پوجورئاله؛ شهر ارواح در سیسیل ایتالیا

زلزله‌ای که نیم‌قرن قبل در «پوجورئاله» (Poggioreale) به وقوع پیوست، باعث شد تا بسیاری از ساکنان این شهر زیبا از محل زندگی خود بگریزند؛ در حالی که بسیاری از ساختمان‌های شهر همچنان پابرجا مانده بود. آنچه این ‌مردمان به‌جای‌ گذاشته بودند، بدل به بزرگ‌ترین شهر ارواح ایتالیا شد؛ شهری که درست در لحظه‌ی زلزله، زمان متوقف شده بود. با ادامه این مقاله از کجارو همراه باشید تا از ماجرای این شهر بیشتر به شما بگوییم.

در مدرسه‌ی شهر که تنها بخشی از آن تخریب شده، همچنان نوشته‌های دانش‌آموزان در پای تخته سیاه باقی مانده است و تقویم دیواری هم سال ۱۹۶۸ را نشان می‌دهد. در بیرون هم خیابان‌های سنگ‌فرش در امتداد عمارت‌هایی با دیوارنگاره‌ها، ایوان‌های سنگی، کف‌هایی با کاشی‌های مایولیکا و حیاط‌هایی به سبک عربی پرشکوه به چشم می‌خورد که روزگاری منزل مزرعه‌داران و ملاکان متمول بوده است؛ اما این عمارت‌ها حالا به پناهگاه سگ‌های ولگرد بدل شده‌اند. 

در پوجورئاله همچنان نمای طلائی ساختمان‌ها در زیر نورِ آفتاب می‌درخشد و سقف‌ خانه‌ها در میان درختان، خزه‌ها و قلوه‌سنگ‌ها به چشم می‌خورد. مردم سیسیل به این شهر لقب «پمپئی امروزی» را داده‌اند. پمپئی همان شهر معروفی است که روزگاری از باشکوه‌ترین شهرهای روم باستان به حساب می‌آمد؛ اما پس از فوران آتشفشان وزوویوس در سال ۷۹ میلادی، برای همیشه خالی از سکنه شد. بر پوجورئاله همان رفت که بر پمپئی. پوجورئاله اکنون به موزه‌ای روباز تبدیل شده که سبک معماری به‌خصوص آن، گذر زمان را تاب آورده است.

با این حال، ممکن است که دوباره ساعت شهر به کار بیفتد و گرد زمانه از آن زدوده شود. «جیرولامو کانجولی» (Girolamo Cangelosi)، شهردار پوجورئاله نو، شهر جدیدی که پس از زلزله‌ در پائین دره ساخته شد، طرحی برای احیای این شهر دارد و می‌خواهد در این راه از کمک آمریکایی‌ها بهره ببرد.

کانجولی در این رابطه می‌گوید:

این دهکده زیبا از زمان زلزله سال ۱۹۶۸ خالی بوده است. حالا می‌خواهم این شهر را دوباره زنده کنم و به مانند گذشته زیبا و پرفروغش سازم.

البته ایده کانجولی، خیالی باطل نیست؛ بلکه او ایده‌های زیادی برای زنده کردن پوجورئاله دارد و حتی معمارانی را نیز به استخدام در آورده است و تنها نیاز به پول دارد. او در این راه دست به دامان ساکنان قبلی شهر شده است که حدود ۵۰۰۰ تن از آنان حالا در کشور ایالات متحده آمریکا زندگی می‌کنند. شهردار پوجورئاله نو نیم‌نگاهی به استرالیا هم دارد؛ جایی که ۴۰۰۰ نفر از ساکنان سابق شهر پس از زلزله به آنجا مهاجرت کردند. البته کانجولی نمی‌تواند انتظار داشته باشد ساکنان قبلی شهر برای زنده کردن نوستالژی خودشان، پول زیادی خرج کنند. او به کسب درآمد از طریق گردشگران دیگر نیز چشم دوخته است.

کانجولی می‌گوید:

هم‌اکنون مشغول گشتن دور دنیا هستم تا بتوانم با خانواده‌هایی ارتباط برقرار کنیم که هنوز به زادگاه خود علاقه دارند و می‌خواهند کمک کنند.

کانجولی اضافه می‌کند که او روی کمک بسازبفروش‌ها و مهاجران اهل پوجورئاله که اکنون در کشورهای دیگر زندگی می‌کنند، حساب ویژه‌ای باز کرده است. پوجورئاله، آخرین شهر کم‌جمعیت در سیسیل و ایتالیا است که به‌سختی در تلاش است تا از فراموشی دربیاید. سابقا در برخی شهرهای ایتالیا، خانه‌ها با قیمتی نزدیک به یک یورو به کسانی که تمایل به زندگی در آن داشتند، فروخته شده بود. این گزینه ممکن است برای شهر پوجورئاله هم روی میز باشد. البته تا جایی که سرمایه‌گذاران حاضر شوند ۵۰ هزار یورو برای مرمت و بازسازی‌ ساختمان‌های قدیمی بپردازند و جاده‌ها و میدان‌های شهر بازسازی شوند و آب و برق شهر نیز دوبارهبه راه بیفتد.

هر کسی که وسوسه شود در این شهر سرمایه‌گذاری کند، به‌نوعی در تاریخ سیسیل سرمایه‌گذاری کرده است. شهر پوجورئاله که به‌معنای «تپه‌ی سلطنتی» است، در سال ۱۶۴۲ توسط شاهزاده‌ای بنا نهاده شد که آن را از فردیناند چهارم، یکی از پادشاهان دودمان بوربون در اسپانیا و سیسیل، هدیه گرفته بود. بنا به برخی روایت‌های الیمو، یکی از قهرمانان جنگ تروآ پس از اینکه شهرش در آتش سوخت، به تپه‌ها و جنگل‌های دامنه‌ی کوهستان کاستلاتسو سیسیل گریخت و در اینجا سکونت گزید.

تاریخچه‌ی پوجورئاله هرچه که باشد، طی قرن‌های بعد به شهری پررونق در سیسیل بدل شد. شهری پرشکوه که در آن میدان‌های بزرگ به‌شکل آمفی‌تئاتر، معبدها و کلیساهای دیدنی‌ مشرف به دره‌ای بکر و زیبا بودند و تا پیش از زلزله، مقصدی دلپذیر به حساب می‌آمد. هنوز نشانه‌های تراژدی‌ای که در اینجا به وقوع پیوست، در جای‌جای آن دیده می‌شود. در زیر سقفی فروریخته، یک آمبولانس با علامت صلیب سرخ به چشم می‌خورد. چرخ‌های آمبولانس در لحظه زلزله به‌سمت راست چرخیده‌اند؛ اما هرگز نتوانست از گاراژ خارج شود و به یاری نیازمندان بشتابد.

امروز، بخشی از شهر پوجورئاله به‌منظور آموزش امدادگران و سگ‌هایشان به کار می‌رود. روی کاغذ، به نظر نمی‌رسد که برای احیای شهر به هزینه‌ی زیادی احتیاج باشد. پوجورئاله دارای زیرساخت‌های خوبی است و علاوه بر تئاتر، کتابخانه، بیمارستان و یتیم‌خانه، حتی مسافرخانه‌ای کوچک نیز برای بازدیدکنندگان از شهر دارد. در برخی ساختمان‌ها همچنان نشان مالکان آن دیده می‌شود. این خانه‌ها، به‌خصوص برای کسانی جذاب است که گاهی برای پیدا کردن خانه‌ی قدیمی اقوام خود وارد کوچه‌پس‌کوچه‌های این هزارتو می‌شوند.

_{برخی خانه‌های پوجورئاله هم ممکن است به قیمت یک یورو در حراج فروخته شوند}

جیرولامو کانجولی می‌خواهد، شهر پوجورئاله را به یک تفریحگاه عالی با خانه‌های زیبا، بوتیک‌ها، غرفه‌های صنایع‌دستی، کافه‌ها و اقامتگاه‌ها تغییر دهد. منظره اطراف شهر همچنان با بیشه‌های زیتون و چراگاه‌هایش، دل‌فریب و زیبا است. تپه‌های اطراف شهر هم محلی مناسبی برای تورهای دوچرخه‌سواری، کوه‌پیمایی و جستجوی قارچ هستند. در این منطقه، قلعه‌های ویران‌شده و دهکده‌های متروکه‌ای همچون «سالاپاروتا» (Salaparuta) دیده می‌شوند؛ جایی که کلبه‌های روستایی، ستون‌ها و فواره‌ها با علف‌های هرز احاطه شده‌اند. روغن زیتون، نوشیدنی محلی و انواع پنیر گوسفند از خوراکی‌های قابل‌عرضه برای بازدیدکنندگان هستند.

کانجولی در راه احیای شهر ارواح، تنها نیست. گروهی از داوطلبان به رهبری «جاچینتو موسو»(Giacinto Musso) هم به کمک او شتافته‌اند تا این منطقه را حفظ و اشیای گم‌شده را بازیابی کنند. موسو در زلزله شهر پوجورئاله، پدر بزرگ خود را از دست داد. او هر روز برای خوشامدگویی از گردشگران به شهر می‌آید و خاطره‌های خود را به‌عنوان شاهدی عینی برای بقیه بازگو می‌کند.

او به یاد می‌آورد:

در زمان کودکی با هم‌سن‌وسال‌هایم در خیابان اصلی اینجا زیر آفتاب بازی می‌کردیم. زندگی با فروشندگان روغن زیتون، دامداران، اشراف، بازیگران و هنرمندانش جریان داشت. اینجا روزگاری شهری آباد و پررونق بود. عصرها که دهقانان از مزارع بازمی‌گشتند، می‌توانستید زوج‌هایی را ببینید که در پیاده‌روها قدم می‌زنند.

موسو در پایان می‌افزاید:

پوجورئاله هنوز زنده است و ماموریت من نیز این است که نگذارم به فراموشی سپرده شود.

ایتالیا کشوری با تاریخچه‌ای غنی و طبیعتی دیدنی در جنوب قاره اروپا است. این کشور سرسبز و دیدنی از شبه‌جزیره ایتالیا و دو جزیره سیسیل و ساردنی تشکیل شده است.