در دوران پیشاتاریخ از بطری شیر برای تغذیه نوزادان استفاده میشد
کشف بطریهای شیر بچه از دوران پیش از تاریخ نشان میدهد که پدر و مادرها در ۵۰۰۰ سال پیش، از این بطریها برای تغذیهی کودکان خود با شیر حیوانات استفاده میکردند.
در عصر سنگ، مردم چطور از کودکان خود نگهداری میکردند؟ به نظر میرسد که والدین پیش از تاریخ احتمالاً تفاوت چندانی با پدر و مادرهای امروزی نداشتند. تعدادی ظروف گِلی در آلمان کشف شده که گفته میشود شاید از آنها برای تغذیهی نوزاد با مکمل شیر مادر و از شیرگرفتن کودکان در بیش از ۵۰۰۰ سال قبل استفاده میشده است. این موضوع در عصر برنز و آهن در اروپا رواج بیشتری میگیرد و تصور میشود که برخی از نمونههای اولیه بطری شیر بچه باشند. با کجارو همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در اختیارتان قرار دهیم.
تجزیهوتحلیل اسکلتهای کودک این دوره نشان میدهد که غذاهای تکمیلی از حدود ۶ ماهگی به نوزادان داده میشد و تا سن دو تا سه سالگی آنها را بهطور کامل از شیر میگرفتند. این بطریها اغلب در حفاری سکونتگاههای باستانی یافت شده و در اشکال مختلفی ساخته شدهاند، هرچند که همگی بسیار کوچک هستند و لولهای برای خروج یا مکیدن شیر دارند.
برخی از این ظروف به شکل حیوانات اسطورهای بسیار بامزه با دست و پا هستند که شاید والدین برای سرگرمکردن فرزندانشان ساخته بودند. باستانشناسان گفتهاند که از ظروف کشفشده برای تغذیهی نوزادان استفاده میشده، اما احتمال دارد که این ظروف برای غذا دادن به افراد بیمار یا سالخورده نیز کارایی داشته است. تاکنون هیچکس از کاربرد اصلی این ظروف یا اینکه حاوی چه نوع مادهی غذایی بودهاند، اطلاعی نداشت.
باستانشناسان در پژوهش خود تصمیم به بررسی این اشیاء با استفاده از تکنیک موسوم به «تحلیل پسماندهای ارگانیک» گرفتند. آنها سه ظرف را از قبرهای کودکان اروپایی پیدا کردند که دو مورد از آنها سالم بود. در حالت عادی، آنها ظروف گِلی شکسته را پودر میکنند، اما نمیتوانستند همین کار را برای این ظروف ارزشمند و بسیار کوچک انجام دهند.
در عوض، تعدادی سوراخ بسیار ظریف در این اشیاء ایجاد کردند تا از این طریق پودر سرامیک کافی در اختیار داشته باشند؛ در ادامه از تکنیکی شیمیایی استفاده کردند تا مولکولهای موسوم به لیپید را از آن استخراج کنند. لیپیدها در چربیها، روغنها و مومهای موجود در دنیای طبیعی وجود دارند و بهطور معمول هنگام پختوپز یا مثل مورد این پژوهش موقع گرمکردن شیر، جذب مواد ظروف پیش از تاریخ شدهاند. خوشبختانه این لیپیدها اغلب برای هزاران سال باقی میمانند.
دانشمندان اغلب از این روش برای تعیین نوع غذایی که مردم در ظروف باستانی خود میپختند، استفاده میکنند. به نظر میرسد که مردم آن دوران بسیاری از مواد غذاییای را که امروز ما مصرف میکنیم، میخوردند از جمله انواع مختلف گوشت، محصولات لبنی، ماهی، سبزیجات و عسل. نتایج پژوهش دانشمندان نشان داد که این سه ظرف کشفشده شامل بقایای شیر حیوانات است که میتواند برای گاو، گوسفند یا بز باشد.
وجود این ظروف در قبر کودکان حاکی از آن است که والدین هنگام از شیرگرفتن کودکان، از شیر حیوانات بهعنوان مکمل غذایی استفاده میکردند. این موضوع از آن جهت جالب است که شیر حیوانات زمانی مورد استفادهی انسانها قرار گرفت که آنها سبک زندگی خود را تغییر دادند و زندگی در جوامع کشاورزی را انتخاب کردند. درست در همان زمان بود که مردم برای اولین بار به اهلیکردن گاو، گوسفند، بز و خوک پرداختند. این موضوع در نهایت منجر به گذار جمعیتی عصر نوسنگی شد، زمانی که استفادهی گسترده از شیر حیوانات در برخی از نقاط جهان بهمنظور تغذیهی نوزادان یا بهعنوان یک ماده غذایی مکمل موقع از شیرگرفتن آنها، منجر به بهبود تغذیه و افزایش نرخ زادوولد شد. به این ترتیب، نهتنها جمعیت بشر به میزان قابلتوجهی رشد کرد، بلکه ابعاد مناطق مسکونی نیز بزرگ شد و سرانجام به شهرها و شهرستانهایی که امروزه میشناسیم، تبدیل شدند.
با در اختیارداشتن این بطریهای باستانی، ما به یکی از اولین نسلهای کودکانی وصل میشویم که در گذار جمعیتی از گروههای شکارچی به جوامع کشاورزی، بزرگ شدهاند. نتایج پژوهش دانشمندان، درک بیشتری از زندگی مادران و نوزادان در گذشته و نحوهی برخورد خانوادههای ماقبل تاریخ در رابطه با شیردهی و تغذیهی نوزادان ارائه میکند، آن هم در دورانی که میتوانست برای زندگی نوزادان بسیار خطرناک باشد. در آن روزگار، مرگومیر کودکان بسیار بالا بود، هیچ آنتیبیوتیکی هم وجود نداشت و تغذیهی کودکان با شیر حیوانات با خطرات خاص خود همراه بود. با اینکه شیر حیوانات میتوانست منبع غذایی ارزشمندی برای آنها باشد، اما امروزه میدانیم که شیر غیرپاستوریزه حاوی خطر آلودگی باکتریایی است و میتواند بیماری حیوانات را به انسان منتقل کند.
هم یونانیهای باستان و هم رومیها از ظروف بسیار مشابهی استفاده میکردند و تعداد معدودی نیز در یک مکان ماقبل تاریخ در سودان پیدا شده است. اطلاع از اینکه چطور این نسل از کودکان در سایر نقاط جهان، تغذیه و بزرگ شدهاند، در نوع خود جالب به نظر میرسد و شاید مایهی آرامش خاطر باشد وقتی بفهمیم که با وجود فاصلهی زمانی بسیار زیاد مردم آن روزگار، آنها نیز مشابه والدین امروزی، فرزندان خود را دوست داشته و مواظبشان بودهاند.
دیدگاه