مروری بر بحران موزه های ایران از نگاه نماینده ایکوم جهانی

کارلوس سرانو، نماینده ایکوم جهانی و هماهنگ‌کننده و ظرفیت‌ساز شورای بین‌المللی موزه‌ها در حاشیه آئین افتتاح کارگاه آموزشی «مدیریت بحران در موزه‌ها» در مورد چگونگی مدیریت بحران در موزه‌ها و وضعیت استاندارد موزه‌ها در کشور توضیحاتی داد.

وی تاکنون از «موزه ملی ایران»، «کاخ گلستان»، «موزه سینما» و «موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» دیدن کرده است، به گفته او برای رفع بحران موزه‌های کشور باید استانداردهایی رعایت شود. بیشتر استانداردها در ایکوم جنبه عملیاتی و عملی دارد و برای کار در حوزه‌های فنی و حرفه‌ای است، از سوی دیگر همه موزه‌ها یکسان نبوده و در نتیجه برای موزه‌ها استاندارد مشخص و واحدی وجود ندارد.

وی با بیان این‌که موزه‌های متفاوتی را در تهران دیده است، در مورد این وجه تفاوت‌ها می‌گوید:

برخی از این تفاوت‌ها تنوع را نشان می‌دهند، مانند موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای دارد، ویدئوها، موزیک، ترتیب صدا و نور و تصویر، از سوی دیگر موزه سینما که بیشتر به زندگی روزمره مردم نزدیک است، ابزار مورد استفاده هنرمندان را جمع‌آوری و نشان می‌دهد.

از نظر او موزه ملی ایران یک موزه سنتی را نشان می‌دهد که دارلی مجموعه و کلکسیون بسیار غنی است. همه اشیای موجود در موزه به زبان انگلیسی نیز تعریف شده‌اند و گردشگران خارجی به آثار شناسنامه آثار موزه‌ای به راحتی می‌توانند دسترسی پیدا کنند.

با این وجود سرانو ‌در مورد استانداردهای مورد نیاز برای کالبد فیزیکی این موزه‌ها می‌گوید:

به بنای دو موزه با دید کارشناسی نگاه نکردم که در مواقع بحرانی ممکن است با چه مشکلاتی مواجه شوند، اما به‌طور کلی این موضوع را دریافت کردم که تمام اشیایی که آنجا وجود دارد با نگاه حفاظتی در مکان‌های خود قرار داده شده‌اند، حتی در همه‌ی المان‌های ساختمان‌ها سعی شده تا این نگاه وجود داشته باشد.

استفاده از روکش برای کفش بازدیدکنندگان در برخی از فضاهای موزه‌ای کاخ گلستان را نمونه‌ای از این اتفاق از نگاه وی است، به بیان وی موزه مردم‌شناسی کاخ گلستان با مشکل رطوبت مواجه است، با این وجود متاسفانه لباس‌ها و پارچه‌ها و الیاف روی دیوار آویخته شده‌اند، با توجه به رطوبت موجود روی دیوارها، این اتفاق می‌تواند به الیاف اویزان شده، آسیب وارد کند.

او تاکید می‌کند تا مسئولان زودتر این مشکل را برطرف کنند.

وی بیان می‌کند:

با توجه به بازدید یکی دو روزه‌اش تا امروز از برخی موزه‌ها، هنوز زود است که بخواهم در مورد وضعیت موزه‌ها و بحران‌های بزرگ‌تر و بلایای طبیعی نظر دقیق‌تری داشته باشم.

وی از علاقه و تمایل شدید خود برای به اتمام رساندن این کار حرف می‌زند، به ویژه این علاقه بیشتر باید از سوی مسئولان وجود داشته باشد، از نظر وی حتی باید اتفاق رخ داده در موزه برزیل را یک فرصت برشمرده و از آن برای مقاصد خود استفاده کرد.

وی عملکرد رسانه‌های ایران برای هشدار در مورد وضعیت موزه‌ها و بناهای تاریخی در مواقع بحران را خوب ارزیابی می‌کند.

در پیشگیری از آسیب در زمان بحران به بناهای تاریخی و موزه‌ها باید سرمایه‌گذاری شود، زیرا موزه‌ها از اهمیت بسیاری برخوردارند هر چند پیشگیری در چنین زمان‌هایی مشکل است، چون مسئولان دوست دارند همه چیز را نشان دهند، اما چیزی که اتفاق نیفتاده را چطور می‌خواهند پیش‌بینی کنند؟

ایکوم جهانی با توجه به تجربیات خود از عهده انجام چنین کاری برمی‌آید و تلاش‌ها بر آن است تا برای کشورهای مختلف استفاده شود.

عکس کاور از عرشیا هاشمی