وزیری حاصل ۵۰ سال تلاش و هنر خود را در این غار قرار داده است.
دکتر وزیری از معروف‌ترین اساتید مجسمه‌سازی ایران بودند که در طول زندگی خود آثاری مشهور خلق کردند. مجسمه‌های بیمارستان صارم، رستم و سهراب پارک جمشیدیه تهران، میرزا کوچک خان در اهواز و بوعلی سینا در بندر ماهشهر، بخشی از آثار بهجامانده از دکتر وزیری هستند. تا پیش از فوت دکتر ناصر هوشمند وزیری در تیرماه سال ۱۳۹۸، ایشان همیشه در باغ موزه خود حضور داشتند و گردشگران را همراهی می‌کردند.
غار موزه وزیری از هشت دالان تودرتو تشکیل شده است. در میان همه آثار داخل این غار، فرهنگ اصیل ایرانی و نمادهای ملی‌گرایی به چشم می‌خورند. بخش‌های مختلف غار موزه وزیری به شرح زیر هستند:
- سرای بسطامی: محل برگزاری سمینارها، همایش‌ها و جشنواره‌ها
- فضای داخل غار: محل نمایش مجسمه‌ها
- گالری: محل برگزاری نمایشگاه‌های دوره‌ای
- کارگاه مجسمه سازی: محل کار دکتر ناصر هوشمند وزیری
- کارگاه صنایع دستی: بخش فروش آثار و صنایع دستی
- فضای باز باغ موزه: محل نمایش برخی از تندیس‌های مجموعه استاد وزیری
- مجسمه‌های بازیافتی: بخش نمایش مجسمه‌های تولیدی از مواد بازیافتی
از جذاب‌ترین بخش‌های باغ موزه وزیر می‌توان به مجموعه‌هایی زیبا از شطرنج‌ها، آفتابه‌ها و پارچ‌های مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی اشاره کرد. در این مجموعه امکاناتی مانند سرویس بهداشتی، کتابخانه، نمازخانه، کافی شاپ و راهنما برای رفاه بیشتر گردشگران تعبیه شده است و کارگاه‌های سفالگری و صنایع دستی برای آموزش علاقه‌مندان به یادگیری این هنرهای دستی نیز فعالیت می‌کنند.
باغ موزه قصر
- آدرس: خیابان شهید مطهری، خیابان شهدای ناجا، میدان پلیس (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۸۸۴۲۳۴۰۰-۰۲۱
- ساعت بازدید: از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ و روزهای پنجشنبه از ساعت ۹ تا ۱۲، روزهای تعطیل، جمعه‌ها و تعطیلات رسمی
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: هر نفر ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران ایرانی و ۷۵,۰۰۰ تومان برای گردشگران خارجی
باغ موزه قصر از مجموعه‌های تاریخی با قدمت دوره قاجار در نزدیکی خیابان مطهری تهران است. این باغ و عمارت میانی آن در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار و در دومین سال سلطنت او، در خارج از محدوده تهران قدیم ساخته شد.
عمارت باغ موزه قصر از سه بخش اندرونی، کلاه فرنگی و استخر تشکیل می‌شد و مکانی برای تفرج و استراحت فتحعلی شاه به شمار می‌رفت.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه قصر (qasr_ir@)، عکاس نامشخص
در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه، باغ و عمارت قصر به پایگاهی برای برگزاری اردوی سالانه قوای قزاق تبدیل شدند. استفاده نظامی از این مجموعه در دوره حکومت مظفرالدین شاه نیز هم‌چنان ادامه داشت تا به دست ژاندارمری افتاد. روند نابودی عمارت قصر پس از آن شروع شد و تا دوره پادشاهی رضا شاه پهلوی، بخش‌های زیادی از آن از بین رفتند.
باغ موزه قصر در سال ۱۳۰۸، با کاربری زندان آغاز به کار کرد و تا پیش از تاسیس زندان اوین، تنها زندان پایتخت بود. از این مجموعه و عمارت میانی آن، پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به‌عنوان زندان برای نگهداری از زندانیان با جرائم عمومی استفاده می‌شد. از معروف‌ترین شخصیت‌های زندانی در این باغ موزه می‌توان «قوام السلطنه»، «عبدالحسین تیمورتاش»، «بزرگ علوی»، «محمد فرخی یزدی»، «آیت‌الله طالقانی»، «مرتضی مطهری» و «شهید باهنر» را نام برد.
طراحی زندان قصر را «نیکولا مارکوف» (Nikolai Markov)، معمار معروف روسی، انجام داد. عمارت زندان قصر درمجموع ۱۹۲ اتاق داشت که ۹۶ اتاق آن پنج‌نفره بودند. در این مجموعه بخش بهداری نیز تعبیه شده بود که ۶ اتاق ۶ تخته و ۱۶ اتاق یک تخته داشت. اکنون موزه قصر در ساختمان سه طبقه و مدور عمارت قصر قرار دارد. بخش‌های مختلف این باغ موزه به شرح زیر هستند:
- موزه مارکوف
- سالن فرخی یزدی
- زندان سیاسی
- برج‌های دیده‌بانی
- نیایشگاه
در موزه مارکوف تصاویر، اسناد و اشیا تاریخی به نمایش درآمده‌اند. نمایشگاه و گالری‌های فصلی، کافه گالری، سالن اجتماعات، کتاب‌فروشی و زورخانه از دیگر بخش‌های موجود در این موزه هستند.
سالن فرخی یزدی آمفی‌تئاتر باغ موزه قصر است که در ضلع غربی این مجموعه قرار دارد. از این سالن برای برگزاری همایش‌ها و برنامه‌های متنوع در طول سال استفاده می‌شود.
بخش زندان سیاسی باغ موزه قصر به معرفی مبارزان انقلاب اسلامی اختصاص دارد و از بخش‌هایی مانند زندان‌ها، مرکز مطالعات، موزه، حسینیه و کتابخانه تشکیل می‌شود.
در برج‌های دیده‌بانی باغ موزه قصر، تلسکوپ و دوربین دوچشمی برای رصدهای نجومی نصب کرده‌اند. نیایشگاه، بنایی با کاشی‌کاری‌های زیبا است که در نخستین سال‌های انقلاب محل برگزاری دادگاه‌های انقلاب بود. گشت‌و‌گذار در بخش‌های مختلف این باغ موزه برای علاقه‌مندان به بازدید از آثار و بناهای تاریخی خالی از لطف نیست.
باغ موزه ایرانی
- آدرس: خیابان شیخ بهایی، ۲۰ متری پیروزان، کوچه شهید صابری (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۸۸۲۱۶۲۱۲-۰۲۱
- ساعت بازدید: هرروز از ساعت ۶ تا ۲۳
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: رایگان
باغ موزه ایرانی از قدیمی‌ترین باغ عمارت‌های تهران در محدوده ده ونک است که در زمینی به وسعت حدودی سه هکتار قرار دارد. بیش از نیمی از مساحت این مجموعه فضای سبزی زیبا است که درختان با عمر بیش از ۲۰۰ سال در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورند.
در میان درختان قدیمی باغ موزه ایرانی انواع مختلفی از چنار، سرو، نارون، اقاقیا، زبان گنجشک و همچنین درختان میوه مانند گردو، توت، انار و خرمالو وجو دارند. این درختان به‌همراه استخر قدیمی میان آنها، قدیمی‌ترین ساکنان این باغ هستند.
منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص
پیشینه باغ ایرانی به دوره حکومت قاجار می‌رسد. این باغ در واقع بخشی از باغ مستوفی بوده است که به «میرزا حسن خان مستوفی الممالک» تعلق داشت. خانواده مستوفی از خاندان نزدیک به دربار و مالکان زمین‌های ده ونک بودند. پدر میرزا حسن با خرید ده ونک از ناصرالدین شاه و احداث چند قنات در آن، این منطقه را آباد کرد. در حال حاضر نام مهندس «علی مختاری» بر سردر ورودی باغ موزه ایرانی به چشم می‌خورد که مهندس طراح و سازنده شکل نوین باغ ایرانی است.
باغ موزه ایرانی در ده ونک به شیوه اختصاصی دیگر باغ‌های ایرانی ساخته شده است. در این باغ نیز عمارتی به چشم می‌خورد که اطراف آن نهرها و گیاهان قرار گرفته‌اند. دیوار بلندی دورتادور باغ، محوطه آن را از شلوغی شهر جدا می‌کند. کوشک باغ ایرانی در بخش شمالی آن قرار دارد و در گذشته کافه و رستوران بود. در حال حاضر بخش‌هایی از این عمارت به کتابخانه مجزا برای آقایان و بانوان تبدیل شده است.
سه ورودی جنوبی، شرقی و غربی در باغ موزه ایرانی به چشم می‌خورند و در اصلی این مجموعه در بخش جنوبی آن قرار دارد. در ورودی‌های شرقی و غربی تزئیناتی زیبا از سازه‌های آجری مشجر با لوسترهای سبزرنگ دیده می‌شوند. در باغ ایرانی ۱۱ بخش در دو دالان بلند به نام‌های سروستان و چنارستان قرار گرفته‌اند. ۶ آب‌نما نیز در بخش‌های مختلف باغ ایرانی میان درختان قرار دارند که زیبایی دوچندان با این باغ می‌بخشند. بخش‌های باغ ایرانی به نام‌های زیر نام‌گذاری شدهاند.
- بی‌کرانگی
- طبیعت
- شعر
- باغ درون
- بهشت یک
- بهشت دو
- تنهایی
- آرامش
- دو رنگ
- خاطره
- اسطوره
لاله‌های رنگارنگ در باغ ایرانی از زیباترین بخش‌های این مجموعه هستند که هر سال از اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت رنگ و بویی خاص به این باغ می‌بخشند. گونه‌هایی مانند شیر خشت، نسترن، پیراکانتا، مورد و برگ‌بو نیز گونه‌های گیاهی و دارویی باغ ایرانی هستند.
در مجموعه باغ ایرانی زمین بازی در اختیار کودکان قرار دارد. در بخش غربی این باغ نیز زمین ورزش مناسب برای خانواده‌ها تعبیه شده است. آلاچیق‌های باغ ایرانی مناسب برای اتراق در طبیعت و استراحت هستند. این مجموعه فضای مناسب و امکانات بهداشتی برای تردد افراد توان‌یاب نیز دارد. نمازخانه و سرویس بهداشتی از دیگر امکانات باغ ایرانی هستند.
باغ موزه مینیاتور
- آدرس: تقاطع بزرگراه امام علی (ع) و خیابان جانبازان غربی، جنب پارک تمدن (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۲۶۱۴۲۱۱۴-۰۲۱
- ساعت بازدید: هرروز از ساعت هشت تا ۲۰
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: رایگان
باغ موزه مینیاتور در محدوده شرق پایتخت و در جوار بوستان تمدن قرار دارد و از جدیدترین باغ موزه‌های شهر تهران است. این باغ موزه در محوطه‌ای به وسعت سه هکتار قرار دارد و در معماری فضای آن از تلفیق باغ‌سازی سنتی پارسی و معماری مدرن اروپایی استفاده شده است. باغ موزه مینیاتور در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان نخستین باغ موزه مینیاتوری ایران آغاز به کار کرد.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه مینیاتور (miniature.garden.museum2@) ، عکاس نامشخص
در باغ موزه مینیاتور ۱۳ ماکت از آثار تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو، در اندازه پنج برابر کوچک‌تر از ابعاد واقعی، در معرض نمایش گردشگران قرار گرفته‌اند. هرکدام از این ماکت‌ها بر اساس موقعیت جغرافیایی خود در نقشه ایران در این باغ موزه نصب شدهاند. در اطراف هرکدام از ماکت‌ها نیز پوشش گیاهی منطقه مورد نظر ایجاد شده است که بر جذابیت بازدید از بخش‌های مختلف می‌افزاید.
به‌جز ماکت‌های آثار تاریخی، حوض و فواره‌های زیبا، آبراه‌ها، کاشی‌کاری‌ها و عناصر شاخصی از معماری ایرانی در باغ موزه مینیاتور به چشم می‌خورند. ماکت آثار تاریخی زیر با جزئیات قابل‌توجه در این باغ موزه به نمایش درآمده‌اند.
- ارگ بم
- گنبد سلطانیه
- پاسارگاد
- تخت جمشید
- گنبد قابوس
- تخت سلیمان
- میدان نقش‌جهان
- قره کلیسا
- کلیسای سنت استپانوس
- کلیسای زور زور
- بازار تبریز
- سازه های آبی شوشتر
- بیستون
- مجموعه شیخ صفی‌‌الدین اردبیلی
- زیگورات جغازنبیل
در باغ موزه مینیاتور، نمایشگاهی دائمی از تصاویر آثار تاریخی و باستانی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز در بخش گالری برپا است. این گالری در حدود ۷۵۰ متر مربع مساحت دارد و از دیگر بخش‌های آن، کتابخانه، فروشگاه‌های فرهنگی و چاپخانه هستند. بازدید از این مجموعه برای افراد توان‌یاب مناسب است و امکان تردد کالسکه به داخل باغ نیز وجود دارد.
باغ موزه زمان
- آدرس: خیابان ولیعصر، خیابان فلاحی (زعفرانیه)، نبش خیابان پرزین بغدادی، پلاک ۱۲ (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۲۲۴۱۷۳۳۶-۰۲۱
- ساعت بازدید: هرروز به‌جز شنبه‌ها و تعطیلات رسمی از ساعت ۹ تا ۱۷
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: برای هر نفر ۳۲,۰۰۰ تومان
باغ موزه زمان نخستین موزه ابزار نمایش و سنجش زمان در ایران است که در سال ۱۳۷۸، در منطقه زعفرانیه تهران آغاز به کار کرد. در این باغ موزه مجموعه‌ای کامل از ساعت‌هایی ایرانی و خارجی از زمان قاجار تا به امروز در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته‌اند. این باغ موزه در زمینی به مساحت ۵,۰۰۰ متر مربع قرار دارد و زیربنای عمارت آن به حدود ۷۰۰ متر مربع می‌رسد.
منبع عکس: یکتاپرس، عکاس نامشخص
قدمت باغ موزه زمان به دوره قاجار می‌رسد؛ اما از ساخت عمارت میانی آن در حدود ۸۰ سال می‌گذرد. این باغ موزه در گذشته بخشی از محوطه باغ فردوس بود و به «معیر الممالک»، داماد ناصرالدین شاه، تعلق داشت. پس از مرگ معیر الممالک این باغ رو به افول رفت و تا سال ۱۳۰۴ چندان رونقی نداشت.
در دهه ۴۰ شمسی شخصی به نام «حسین خداداد» باغ موزه زمان را خرید و روی عمارت خشتی آن بازسازی کامل انجام داد. در طول بازسازی این عمارت تزیینات گچبری و کاشی‌کاری به سقف و دیوارها اضافه شدند و نمایی تازه به آن بخشیدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ساکنان این خانه مهاجرت کردند و این باغ به تصرف بنیاد مستضعفان درآمد.
از مهم‌ترین ساعت‌های موجود در موزه تماشاگه زمان می‌توان ساعت‌های اهدایی از رجال سیاسی، ساعت‌های لوکس قدیمی، ساعت‌های شنی، آبی، سوختی آفتابی، روغنی، طنابی و مکانیکی را نام برد. ساعت پروفسور حسابی و ساعت آفتابی ناصرالدین شاه از مشهورترین ساعت‌های این موزه هستند.
بخشی از آثار باغ موزه زمان در محوطه این باغ قرار گرفته‌اند و برخی ساعت‌ها نیز در بخش‌های مختلف عمارت این مجموعه به نمایش درآمده‌اند. در طبقه اول عمارت موزه زمان ساعت‌های اروپایی متعلق به قرون ۱۷ تا ۲۰ میلادی نگهداری می‌شوند. در ساخت این ساعت‌ها از ترکیب هنرهایی مانند مجسمه‌سازی، میناکاری و معرق استفاده شده است و از انواع آونگی تا ایستاده و دیواری این مجموعه را تشکیل می‌دهند.
در طبقه دوم عمارت موزه زمان آثاری از «هوشنگ فروتن»، هنرمند کلاژ ایرانی، به چشم می‌خورند. این آثار با قطعه‌های ساعت ساخته شدهاند و کارکرد سنجش زمان ندارند. ویترینی از ابزار تعمیر ساعت نیز در این طبقه دیده می‌شود. دیگر آثار موجود در طبقه دوم ساعت‌هایی تاریخی و ساعت‌های متعلق به افراد مشهور هستند.
پس از گشت‌و‌گذار در باغ موزه زمان می‌توانید زمانی را به اتراق در کافه «ریبار»، از بهترین کافه های روباز تهران، بگذرانید. این کافه در محوطه باغ موزه زمان قرار دارد و انواع نوشیدنی‌ها و غذاها را به گردشگران عرضه می‌کند. در بخش گالری زمان نیز امکان خرید آثار هنرمندان در زمینه ساعت و ابزار سنجش زمان را خواهید داشت.
باغ موزه عمارت مسعودیه
- آدرس: میدان بهارستان، خیابان اکباتان (مشاهده روی نقشه)
- ساعت بازدید: هرروز از ساعت هشت تا ۱۴
- هزینه بلیط در سال ۱۴۰۲: رایگان
باغ موزه عمارت مسعودیه از زیباترین دیدنیهای تهران در نزدیکی میدان بهارستان است که سال‌ها پشت درهای بسته پنهان بود. عمارت مسعودیه میان باغی زیبا و بزرگ با درختان سرسبز و بلند قرار دارد. قدمت این عمارت به سال ۱۲۹۰ هجری قمری (۱۲۵۱ خورشیدی) بازمی‌گردد. عمارت و باغ مسعودیه به دستور مسعود میرزا، بزرگ‌ترین فرزند ناصرالدین شاه، ساخته شده است و نام آن را نیز از نام این شاهزاده برگزیدند.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام عمارت مسعودیه (masoudieh@)، عکاس نامشخص
در باغ موزه عمارت مسعودیه دو کتیبه بر سردر اصلی، یک کتیبه بر سردر کالسکه‌رو، دو کتیبه در عمارت دیوانخانه و دو کتیبه در عمارت مشیریه قرار گرفته‌اند که بر آنها سال ساخت این بنا، سال ۱۲۹۵ هجری قمری (۱۲۵۶ خورشیدی) درج شده است؛ اما بر اساس نظر کارشناسان، زمان شروع ساخت این باغ و عمارت به سال ۱۲۹۰ هجری قمری، زمان خرید این ملک توسط مسعود میرزا باز می‌گردد.
عمارت مسعودیه در طول عمر خود شاهد رویدادهای تاریخی متعددی بوده است. در زمان شکل‌گیری جنبش مشروطه، این عمارت پاتوق مخالفان محمدعلی شاه بود. پس از به توپ بستن مجلس، عمارت مسعودیه و خانه ظهیرالدوله در نزدیکی مجلس نیز به رگبار بسته شدند. وزارت آموزش‌وپرورش بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۷۷ خورشیدی در این عمارت قرار داشت و پس از آن این مجموعه، در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.
عمارت مسعودیه در زمان ساخت، از مدرن‌ترین ساختمان‌ها بود و از طرح‌های اروپایی در طراحی بخش‌های مختلف آن استفاده کرده‌اند. در گذشته این باغ موزه دو عمارت اندرونی و بیرونی داشت که امروزه تنها بخش بیرونی آن وجود دارد. عمارت‌های بیرونی این مجموعه به‌وسیله حیاط‌ها به یکدیگر وصل می‌شوند. بخش‌های مختلف باغ موزه عمارت مسعودیه عبارت‌اند از:
- سفره‌خانه و حوضخانه
- حیاط سید‌جوادی
- عمارت سید‌جوادی
- حیاط مشیریه
- عمارت مشیریه
- حیاط خلوت
- عمارت حیاط‌خلوت
- عمارت سردر (پیاده)
- عمارت سردر کالسکه‌رو
- باغ دیوانخانه
- عمارت دیوانخانه
در باغ موزه عمارت مسعودیه در سال‌های میانی دهه ۹۰ خورشیدی، غرفه‌های فروش زیورآلات دست‌ساز و لوازم سنتی، عکاسخانه قجری، سالن تئاتر و کافه و رستوران، فعالیت می‌کردند؛ اما در حال حاضر (سال ۱۴۰۲) هیچ‌کدام از این بخش‌ها دایر نیستند. در بازدید از این مجموعه می‌توانید از محوطه باغ و نمای ساختمان‌ها بازدید کنید.
باغ موزه‌خانه مقدم
- آدرس: خیابان امام خمینی، حدفاصل خیابان شیخ هادی و ولیعصر، پلاک ۲۵۱ (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۶۶۴۶۳۱۴۴-۰۲۱
- ساعت بازدید: همه‌روزه از ساعت ۹ تا ۱۷ به‌جز دوشنبه‌ها و روزهای سوگواری
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: هر نفر گردشگر ایرانی ۳۰,۰۰۰ تومان و هر نفر گردشگر خارجی ۲۰۰,۰۰۰ تومان
باغ موزه مقدم، از خانه های تاریخی تهران، در واقع خانه شخصی «محمد تقی خان احتساب الملک»، از نزدیکان دربار قاجار، بوده است. محمد تقی خان در زمان قاجار رئیس اداره احتسابیه (شهرداری) بود. پس از مرگ وی، عمارت و موزه مقدم به فرزند او واگذار شدند. دکتر «محسن مقدم» از سرشناس‌ترین اساتید باستان‌شناسی ایران بود که در واپسین روزهای حکومت قاجار زاده شد.
منبع عکس: صفحه اینستاگرام باغ موزه مقدم (moghadammuseum@) ، عکاس نامشخص
استاد محسن مقدم در کودکی برای ادامه تحصیل به اروپا رفت و در سال ۱۳۱۵، همراه با همسر فرانسوی خود به ایران بازگشت. پس از آن دکتر مقدم در عمارت پدری ساکن شد و شروع به جمع‌آوری آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی کرد. کاشی‌ها و قطعات سنگ‌تراش در گوشه و کنار باغ موزه مقدم، از جمله اشیای مورد توجه دکتر مقدم بودند.
در محوطه باغ موزه مقدم نشانه‌هایی از معماری باغ‌های ایرانی به چشم می‌خورد. در بخش غربی این باغ، ساختمان اربابی وجود دارد که استاد محسن مقدم و یکی از شاگردان ایشان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی آن را ساخته‌اند. در معماری این بخش نیز کاشی‌کاری‌ها و تزیینات قاجاری به‌چشم می‌خورند. در قسمت شمالی ساختمان اربابی، ایوانی با چند طاق و ستون با کاشی‌کاری‌های زیبا خودنمایی می‌کند. در وسط ایوان، حوضچه‌ای مرمری نصب شده است که آن را از حمام فتحعلی شاه به این خانه منتقل کرده‌اند.
بخش اندرونی خانه مقدم را دکتر مقدم و همسر ایشان با الگوبرداری از نقوش فرش ایرانی طراحی کرده‌اند. در طراحی بخش‌های دیگر نیز از ترکیب نمادهای سایر کشورها و معماری اصیل ایرانی استفاده شده است؛ به‌طور مثال در حیاط بیرونی این باغ موزه باغچه‌ای ژاپنی به چشم می‌خورد.
با ورود به باغ موزه مقدم، تلفیقی از رنگ‌های شاد و زیبا در نماها و اشیای این خانه توجه شما را جلب خواهند کرد. بازدید از عمارت و محوطه این باغ موزه همراه با مجموعه‌های ارزشمند از سفالینه‌ها، تابلوهای نقاشی و انواع مسکوکات و مهرها، لطف دوچندان دارد.
باغ موزه دفاع مقدس
- آدرس: میدان ونک، بزرگراه شهید حقانی، انتهای خیابان سرو، روبه‌روی پارک طالقانی (مشاهده روی نقشه)
- تلفن: ۸۸۶۵۷۰۲۶-۰۲۱
- سایت: iranrhdm.ir
- ساعت بازدید: روزهای شنبه تا پنجشنبه از ساعت ۹ تا ۱۷ و روزهای جمعه و تعطیلات رسمی از ساعت ۱۰ تا ۱۷
- قیمت بلیط در سال ۱۴۰۲: برای هر گردشگر ایرانی ۱۲,۰۰۰ تومان و هر گردشگر خارجی ۲۵,۰۰۰ تومان، در صورت تهیه بلیط گروهی برای هر شهروند ایرانی ۱۰,۰۰۰ تومان
باغ موزه دفاع مقدس مجموعه‌ای دیدنی در فضایی به وسعت بیش از ۲۰ هکتار در زمین‌های عباس‌آباد تهران است. نخستین بار در سال ۱۳۸۳ ایده اصلی ساخت موزه‌ای با هدف نمایش مقاومت رزمندگان ایران در طول هشت سال دفاع مقدس مطرح شد. پس از بررسی طرح‌های متفاوت، روند ساخت موزه دفاع مقدس در دهه ۱۳۸۰ آغاز شد و در سال ۱۳۹۱ این موزه به بهرهبرداری رسید.
منبع عکس: همشهری آنلاین، عکاس نامشخص
نام باغ موزه دفاع مقدس، از سال ۱۳۹۵ و پس از تغییراتی در ساختار و اهداف آن، به «موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» تغییر کرد. در این موزه تالارهایی متنوع به‌همراه بخش یادمان دفاع مقدس در معرض دید عموم گردشگران قرار دارند. تالارهای باغ موزه دفاع مقدس به شرح زیر هستند:
- تالار پروانه‌ها
- تالار آستانه
- تالار حیرت و واقعیت
- تالار دفاع
- تالار آرامش
- تالار شهادت
- تالار پیروزی
- تالار سرانجام
تالار پروانه‌ها، موزه اصلی مجموعه باغ موزه دفاع مقدس است. در این تالار با سرداران ایرانی در طول هشت سال دفاع مقدس آشنا می‌شوید. نام پروانه‌ها استعاره‌ای از فرماندهان شهید در جنگ ایران و عراق است که در این تالار معرفی شدهاند.
تالار آستانه نیز مانند تالار پروانه‌ها بخشی دائمی در باغ موزه دفاع مقدس است که در آن به شرح تصویری وقایع منجر به پیروزی انقلاب اسلامی تا نخستین روزهای جنگ تحمیلی ایران پرداخته‌اند.
تالار حیرت و واقعیت به‌دلیل نمایش بهت و حیرت مردم ایران در برخورد با جنگ تحمیلی پس از شادی پیروزی انقلاب اسلامی، به این نام نام‌گذاری شده است.
در تالار دفاع مجموعه‌ای از ابزارآلات جنگی ایران به نمایش درآمده‌اند. در این تالار همچنین با بدنه ساختار دفاعی ایران از نیروهای مردمی بسیج تا ارتش جمهوری اسلامی ایران آشنا خواهید شد.
تالار آرامش به آثار نمایشی مربوط به روزهای جنگ اختصاص دارد. در تالار شهادت در طول هفت مرحله، نمایشی معنوی از شهادت رزمندگان را خواهید دید. تالار پیروزی نیز دستاوردهای رزمندگان در طول عملیات‌های مختلف مانند آزادسازی خرمشهر را نمایش می‌دهد.
در انتهای مسیر بازدید از تالارهای باغ موزه دفاع مقدس به تالار سرانجام خواهید رسید. این بخش در بالاترین قسمت این مجموعه قرار دارد و به‌منظور ادای احترام به بازمانده‌های جنگ تحمیلی ساخته شده است.
به‌جز تالارهای باغ موزه دفاع مقدس، بخش‌های دیگری در محوطه این مجموعه قرار دارند که حال و هوای روزهای جنگ تحمیلی ایران را تداعی می‌کنند.
در مسیر باغ راه دفاع مقدس بیش از ۴۰۰ نوع گیاه از گونه‌های مقاوم و همیشه سبز به چشم می‌خورند. در میان این گیاهان انواع مختلفی از گیاهان دارویی، درختچه‌های تزیینی و گیاهان گل‌دار قرار دارند.
در موزه «سراسر نمای مقاومت»، با نصب ده‌ها ویدئو پروژکتور شاهد نمایشی ۳۶۰ درجه از فیلم‌های نمایشی دفاع مقدس خواهید بود. از دیگر بخش‌های جذاب در محوطه این مجموعه، بخش بازسازی بازارچه خرمشهر، ماکت حجمی از عملیات بیت المقدس با موشن گرافیک چند وجهی، آثار حجمی هنرمندان و تابلوهای نقاشی مرتبط با دفاع مقدس هستند.
بازدید از باغ موزه دفاع مقدس برای علاقه‌مندان به آشنایی با تاریخ معاصر ایران خالی از لطف نیست.
استخر محوطه باغ موزه نگارستان، منبع عکس: سایت باغ موزه نگارستان، عکاس نامشخص
در این مقاله به معرفی باغ موزه های تهران پرداختیم. شما نیز می‌توانید در ادامه تجربه‌های خود را از بازدید و گشت‌و‌گذار در این باغ موزه‌ها با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.
عکس کاور کاخ نیاوران، از وب‌سايت رسمی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، niavaranmu.ir
دیدگاه