برگزارکنندگان المپیک توکیو چه چاره‌ای برای کرونا می‌اندیشند؟

ترنس برنز (Terrence Burns) در مدت دو دهه فعالیت خود به‌عنوان مشاور سازمان‌هایی که بر سر میزبانی بازی‌های المپیک رقابت می‌کردند، به تدوین و بازنویسی برنامه‌ها و مناقصه‌های رسمی ده‌ها مورد از شهرهایی کمک کرده است که سودای نامزدی این عنوان را در سر داشتند. او می‌گوید در تمامی طرح‌هایی که او نوشته، عوامل برهم‌زننده‌ی احتمالی و قابل پیش‌بینی این رویداد عظیم فقط به چند مورد محدود می‌شد و اغلب بلایای طبیعی مانند آتش‌سوزی و زلزله را در بر می گرفت. در سال‌های اخیر، حمله‌های تروریستی نیز به این موارد اضافه شدند. برنز هفته‌ی گذشته گفته بود:

تابه‌حال در هیچ‌کدام از کمیته‌های برنامه‌ریزی برای بازی های المپیک ندیده بودم کسی بپرسد آیا برای یک بیماری همه‌گیر جهانی آماده هستید؟

اکنون که تنها پنج ماه تا افتتاح برنامه‌ریزی شده‌ی بازی‌های المپیک تابستانی توکیو در تاریخ ۲۴ ژوئیه باقی‌مانده است، سازمان‌دهندگان این بازی‌ها در ژاپن و در مقر اصلی کمیته‌ی بین‌المللی المپیک (I.O.C) در سوئیس، دست به گریبان مسئله‌ی شیوع ویروس کرونا شده‌اند؛ ویروسی که بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان را تهدید به تعطیلی می‌کند. در ادامه این مقاله از کجارو، شرح ماجرا را برای شما خواهیم گفت.

مسئولان بهداشت عمومی ژاپن که این روزها در حال آماده‌سازی مقدمات بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ هستند، تاکنون توجه خود را به پیشگیری از بیماری‌های سرخک و سرخجه، بیماری‌های مقاربتی و مسمومیت غذایی معطوف کرده بودند و ظهور بیماری جدیدی مانند کروناویروس جایی در محاسبه‌های آن‌ها نداشت. با این حال، با گسترش ویروس کرونا در بخش‌های مختلف ژاپن، مقام‌های این کشور توجهی به توصیه‌ها مبنی بر تغییر یا لغو برنامه‌های المپیک نکرده‌اند. یوشیهیده سوگا (Yoshihide Suga)، دبیرکل کابینه‌ی ژاپن، هفته‌ی گذشته گفته بود که مراحل آماده‌سازی امکانات برای برگزاری بازی‌های المپیک توکیو طبق برنامه پیش می‌رود و بر این اساس، مشعل المپیک سفر خود را به‌سمت ژاپن از ماه مارس آغاز خواهد کرد.

_{تابلوی شمارش معکوس روزهای باقی‌مانده تا بازی المپیک تابستانی توکیو و عابر پیاده‌ای که برای دور نگه داشتن بیماری، ماسک به‌ صورت زده است}

کمیته‌ی بین‌المللی المپیک نیز از پذیرش احتمال برگزارنشدن بازی‌های المپیک در تاریخ مقرر سر باز می‌زند. در همین حال، رویدادهای ورزشی در ژاپن و نقاط دیگر جهان در حال لغو شدن هستند و دولت‌های مختلف تلاش می‌کنند تا به هر نحوی، از گردهمایی‌های انبوه در شهرهای بزرگ جلوگیری کنند. بسیاری از کسانی که بلیط‌های المپیک توکیو را خریداری کرده‌اند، در وضعیت سردرگمی به‌سر می‌برند و هنوز نمی‌دانند تکلیف برنامه‌ سفرشان به ژاپن چه می‌شود.

آنبریت استانگل (Anbritt Stengele)، مدیر آژانس Sports Travelers که در حوزه‌ی برگزاری تورهای مخصوص رویدادهای ورزشی بین‌المللی فعالیت می‌کند، می‌گوید:

اولین گروه از مهمانان‌ ما زنگ می‌زنند و سوال‌هایی درباره‌ی لغو سفرها می‌پرسند. هر فرد فعال در این صنعت نگران است و به‌شدت این ماجرا را پیگیری می‌کند.

تمامی افراد علاقه‌مند به المپیک اکنون به این موضوع می‌اندیشند که اگر کروناویروس تا تابستان مهار نشد، چه اتفاقی می‌افتد. دیک پوند (Dick Pound)، یکی از اعضای قدیمی کمیته‌ی بین‌المللی المپیک، می‌گوید:

مطمئن هستم در مقر کمیته‌ی بین‌المللی المپیک، هیئتی بزرگ با سناریوهای مختلف برای بحث درباره این موضوع گرد هم آمده‌اند تا ببینند در بدترین حالت چه کار کنند.

البته، برنز که سال‌ها در زمینه‌ی المپیک کار کرده است و عده‌ای دیگر معتقد هستند راه‌هایی برای حل مسئله‌ی المپیک و کرونا وجود دارد؛ اما هیچ‌کدام چندان چنگی به دل نمی‌زنند.

انتقال بازی‌های المپیک توکیو به محلی دیگر

_{بیشتر از هفت سال است که توکیو خود را برای میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی آماده می‌کند}

یک راهکار نظری برای حل مسئله‌ی برگزاری المپیک توکیو و کرونا، انتقال محل برگزاری المپیک به شهر دیگری است؛ مثلا شهری مانند لندن که در گذشته‌ای نه‌چندان دور میزبان این بازی‌ها بوده است یا لس‌آنجلس که امکانات لازم برای برگزاری المپیک را در اختیار دارد.

چنین کاری پیش از این هم در رویدادهای بزرگ ورزشی انجام شده بود. در زمان شیوع بیماری سارس، جام جهانی زنان ۲۰۰۳ از چین به ایالات متحده منتقل شد؛ هرچند بازی‌های جام جهانی زنان، به‌ویژه بازی‌هایی که در آن سال‌ها برگزار می‌شد، رویدادی بسیار کوچک‌تر از المپیک بود و طرفداران، ورزشکاران، حامیان مالی و اهالی رسانه‌ای بسیار کمتری برای شرکت در آن سفر می‌کردند. علاوه بر این، پیدا کردن ورزشگاه‌هایی که بتوان پرطرفدارترین ورزش جهان یعنی فوتبال را در آن‌ها برگزار کرد، کار خیلی راحتی است؛ اما ورزشگاه‌های برگزاری بازی‌هایی چون قایق‌رانی، دوچرخه‌سواری و موج‌سواری چطور؟ تعداد این‌گونه ورزشگاه‌ها خیلی کم است.

در شهرهای میزبان المپیک، اتاق‌ بسیاری از هتل‌ها را رزرو شده‌اند. آن‌ها ورزشگاه‌های پیشرفته را پیشاپیش رزرو کرده و برنامه‌هایی برای حمل‌ونقل و تامین امنیت عمومی جامعه اندیشیده‌اند و علاوه بر این‌ها، با پیش‌بینی ورود ده‌ها هزار بازدیدکننده، بسیاری از مسائل لجستیکی و حقوقی دیگر را نیز از سال‌ها پیش حل کرده‌اند. پوند می‌گوید:

چه‌ کسی می‌تواند رویدادی با عظمت بازی‌های المپیک را تنها در عرض پنج ماه برنامه‌ریزی و برگزار کند؟ حتی اگر از همین امروز شروع کند؟ واقعا، هیچ‌کس.

همچنین این سوال مطرح می‌شود که آیا در بحبوبه‌ی همه‌گیری یک اپیدمی ویروسی، منطقی است که هزاران نفر را از سرتاسر جهان در شهر دیگری دور هم جمع کنند و سپس آن‌ها را به خانه‌های‌شان برگردانند. یاسویوکی کاتو (Yasuyuki Kato)، استاد بیماری‌های عفونی در دانشگاه بین‌المللی علوم بهداشتی و رفاهی ناریتا در ژاپن به این نکته اشاره می‌کند که بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ می‌تواند به‌عنوان مرکزی برای انتشار ویروس به سایر کشورها عمل کند.

لغو بازی‌های المپیک توکیو

_{آيا المپیکی که پشت درهای بسته و بدون برپایی یک افتتاحیه‌ی باشکوه و اختتامیه‌ی پرزرق‌وبرق باشد، می‌توان المپیک نامید؟}

بازی‌های المپیک در طول تاریخ برگزاری این رویداد، سه بار لغو شده‌ است؛ سال‌های ۱۹۱۶، ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ که هم‌زمان با وقوع جنگ‌های جهانی اول و دوم بودند. با وجود میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و سال‌ها کاری که توسط شمار زیادی از گروه‌ها برای برگزاری بازی‌های المپیک انجام شده است و دارای قراردادهای قانونی در این زمینه هستند، به نظر می‌رسد اصلا نباید روی لغو بازی‌ها فکر کرد. تهیه‌کنندگان برنامه‌های ورزشی و شرکت‌های پخش‌کننده‌ی بازی‌ها تلاش‌ زیادی برای هماهنگی‌ها انجام داد‌ه‌اند و بازاریاب‌ها نیز کمپین‌هایی با هدف حداکثر بهره‌برداری از این بازی‌ها راه‌ انداخته‌اند. در سوی دیگر، ورزشکارها سال‌ها برای حضور در رقابت‌هایی در این سطح تمرین کرده‌اند.

جولز بایکوف (Jules Boykoff)، استاد علوم سیاسی دانشگاه و یکی از کارشناسان تاریخ المپیک در دانشگاه پاسیفیک در اورگان، می‌گوید:

قطعا ان‌بی‌سی، مایل به لغو بازی‌ها نیست. آن‌ها میلیاردها دلار برای پخش این المپیک سرمایه‌گذاری کرده‌اند. کسانی که قدرت را در اختیار دارند، به‌شدت ناراضی خواهند بود و اصرار می‌کنند که بازی‌های المپیک برگزار شود.

_{میرایتوا (Miraitowa) و سامیتی (Someity)، نمادهای عروسکی المپیک 2020 توکیو}

سخنگوی شبکه‌ی ان‌بی‌سی درباره‌ی موضوع فوق گفته است:

مهم‌ترین اولویت ما، حفظ ایمنی و سلامت کارکنان شبکه است؛ اما در حال حاضر هیچ اثر منفی‌ای روی آماده‌سازی ما ندارد.

گسترش ویروس در ماه‌های گرم سال به‌تدریج متوقف خواهد شد. ملیسا نولان (Melissa Nolan)، کارشناس بیماری‌های عفونی در دانشگاه کارولینای جنوبی، می‌گوید:

بیشتر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا ماه ژوئیه شاهد کاهش شدید شیوع کرونا خواهیم بود.

پوند بر این باور است که تا آخر ماه مه، هیچ تصمیمی در خصوص لغو یا تغییر زمان و مکان بازی‌های المپیک اتخاذ نخواهد شد. سوگا، دبیرکل کابینه‌ی ژاپن، در پاسخ به سوالی درباره‌ی این اظهارنظر پوند گفت که لغو یا تغییر زمان بازی‌ها، دیدگاه رسمی کمیته‌ی بین‌المللی المپیک نیست. همچنین، کمیته‌ی برگزارکننده‌ی بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ نیز در پاسخ به سوال خبرنگار نیویورک تایمز تاکید کردند که آن‌ها به لغو بازی‌ها فکر نمی‌کنند.

موکول کردن بازی‌ها به زمانی دیگر

_{ورزشگاه ملی توکیو، ورزشگاه اصلی برگزارکننده‌ی بازی های المپیک 2020 توکیو است}

در سال ۲۰۰۱، چند روز پس از وقوع حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، سازمان‌دهندگان جام رایدر راجع به موکول کردن این رویداد ورزشی به ۱۲ ماه بعد تصمیم گرفتند. این تصمیم پس از آن گرفته شد که گلف‌بازان برتر جهان مانند تایگر وودز نسبت به انجام سفر هوایی ابراز نگرانی کردند. جام رایدر، رقابت‌های گلف تیمی است که هر دو سال یک بار (در سال‌های فرد) بین ایالات متحده‌ی آمریکا و کشورهای قاره‌ی اروپا برگزار می‌شود. به تعویق انداختن این بازی‌ها موجب شد که جام ریاست‌جمهوری نیز که رقابتی مشابه است و در سال‌های زوج برگزار می‌شود، یک سال به عقب بیفتد و در سال ۲۰۰۳ برگزار شود.

برای به تعویق انداختن بازی‌های المپیک به چند ماه یا یک سال بعد، نیاز به تجربه‌ای مشابه، اما کمی پیچیده‌تر است. موکول کردن بازی‌ها به تابستان ۲۰۲۱، آن‌ها را در تقابل مستقیم با رقابت‌های قهرمانی جهان در چندین رشته قرار می‌دهد که در نتیجه این بازی‌ها را هم باید به تاخیر انداخت. برگزاری بازی‌ها در زمانی پس از تابستان نیز باعث هم‌زمانی آن با رقابت‌های ورزشی حرفه‌ای دیگری می‌شود که زمان آن‌ها غیرقابل تغییر است و به این ترتیب، پیامدهای غیرقابل اجتنابی رخ خواهد داد. بازیکنان لیگ بسکتبال اِن‌بی‌اِی در ماه ژوئیه در خدمت تیم‌های ملی کشورهای خود هستند؛ اما از اکتبر به بعد باید آن‌ها را در تیم‌های باشگاهی خود پیدا کرد.

علاوه بر این، اِن‌بی‌سی در ماه‌های فصل پاییز، رقابت‌های فوتبال را پوشش می‌دهد. این شبکه‌ی تلویزیونی جدول‌بندی پخش برنامه‌های تابستانی خود را به بازی‌های المپیک اختصاص داده بود. برنز می‌گوید:

به‌دلایل کاملا آشکار مالی، گروه‌های درگیر المپیک دل‌شان نمی‌خواهد در وسط فصل فوتبال N.F.L، بازی‌های المپیک را پوشش دهند.

فقط ورزشکاران وارد شوند

_{بازی های المپیک پیش از این سه بار در زمان جنگ‌های جهانی لغو شده بود}

برگزارکنندگان بازی‌های المپیک، به‌خاطر گزینه‌های معدود پیش روی خود، مجبور هستند خلاقیت بیشتری به خرج بدهند. یکی از راه‌های جلب رضایت پخش‌کنندگان بازی‌ها، برگزاری آن‌ها پشت درهای بسته و بدون حضور تماشاگر است. می‌توان به این حقیقت اتکا کرد که بیشتر طرفداران تیم‌ها، بازی‌ها را از تلویزیون تماشا می‌کنند؛ اما حتی در این صورت هم، با وجود هزاران ورزشکار، مربی و کارکنان دیگری که از سرتاسر دنیا در ورزشگاه‌ها دور هم جمع می‌شوند، نمی‌توان مطمئن بود که هیچ نگرانی‌ای درباره بهداشت عمومی وجود ندارد.

راه دیگر آن است که بازی‌های المپیک ۲۰۲۰ را طبق برنامه در توکیو پیش برد و تنها به برخی از کشورها اجازه‌ی سفر نداد. در همه‌ی ورزشگاه‌ها و فضاهای عمومی غربالگری انجام شود و به‌اندازه کافی، ماده‌ی ضدعفونی‌کننده و ماسک در دسترس عموم قرار بگیرد. در نتیجه، این رویداد را دیگر نمی‌توان یک المپیک واقعی دانست؛ المپیکی که قرار است جشن و گردهمایی صلح‌آمیز مردم از بیش از ۲۰۰ کشور دنیا باشد. آيا المپیکی را که پشت درهای بسته و بدون برپایی یک افتتاحیه‌ی باشکوه و اختتامیه‌ی پرزرق‌وبرق برگزار می‌شود، می‌توان المپیک نامید؟ حتی اگر تصمیم بگیرند رویدادهای مختلف را در میان شهرهای مختلف تقسیم کنند هم از جذابیت‌های المپیک کاسته می‌شود.

با گسترش بیشتر ویروس کرونا در نقاط مختلف دنیا، سوال‌ها درباره‌ی برگزاری المپیک ۲۰۲۰ توکیو پررنگ و پررنگ‌تر می‌شود. برنز این وضعیت را غیرمعمول، بی‌سابقه و پیچیده توصیف می‌کند که نیازمند راه‌حلی دقیق است.