موزه عراق: از سفر به گذشته‌های دور تا پایان تمدن اسلامی

موزه‌ عراق آثار باستانی و تاریخی بسیاری از دوران گذشته این کشور تا پایان دوره عثمانی را در خود جای داده‌ است. از این موزه آثار بسیاری نیز به غارت رفته است که جای تاسف بسیار دارد. «لمی یاس الدوری» مدیر کل موزه‌های عراق اشاره کرد که همزمان با حمله آمریکا به عراق در سال۲۰۰۳ موزه ملی این کشور مانند دیگر نهادهای دولتی آسیب زیادی دید به طوری که ۱۵ هزار قطعه اثر باستانی از آن ربوده شد و تاکنون فقط ۴۳۰۰ قطعه از آن‌ها به موزه بازگشته است. مسئولان تا به امروز در پی بازگردان بقیه آثار سرقت شده به موزه هستند. وی گفت:

وزارت فرهنگ عراق با همکاری دیگر نهادهای دولتی تاکنون اقدامات گسترده‌ای برای بازگرداندن آثار باستانی به غارت رفته عراق از زمان اشغال این کشور توسط آمریکا و حمله داعش انجام داده است.

الدوری با اشاره به وجود چندین هزار اثر باستانی در انبارهای موزه ملی عراق واقع در منطقه العلاوی بغداد، تاکید کرد که این موزه با ۲۵ سالن آثار باستانی تمدن‌ها و دوره‌های تاریخی که عراق شاهد آن بوده از جمله آثار ما قبل تاریخ با قدمتی بیش از ۶۵ هزار سال قبل از میلاد را به نمایش گذاشته است. با این وجود و با توجه به حجم بالای آثار باستانی عراق، موزه کنونی از گنجایش مناسبی برخوردار نیست. وی راه حل این مشکل را تخصیص زمین بزرگی در فرودگاه المثنی در بغداد با مساحتی افزون بر ۵۰ دونم (هر دونم ۱۰۰۰ مترمربع است) برای ساخت موزه جدید دانست و محدودیت‌های مالی را مانع اجرای این طرح دانست. با این حال همچنان امید می‌رود این طرح هرچه زودتر اجرایی شود.

موزه ملی عراق با تشکیل دولت این کشور در زمان سلطه انگلیس در سال ۱۹۲۳ احداث شد و «دونت بیل» مشاور حاکم انگلیسی عراق که خود ایده تاسیس موزه را مطرح کرده بود مدیریت آن را عهده‌دار شد. اما به دلیل کوچک بودن ساختمان موزه و افزایش آثار باستانی کشف شده، این آثار در سال ۱۹۲۷ به ساختمان بزرگتری انتقال یافت و با تداوم عملیات اکتشافی باستان شناسان، نیاز به تاسیس موزه‌ای بر اساس استانداردهای جهانی شدت گرفت و در سال ۲۰۱۷ موزه جدید افتتاح شد. «عامر عبدالرزاق» باستان‌شناس، نسبت به وضعیت آثارغارت شده عراق اظهار تاسف کرد و گفت:

از مشاهده آثار باستانی به غارت رفته عراق در موزه‌های دیگر کشورها در حالی که از سرنوشت دیگر آثار خود نیز بی‌خبر هستیم بسیار متاثر می‌شوم.

بازدیدکنندگان از موزه عراق با سفر به گذشته‌های دور که از انسان‌های ماقبل تاریخ و وسایل آنها شروع می‌شود و از تمدن سومری‌ها و اسطوره‌های آن و تمدن بابل، آشور و اکدی‌ها عبور کرده، وارد مراحل مختلف تمدن اسلامی می‌شوند با شیوه‌های زندگی در هر دوره زمانی از تاریخ آشنا می‌شوند.

عکس کاور از Mohammad Huzam