چه نکاتی را در سفر به ارتفاعات باید رعایت کرد؟
کوهنوردان و افرادی که به مناطقی با ارتفاعات بالا سفر می‌کنند، باید به‌طور کامل از شرایط این‌گونه سفرها و قوانین کوهنوردی آگاه باشند تا مبادا دچار آسیب شوند. این مطلب اطلاعات بسیار مفیدی درباره سلامت و سفر به ارتفاعات در اختیار شما گردشگران قرار می‌دهد.
مقاله مرتبط:
سفر به ارتفاعات بالا می‌تواند هیجان‌انگیز، چالش‌برانگیز و پرمنفعت باشد. گردشگرانی که برای گردش، پیاده‌روی یا کاوش به ارتفاعات سفر می‌کنند، باید پیش از سفر به‌طور کامل برنامه‌ریزی، و خود را آماده کنند (حتی آمادگی از لحاظ فیزیکی) به‌خصوص اگر در این‌گونه سفرها بی‌تجربه هستند.
سلامتی در ارتفاعات، به‌خصوص به‌دلیل محدودیت امکانات، امر بسیار مهمی است. پیش از شروع سفر باید یک برنامه‌ریزی داشته باشید و همه‌ی موارد از جمله ارتفاع مقصد را در نظر بگیرید.
| ارتفاع بالا | ارتفاع بسیار بالا | ارتفاع بی‌نهایت بالا |
بین ۲۴۰۰- ۳۶۵۸ متر | بین ۳۶۵۸- ۵۵۰۰ متر | بین ۵۵۰۰- ۸۸۴۸ متر |
|
|
|
به گردشگرانی که به ارتفاعات بسیار بالا سفر می‌کنند، به‌طور جدی توصیه می‌شود که تحت پوشش یک بیمه پزشکی (شامل انواع خدمات پزشکی در ارتفاع) باشند.
احتمال اینکه در ارتفاعات بالا در معرض خطرهایی چون اشعه فرابنفش، سرما و ارتفاع‌زدگی قرار بگیرید زیاد است.
نکات مهم درباره آب‌وهوا
محافظت در برابر خورشید
هرچه ارتفاع بیشتر باشد، بیشتر در معرض اشعه فرابنفش هستیم. نکاتی که در برابر این اشعه باید رعایت شود شامل موارد زیر است:
- پوشیدن لباسی که تمام پوست را بپوشاند و در برابر اشعه فرابنفش غیرقابل نفوذ باشد.
- از ضدآفتابی استفاده کنید که شما را به‌طور کامل در برابر اشعه‌های UVA، UVB، UVC و نور خورشید محافظت کند.
- لب‌ها، گوش ها و بینی را با بپوشانید.
- از عینک‌های آفتابی (مقاوم در برابر اشعه UV) استفاده کنید.
- ماسک صورت یا ماسک‌های مخصوص اسکی، در برابر سرما و خورشید، در ارتفاعات بسیار بالا توصیه می‌شود.
محافظت در برابر سرما
مقاله مرتبط:
دمای پایین و اکسیژن کم در مناطقی با ارتفاع بسیار زیاد، خطر سرمازدگی را افزایش می‌دهد. این خطر در افرادی که دچار اختلال ذر گردش خون هستند، بیشتر می‌شود؛ مانند افرادی که دارای سندروم رینود هستند. برای جلوگیری از آسیب‌های سرما موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
- لباس‌های مناسب و بسیار گرم بپوشید؛ مانند دستکش، کلاه، جوراب، چکمه و غیره.
- دست‌ها و پاهایتان را خشک نگه دارید؛ به این صورت که اگر دستکش یا جوراب‌هایتان خیس شد، آن‌ها را سریع عوض کنید.
- در ارتفاعات بسیار بالا از عینک‌های محافظ استفاده کنید.
- همان طور که در بخش قبل نیز گففه شد، ماسک صورت یا ماسک‌های مخصوص اسکی، در برابر سرما و خورشید، در ارتفاعات بسیار بالا توصیه می‌شود.
- صورت خود را در برابر خورشید، باد و سرما، به‌طور کامل بپوشانید.
- مدام از ضدآفتاب استفاده کنید.
ارتفاع‌زدگی
هرچه از سطج دریا فاصله می‌گیریم، و بالاتر می‌رویم، فشار هوا کمتر می‌شود. این بدان معنا است که، علی‌رغم اینکه میزان اکسیژن هوا ثابت می‌ماند، اما میزان اکسیژن موجود در شش‌ها و رگ‌ها کمتر می‌شود. اکسیژن برای داشتن انرژی و کارکرد طبیعی بدن ضروری است. با تنفس سریع‌تر و عمیق‌تر، بدن، خود را با اکسیژن کم وفق می‌دهد (به این صورت که سلول‌های خونی حامل اکسیژن بیشتری می‌سازد). این عکس‌العمل، که هم هوایی کوهنوردی نامیده می‌شود، بین ۳ تا ۵ روز طول می‌کشد. البته طول این مدت در افراد و شرایط مختلف متفاوت است.
ارتفاع‌زدگی بیشتر در افرادی پیش می‌آید که اجازه نمی‌دهند تا هم‌هوایی در مدت زمان کافی صورت گیرد، یا به‌طور مستقیم به ارتفاعات بالا می‌رسند؛ مانند کوسکو در پرو با ارتفاع ۳۳۰۰ متر. هرچه روند صعود سریع‌تر و ارتفاع بالاتر باشد، احتمال ارتفاع‌زدگی نیز بیشتر می‌شود. هر شخصی، صرف‌نظر از سن، جنسیت، میزان تناسب اندام یا تمرین، می‌تواند به این عارضه دچار شود.
نشانه‌های ارتفاع‌زدگی
نشانه‌های ارتفاع‌زدگی، به‌طور معمول، به سرعت پس از رسیدن به ارتفاع خود را بروز نمی‌دهد، بلکه به‌مرور، و طی ۳۶ ساعت در ارتفاعات رخ می‌دهد. همان طور که ارتفاع‌زدگی در ارتفاعات مختلف، به‌صورت متفاوت ظهور می‌کند، شدت حمله نیز متفاوت است.
نشانه‌های اولیه:
- سردرد
- سرگیجه
- حالت تهوع یا استفراغ
- کاهش اشتها
- خستگی، علائمی شبیه آنفولانزا
- تنگی نفس
- بدخوابی یا تنفس نامنظم هنگام خواب
می‌توانید با استفاده از امتیازهای زیر (این شیوه را LLSS می‌نامند)، میزان ارتفاع‌زدگی خود را تخمین بزنید. این روند برای افراد بالغ است.
| نشانه‌ها | شدت | امتیاز |
سردرد | بدون سردرد سردرد خفیف سردرد معمولی سردرد شدید، ایجاد ناتوانی | ۰ ۱ ۲ ۳ |
اختلال در گوارش | بدون نشانه اختلال گوارشی کم اشتهایی یا حالت تهوع حالت تهوع خفیف یا استفراغ حالت تهوع شدید یا استفارغ، ایجاد ناتوانی | ۰ ۱ ۲ ۳ |
خستگی و/ یا بی‌حالی | بدون نشانه خستگی یا ضعف خستگی یا ضع خفیف خستگی یا ضعف معمولی خستگی یا ضعف شدید، ایجاد ناتوانی | ۰ ۱ ۲ ۳ |
سرگیجه یا از حال رفتن | هیچ نشانه‌ای از سرگیجه سرگیجه خفیف سرگیجه معمولی سرگیجه شدید، ایجاد ناتوانی | ۰ ۱ ۲ ۳ |
دشواری در خواب | خواب راحت مثل همیشه نخوابیدن بارها بیدار شدن طی شب نخوابیدن | ۰ ۱ ۲ ۳ |
افرادی که به تارگی به ارتفاع‌های بالای ۲۵۰۰ متر رفته‌اند، و امتیازهای ۳ یا بیشتر گرفته‌اند دچار ارتفاع‌زدگی شده‌اند.
جلوگیری از ارتفاع‌زدگی
- صعود تدریجی مهم‌ترین راه جلوگیری از این عارضه است.
- سفرهایی را انتخاب کنید که دارای برنامه‌ریزی باشند.
- هرگز به‌طور مستقیم وارد ارتفاعات نشوید.
- پیش از رسیدن به ارتفاع بالای ۳۰۰۰ متر، ۲ تا ۳ روز اجازه دهید تا هم‌هوایی ایجاد شود.
- هر روز بیش از ۳۰۰ متر بالاتر نروید.
- هر ۳ یا ۴ روز، یا پس از ارتفاع ۶۰۰ تا ۹۰۰ متر استراحت کنید.
- نوشیدن مایعات را فراموش نکنید، البته از افراط بپرهیزید.
- در ۲۴ ساعت نخست، ورزش مختصری انجام دهید.
- غذاهای سبک اما پرکالری بخورید.
- از داروی استازولامید استفاده کنید. این دارو باعث افزایش خون و اکسیژن در ارتفاعات بالا می‌شود و برای برخی افراد (نه همه) مفید است. توصیه می‌شود این دارو را با تجویز پزشک یا فرد متخصص استفاده کنید.
- دو روز پیش از رسیدن به ارتفاعات، استازولامید ۱۲۵ میلی‌گرم را دو بار در روز استفاده کنید. افرادی که به‌مدت چند روز در یک ارتفاع مشخص استراحت می‌کنند، می‌توانند ۲ تا ۳ روز پیش از رسیدن به ارتفاع مورد نظر، استفاده از دارو را قطع کنند. افرادی که به ارتفاعات صعود، و بلافاصله پایین می‌آیند، باید زمانی که راه بازگشت را درپیش می‌گیرند، استفاده از دارو را نیز قطع کنند.
- این دارو ادرارآور است.
- مصرف این دارو، نیاز به سفر به‌صورت «تدریجی» را کاهش نمی‌دهد، و اگر موارد دیگر رعایت نشوند، نمی‌تواند از ارتفاع‌زدگی جلوگیری کند.
- نشانه‌های ارتفاع‌زدگی را بشناسید و زود آن‌ها را تشخیص دهید. حتما یک نفر را در جریان احوال ناخوشایند خود رقرار دهید.
درمان ارتفاع‌زدگی
- اگر متوجه نشانه‌های اولیه این عارضه شدید، در هر ارتفاعی که بودید توقف و استراحت کنید.
- دیگر بالاتر نروید.
- برای رفع سردرد از مسکن (ایبوپروفن یا استامینوفن) استفاده کنید.
- در شرایط ضروری از داروهای ضدتهوع، مانند پرومتازین استفاده کنید.
- به میزان کافی مایعات بنوشید.
- زمانی که به‌طور کامل بهبود یافتید، صعود را دوباره شروع کنید.
- اگر نشانه‌های ارتفاع‌زدگی پس از یک روز برطرف نشدند، باید ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر پایین بیایید.
ورم مغز (Hace) و ورم ریه (HAPE)
اگر ارتفاع‌زدگی را نادیده بگیرید و به بالا رفتن ادامه دهید، دچار یک یا هر دو شکل جدی‌تر این مریضی می‌شوید؛ یعنی ورم مغزی (HACE) و ورم ریوی (HAPE).
ورم مغزی، در اثر جمع شدن مایعات در مغز ایجاد می‌شود. نشانه‌های آن شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید
- خواب‌آلودگی
- گیج یا غیرمنطقی شدن
- لرزش
- استفراغ
ورم ریه با جمع شدن آب در ریه ایجاد می‌شود. نشانه‌ها از این قراراند:
- تنگی نفس، حتی در زمان استراحت
- خستگی شدید
- ضربان شدید
- کبودی رنگ پوست
هر دو شرایط، جزو شرایط اورژانسی هستند و باید هرچه سریع‌تر به آن‌ها رسیدگی‌های پزشکی شود. هر دو بیماری کشنده هستند و فرد مبتلا باید هرچه زودتر به پایین منتقل شود. اگر پایین رفتن مشکل باشد، (اگر ممکن بود) هلیکوپتر خبر کنید.
در نظر گرفتن شرایط پزشکی (دارای سابقه بیماری)
بیشتر افراد می‌توانند با مراقبت‌های صحیح، به ارتفاع‌های بالا صعود کنند. افرادی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند، بیشتر تحت‌تاثیر شرایط خطرناک ارتفاعات قرار می‌گیرند. بنابراین باید توصیه‌های پزشکی را جدی بگیرند. افرادی که در ادامه نام می‌بریم باید بیشتر مراقب باشند:
- افراد دیابتی
- افرادی که آسم دارند
- افرادی که دچار بیماری‌های مزمن انسدادی ریه هستند
- افرادی دارای بیماری‌های قلبی هستند
- افرادی که شرایط خاص ریوی دارند
- خانم‌های باردار
- افرادی که دچار کم‌خونی داسی‌شکل هستند
اگر شما نیز از گردشگران همیشگی ارتفاعات هستید، تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
دیدگاه