نگرانی موزه داران از آتش سوزی در موزه های ایران

موزه ۲۰۰ ساله برزیل با ۲۰ میلیون شی تاریخی، از جمله نمونه‌های منحصر به فردی از آثار تاریخی جهانی، روز گذشته در آتش سوخت. هر چند مقامات، علاقه‌مندان به تاریخ، فرهنگ و هنر و موزه‌داران از این اتفاق ابراز تاسف کرده‌اند، اما آتش‌سوزی بسیاری از موزه‌های جهان را تهدید می‌کند. رضا ابهری، یکی از موزه‌داران ایرانی در این‌باره گفته است:

این اتفاق فقط برای برزیل نیست، چه تضمینی وجود دارد که موزه‌های ما هم دچار این مشکل نشوند و یک شبه تاریخمان از بین نرود. آن هم موزه‌هایی که تمام دلخوشی‌شان یک کپسول آتش‌نشانی است و اگر آن را هم چک کنید، می‌بینید خیلی وقت است که شارژ نشده‌اند. چون پول نداشتند یا برای موزه‌دار اهمیتی نداشته است. مگر موزه‌داران برزیلی این تمهیدات را انجام نداده بودند، پس چرا چنین مشکلی برایشان پیش آمد.

زهرا پیشه‌ور، یک از راهنمایان موزه در شیراز نیز در این‌باره گفته است:

در یکی از مهم‌ترین موزه‌های ما کپسول آتش‌نشانی وجود دارد اما کارکنان بلد نیستند با آن کار کنند، پس چه فایده‌ای دارد. حتی یک‌ بار هم آتش‌نشانی به موزه ما نیامده تا شرایط را بسجند، یا می‌دانم موزه‌های دیگر امکان اطفای حریق ندارند، زیرا در جایی واقع شده‌اند که امکان دسترسی به آن مشکل است.

چند سال پیش، موزه رضا عباسی به دلیل اتصالات یک آبسردکن دچار حریق شد، اما مسئولان وقت اعلام کردند که آسیب جدی به اشیای موزه وارد نشده است. موزه شهر سوخته نیز به دلیل اتصالات سیم‌های برق دچار حریق شد و تالار آن سوخت. چنین اتفاقاتی، یادآور این نکته هستند که آتش‌شوزی مشکل همیشگی موزه‌های ما است.

محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌های کشور در این‌باره گفته است:

در موزه‌هایی که جدید ساخته می‌شوند، به سیستم اطفای حریق‌شان توجه خواهد شد. اما ما موزه‌هایی را داریم که ساختمان آن‌ها قدیمی است،‌ولی امکانات لازم برای اطفای حریق در آن‌ها پیش‌بینی شده است. کمترین امکان،‌ داشتن کپسول است که به صورت دستی، افراد می‌توانند از آن استفاده کنند و این آموزش از سوی کارشناسان آتش‌نشانی به آن‌ها داده شده است.

کارگر در ادامه گفت:

به فراخور هر موزه و شرایط حاکم، اطفای حریق در موزه‌ها متفاوت‌ است. به عنوان مثال، در یک موزه نمی‌توان از آب برای خاموش کردن آتش استفاده کرد، چون بدتر به اشیا آسیب می‌زند یا ساختمان به گونه‌ای است که امکان لوله‌گذاری وجود ندارد. در برخی روش‌ها از خالی کردن اکسیژن فضای داخلی موزه استفاده می‌شود. باید زمینه‌های آتش‌سوزی در موزه مانند فرسوده شدن سیم‌ها و تاسیسات رفع شود. ما سعی کرده‌ایم که تمام موزه‌هایمان را مجهز به سیستم‌های مناسب کنیم، اما آتش‌سوزی دغدغه همیشگی همه موزه‌داران است.

کارگر در انتها افزود:

هیچ کشوری نمی‌تواند بگوید که صد در صد در مقابل آتش‌سوزی مجهز است، اما در هر حال برای موزه‌ها حداقل امکانات اطفا پیش‌بینی می‌شود. این آرزوی همیشگی موزه‌ٔاران است که اتفاقی مانند آتش‌سوزی برزیل برای موزه‌شان پیش نیاید. این طور نیست که بگوییم این آخرین اتفاق است یا موزه عراق، آخرین موزه‌ای بود که در هنگام جنگ آسیب دید.

هر چند به گفته کارگر، ما در ایران همیشه از اعتبارات لازم برای مدیریت بحران برخوردار نیستیم، اما در مهر ماه امسال قرار است از ایکوم جهانی دعوت شود تا در موزه دفاع مقدس، با همکاری ایکوم ایران، نشست آموزشی درباره مدیریت بحران در موزه‌ها برگزار کند.

عکس: مهر نیوز