مقاصد گردشگری ادبی؛ شهرهایی که صحنه داستان شده‌اند (قسمت دوم)
اگر از طرفداران گردشگری ادبی هستید، با ما همراه شوید و با کشف برخی از شهرهایی که صحنه جالب‌ترین داستان‌ها شده‌اند، بپردازید.
یکی از عناصر اصلی داستان، صحنه داستان نام دارد و عبارت از زمان و مکان وقوع رویدادهای نوشته است. نویسندگان با توجه به ویژگی‌های شخصیت‌ها و روایت داستان، مکان و زمان رمان را انتخاب می‌کنند و درک درست دلیل این انتخاب، دریافت بهتری از کتاب را به خوانندگان منتقل می‌کند. با ما در معرفی و بررسی برخی از جالب‌ترین صحنه‌های داستان همراه شوید و با سفر به شهرهایی که صحنه رمان شده‌اند، مقاصد جدید دیگری از گردشگری ادبی را فتح کنید؛ از پاریس «بینوایان» گرفته تا نیویورک «صبحانه در تیفانی».
لس آنجلس
خواهر کوچیکه اثر ریموند چندلر
ریموند چندلر با ساخت و پرداخت فیلیپ مارلوی خشن و با قرار دادن او در مرکز داستان‌های جنایی و درام، یکی از جاودانه‌ترین شخصیت‌های کاراگاهی ادبیات را خلق کرد؛ شخصیت‌هایی که در صدر آن‌ها بی‌شک شرلوک هلمز دوست‌داشتنی قرار دارد. اولین حضور فیلیپ مارلو در کتاب «خواب گران» بود؛ اما برای طرفداران فیلم، رمان «خواهر کوچیکه» با سر زدن به لس آنجلس تاثیری قوی‌تر دارد. در روزگاری که عصر طلایی هالیوود تنها خاطره‌ای دوردست به‌شمار نمی‌آید، فیلیپ مارلو با خراشیدن پوسته پر زرق‌و‌برق و باشکوه پایتخت جهانی فیلم، سعی در یافتن ستاره جوانی دارد که گمشده و خواهرش برای یافتن او، مارلو را استخدام کرده است.
نیویورک
صبحانه در تیفانی اثر ترومن کاپوتی
از میان تمام شخصیت‌های «صبحانه در تیفانی»، هالی گولایتلی به بهترین شکل ممکن ظاهر می‌شود و با خود تصاویری از دهه ۱۹۵۰ نیویورک را با حال و هوای مهمانی و عیش‌و‌نوش در معرض نمایش قرار می‌دهد. پس از چاپ رمان «صبحانه در تیفانی»، همانطور که در مورد دیگر رمان‌های کاپوتی اتفاق افتاده بود، کتاب مورد استقبال زیادی قرار گرفت و در قالب فیلمی با همین نام، در سال ۱۹۶۱ موفقیت بزرگی را به همراه آورد. هر چند با بازی به یادماندنی آدری هپبورن و جرج پپارد، شهرت فیلم از کتاب بسیار فراتر رفت؛ اما هنوز رمان کوتاه «صبحانه در تیفانی» ذهن بی‌شمار مخاطب را با شخصیت بوالهوس و زندگی پرانرژی گولایتلی همچنان که در خیابان‌های نیویورک راه می‌رود، تسخیر می‌کند.
نیویورک
ناطور دشت اثر جروم دیوید سالینجر
« ناطور دشت» سالینجر برای دهه‌ها یکی از ستون دوره‌های آموزشی ادبیات انگلیسی به‌شمار میرفت و دانشجویان و دانش‌آموزان با اشتیاق زیادی ماجراهای هولدن کالفیلد سرکش را می‌بلعیدند. «ناطور دشت» داستان چند روزه کالفیلد را در حالی که سعی می‌کند با نیویورک، خانواده و خود عصبانی و نوجوانش درگیر شود، پی می‌گیرد. او که به خاطر دعوا، از مدرسه اخراج شده است، برای اجتناب از مواجه با خانواده‌اش، چند روزی را راهی شهر می‌شود و در همین روند مانند هر نوجوان از خودراضی دیگر، با سرزنشی عمیق نسبت به بزرگسالان، با نیویورکی روبرو می‌شود که هر آنچه در آستین دارد، از زنان بدکاره گرفته تا راهبه‌ها و خواهر خودش را به سمت او پرتاب می‌کند.
پاریس
بینوایان اثر ویکتور هوگو
بینوایان که بیشتر تحت عنوان فرانسوی خود، Les Misérables شناخته می‌شود، با صحنه‌های به تصویر کشیده شده از پاریس در نیمه قرن ۱۹ توسط ویکتور هوگو، بسیاری از دوست‌داران ادبیات و گردشگران را برای یک قرن و نیم شیفته خود کرده است. خط سیر این شاهکار ادبی در دوران بعد از ناپلئون تا قیام سال ۱۸۳۲ پیش می‌رود. فیلم‌ها و موزیکال‌‌های زیادی سعی در به تصویر کشیدن داستان عدالت ژان والژان داشته‌اند؛ اما منتقدان کار آن‌ها را در انتقال آن همه پیچیدگی از ۱۵۰۰ صفحه کتاب، بیهوده دانستند. هوگو در بینوایان، در لایه‌هایی از پاریس معاصر خود و در میان ساختمان‌ها به گشت و گذار میپردازد؛ محله‌هایی که هنوز برای برخی از گردشگران آشنا به نظر میرسد.
پرو
گفتگو در کاتدرال اثر ماریو بارگاس یوسا
هر چند ماریو بارگاس یوسا به عنوان نویسنده‌ای سیاسی شناخته می‌شود؛ اما کتاب «گفتگو در کاتدرال» را اغلب به عنوان «رمانی آشکارا سیاسی» توصیف می‌کنند. صحنه داستان در پرو اتفاق میافتد و نویسنده سعی در بررسی و کند‌وکاو در دنیای قدرت سیاسی دیکتاتوری مانوئل اودریا را دارد. با تباهی عده زیادی از جمعیت بومی پرو هنگام استعمار کشور توسط اسپانیایی‌ها و جنگ‌های استقلال‌طلبی بعد از آن، پرو برای به دست آوردن ثباتی ماندگار مسیری سخت را طی کرده است. ماریو بارگاس یوسا این تاریخ پرفراز‌ونشیب را در دیالوگ‌‌های سانتیاگو، قهرمان داستان‌‌اش که از ایده‌آلیسم‌های جوانی دچار سرخوردگی شده است، بازمی‌تاباند. همچنین کتاب به اکتشاف در میان طبقات مختلف جامعه و تعصب‌های قومیتی میپردازد. به عنوان یکی از بهترین آثار ادبیات آمریکای جنوبی، ماریو بارگاس یوسا در سال ۲۰۱۰، برنده جایزه نوبل ادبی شد.
اسپانیا
زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند اثر ارنست همینگوی
اگر اورول جاودانه‌ترین (و البته شخصی‌ترین) روایت تاریخی را از جنگ داخلی اسپانیا به رشته تحریر درآورده، ارنست همینگوی با رمان «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند» در مقابل آن قرار گرفته است. صحنه داستان رمان در سال ۱۹۳۷ و درست در میانه دورانی که جنگ داخلی اسپانیا در حال تکه‌پاره کردن این کشور بود، شکل گرفته است. همگام با رویدادهای روستایی متعدد در زمینه داستان، رابرت جردن آمریکایی، با پیروی از اورول، به جبهه شورشی‌ها می‌پیوندد. رفاقت جردن با همسنگری‌های خود که غالبا از روستاییان به‌شمار می‌روند و همچنین رابطه او با معشوقه‌اش ماریا، مانند شاخه‌ای فرعی به نظر میرسد که از دل واقعیت وحشیانه جنگ جوانه زده است؛ واقعیتی که اسپانیای معاصر هنوز برای پذیرفتن میراث آن به تلاش ادامه می‌دهد.
توکیو
جنگل نروژی اثر هاروکی موراکامی
بیش از آنکه «جنگل نروژی» در ستایش جنگل‌های سرسبز شمال اروپایی باشد، در توکیوی دهه ۱۹۶۰ اتفاق میافتد. «جنگل‌های نروژی» درواقع نام یکی از آهنگ‌های گروه بیتل‌ها است که تورو واتانابه در هامبورگ آلمان آن را می‌شنود و افکارش را به دوران نوجوانی و عشق اول زندگی‌اش، نائوکو سوق می‌دهد. بیماری روحی و ناچاری مرگ از برجسته‌ترین نکات داستان هستند؛ اما رمان پرمایه‌تر می‌شود و موراکامی با دقت به اکتشاف روابط استثمارگرانه، عشق و اندوه میپردازد. و این همه در حالی پیش می‌رود که توکیو با مناظر خود در گذر فصل‌ها در پیش‌زمینه داستان قرار گرفته است.
جزیره ترينيداد
خانه‌ای برای آقای بیسواس اثر و.س.نایپل
همانطور که از عنوان کتاب پیدا است، رمان حماسی «خانه‌ای برای آقای بیسواس» (۱۹۶۱) بر تلاش آقای بیسواس برای یافتن امنیت در خانه‌ای دور از خانواده همسرش، یعنی خانواده تولسی تمرکز می‌کند. داستان که با کشمکش‌های خانوادگی، استیصال، کمدی سیاه و تراژدی همراه است، شاید بهترین اثر و.س.نایپل به‌شمار آید. آقای بیسواس به همراه خانواده خود در سراسر جزیره ترينيداد جابه‌جا می‌شود و سرانجام با سکنی گزیدن در بندر اسپانیا، استقلال خود را به دست می‌‌آورد. نایپل به طور مشخص روایت خود را با تصاویری از شهرهای ترينيدادی و زندگی مردم در حومه می‌‌آمیزد و چشم‌اندازهای طبیعی و مکان‌‌های رمان‌اش به همان اندازه چشمگیرند که کنش‌ها و فعالیت‌های جامعه‌‌ای که آن را به تصویر کشیده است.
ایالات متحده آمریکا
در جاده اثر جک کرواک
جست‌و‌جوی گونه‌ای از بهشت یا یافتن رضایت شخصی با سفر و ماجراجویی، در دهه ۱۹۵۰ پدیده‌ای متداول محسوب می‌شد که با نمو‌نه‌‌های عامه‌پسند ادبی در طول قرن‌ها تکرار شده بود؛ اما این ژانر ادبی در قرن بیستم، با اثر شگفت‌انگیز «در جاده» نوشته جک کرواک دچار تغییر و تحول شد. «در جاده» بلافاصله پس از انتشار نظر منتقدین را به خود جلب کرد و از طرف آن‌ها مورد ستایش قرار گرفت. داستان کتاب در مورد گروهی از دوستان است که در سراسر ایالات متحده آمریکا از نیویورک گرفته تا سان فرانسیسکو ویرجینیا، سنت لوئیس و دنور به گشت و گذار می‌پردازند. همچنین «در جاده»، به عنوان اکتشافی پرشور از فرهنگ پویای آمریکا در دهه ۱۹۵۰، تا به امروز الهام‌بخش گروه بزرگی از نویسندگان، آهنگسازان، عکاسان، فیلمسازان و مسافران بوده است.
ونیز
مرگ در ونیز اثر توماس مان
هر چند توماس مان از مخالفان رمان‌های بلند و مفصل نیست؛ اما بیش از همه معدود داستان‌های کوتاه‌تر او برایش شهرت به ارمغان آوردند و به پیوند نام او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان، در کالبد ادبیات قرن بیست کمک کردند. «مرگ در ونیز» پیرامون سفر گوستاو آشنباخ در ونیز شکل گرفته است و تمرکز اصلی صحنه داستان، جزیره لیدو، یعنی همان جایی است که او با پسر نوجوان زیباروی مواجه می‌شود. ونیز به تصویر کشیده شده در کتاب مان، متعلق به ۱۹۱۲ و آتشین‌مزاج است. در سفر به ونیز، هنوز می‌توان مسیر‌هایی را که آشنباخ در آن به گشت‌وگذار پرداخت، دنبال کرد، از چشم‌اندازهای آشنای شهر که در کتاب روایت شده بود، لذت برد و دیالوگ او را هنگام سوار شدن به گاندولا مرور کرد:
آیا تا به امروز کسی بوده است که ناچار نباشد بر احساس لغزنده ترس و لرزه اضطراب هنگام قدم گذاشتن در گاندولای ونیزی برای اولین بار یا بعد از وقفه‌ای طولانی و چند ساله، غلبه کند؟
وین
مرد سوم اثر گراهام گرین
«مرد سوم» در آغاز تنها برای تهیه فیلم نوشته شده بود. فیلمساز و کارگردان بزرگ، الکساندر کردا از گرین می‌خواهد تا برای رفیق کارگردان‌اش، کارول رید فیلمنامه‌ای درباره اتریش تحت اشغال متفقین بنویسد. گرین در این باره گفته است:
اصلا قصدی برای چاپ و انتشار مرد سوم نداشتم.
اما خوشبختانه «مرد سوم» به چاپ رسید و تصاویر آن از روزهای پس از جنگ در وین که با خرابی، تاریکی و خطر رو به تباهی میرفت، از آن شاهکاری فراموش‌نشدنی ساخت. فیلم ساخته شده بر اساس کتاب نیز بر خلاف اکثر مواقع، با هنرنمایی اورسن ولز و جوزف کاتن به همان اندازه موفقیت‌آمیز از آب درآمد.
دیدگاه