گوبکلی تپه؛ ویرانه هایی که تاریخ بشر را تغییر دادند

در زمینه‌ی باستان‌شناسی، هیچ کشفی مانند کشف «منطقه باستانی گوبکلی تپه» (Göbekli Tepe) در سال ۱۹۶۳ مهم و تاثیرگذار نبود. این سایت تاریخی که زمانی زیادی از کشف آن نمی‌گذرد و تا سال ۱۹۹۴ هم هیچ حفاری در آن انجام نشد، در منطقه‌ی آناتولی جنوبی در کشور ترکیه قرار گرفته و اعتقاد بر این است که قدیمی‌ترین پرستشگاه جهان است؛ انتظار می‌رود که بازدیدکنندگان زیادی برای بازدید از آن به این منطقه سرازیر بشوند.

گوبکلی تپه، کهن‌ترین سایت کشف شده‌ای است که از جهاتی برای بشریت بسیار حائز اهمیت است و از نظر قدمت، تنها یک دیوار سنگی در یونان که در ورودی یک غار کشف شده می‌تواند از آن پیشی بگیرد. قدمت این بنا تنها در کنار پیچیدگی زیاد سایت است که معنا پیدا می‌کند. کاوش‌ها در ۲۴ سال گذشته در این سایت ادامه داشته است و کارشناسان می‌گویند که چندین دهه می‌توانند به این کار ادامه بدهند. از همه مهم‌تر این‌که کشف این سایت، نگاه مورخان را به ریشه‌های تمدن متحول کرد. معماری سایت بسیار فراتر از تصوراتی است که مورخان درباره‌ی توانایی‌های جوامع شکارچی داشتند.

_{امکاناتی برای بازدیدکنندگان سایت در نظر گرفته شده است}

با انجام اکتشافات بیشتر و باورنکردنی‌تری که در سایت انجام شد، بازدیدکنندگان زیادی به این منطقه سرازیر شدند تا با چشم خود شاهد این شگفتی‌ها باشند؛ اما با توجه به نزدیکی سایت با مرز سوریه، این روند در سال‌های اخیر کاهش یافته است. اکنون، با کم شدن حجم منازعات مسلحانه در کشور همسایه و پس از آن‌که نام این سایت در سال جاری به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد، گردشگران باز هم در حال بازگشتن به منطقه هستند.

گوبکلی تپه در سال جاری شاهد افزایش منظم تعداد بازدیدکنندگان بوده است؛ اما دولت ترکیه سال‌ها است که خود را برای چنین چیزی آماده می‌کند. عملیات‌های مرمت و بازسازی در بسیاری از نقاط این سایت ادامه دارد و امکانات دیگری مانند راهرو و سایبان‌های محافظتی نیز برای حفاظت از سازه‌ها در برابر تاثیرات ناشی از گردشگری ساخته شده است.

_{تزئیناتی که در این سایت به کار گرفته شده‌اند بسیار پیشرفته‌تر از احتمالات مورخان درباره‌ی آن بازه‌ی زمانی از تاریخ است}

به خاطر کشف‌های جدیدی که همچنان در سایت انجام می‌شود، سه طبقه از موزه باستان‌شناسی و موزائیک شانلی اورفه مملو از مجسمه‌ها و آثار هنری کشف شده در گوبکلی تپه است. با این حال، با وجود یافته‌های بسیار، هنوز بخش بزرگی از تاریخ گوبکلی تپه برای کارشناسان به شکل یک معمای حل نشده باقی مانده است. خیلی‌ها معتقدند که گوبکلی تپه یک سایت مذهبی بود و عده‌ای هم می‌گویند این‌جا، مکانی برای دفن مردگان است. در حفاری‌های اخیر، حوضچه‌هایی با آثار به جا مانده از الکل پیدا شد که این فرضیه را تقویت می‌کند که این‌جا، محلی برای برگزاری جشن‌ها و مراسم شادی بوده است.

_{نمایی هوایی از سایت}

علت بی‌استفاده ماندن سایت هم یک راز است. گوبکلی‌تپه بعد از این‌که در حدود ۳۰۰۰ سال بدون سکنه بود، بالاخره به طور کامل رها شد؛ اما قبل از رها کردنش، آن را با خاک پر کردند که همین باعث شد تا باستان‌شناسان معاصر اکنون به راحتی در آن مشغول به کار باشند.