نکاتی درباره واکسیناسیون که قبل از سفر باید رعایت کنید (قسمت اول)

عاطفه کماسی
عاطفه کماسی یکشنبه، ۴ شهریور ۱۳۹۷ ساعت ۲۳:۰۰
نکاتی درباره واکسیناسیون که قبل از سفر باید رعایت کنید (قسمت اول)

واکسن زدن، پیش از سفر به برخی کشورها، به دلیل وجود بیماری‌های خطرناک الزامی است. این مقاله اطلاعاتی راجع‌به این مقوله در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد.

متاسفانه بسیاری از بیماری‌هایی که در کشورهای توسعه‌یافته ریشه‌کن شده‌اند، همچنان در کشورهای دیگر شایع هستند. گردشگران برای حفظ سلامتی، باید پیش از سفر به کشورهای گرمسیری و بسیاری مناطق دیگر، در برابر بیماری‌هایی چون تب زرد، هپاتیت، حصبه، فلج اطفال، دیفتیری و غیره واکسینه شوند.

زمانی که کشور مقصد و واکسن مخصوص آن کشور را انتخاب و تعیین کردید، حتما باید اطلاعات کامل و لازم درباره آن کشور (کشورها) را به‌دست آورید. البته متخصصان درباره برخی جزئیات اتفاق نظر ندارند و همین ممکن است باعث سردرگرمی مسافران شود.

واکسن

گردشگران باید با توجه به طبیعت مقصد، خطرهای احتمالی را نیز بپذیرند؛ برای مثال در نظر گرفتن شرایط بهداشتی و آب و هوا برای یک سفر تجاری چند روزه، به هیچ وجه قابل مقایسه با سفر به مناطق روستایی همان مقصد نیست که احتمال به خطر افتادن سلامتی در آنجا بیشتر و دسترسی به امکانات درمانی محدود است.

واکسن‌ها علی‌رغم جلوگیری از شیوع بیماری، همیشه ۱۰۰ درصد موثر نیستند. گردشگرانی که واکسینه شده‌اند، هرگز نباید فکر کنند که در برابر همه بیماری‌ها ایمن هستند و هیچ خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند. همه باید تمام موارد پیشگیری را رعایت کنند.

واکسن‌ها چطور عمل می‌کنند؟

واکسن

زمانی که بدن در معرض یک ارگانیسم خارجی مانند باکتری و ویروس قرار می‌گیرد، سیستم ایمنی شروع به تولید پادتن می‌کند. پادتن‌ها در تشخیص و از بین بردن آن ارگانیسم خارجی به بدن کمک می‌کنند. سپس در بدن باقی می‌مانند تا از آن در برابر عفونت‌های مشابه در آینده محافظت کنند. این شیوه را ایمنی فعال می‌گویند.

سیستم ایمنی بدن در برابر ارگانیسم‌های خارجی مختلف، پادتن‌های مختلف تولید می‌کنند. واکسن‌ها حاوی ویروس یا باکتری‌های غیرفعال هستند که در حالت عادی باعث ایجاد بیماری می‌شوند. این شکل تغییریافته‌ی ارگانیسم‌ها، سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند تا در برابرشان ایجاد پادتن کنند، اما خود باعث بیماری نمی‌شوند.

نکات مهم:

  • ایمنی در برابر حصبه، هپاتیت A و فلج اطفال، در صورت اسکان کوتاه مدت در اقامتگاه‌های گردشگران در کشورهایی که این بیماری‌ها را دارند مشکلی ندارد، مگر اینکه درجه خطر بسیار بالا باشد. همیشه قوانین مربوط به خوردن و آشامیدن را رعایت کنید.
  • واکسن‌های ترکیبی دیفتیری/ کزاز، یا حتی واکسن دیفتیری/ کزاز/ فلج اطفال در سفر به مکان‌هایی که ایمنی در برابر کزاز با دوز بالا ضروری است، بدون شک توصیه می‌شود.
  • ریشه‌کن شدن فلج اطفال در بسیاری از کشورها،‌این سوال را برای گردشگران ایجاد می‌کند که آیا واکسن این بیماری لازم است یا خیر. واکسن فلج اطفال در خارج از اروپای شمالی و غربی، آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند توصیه می‌شود.
  • واکسن ابتدایی فلج اطفال برای سفر به آمریکای جنوبی و مرکزی، برای هر مدت زمان سفر، کافی است و هیچ واکسن دیگری لازم ندارند.
  • در انگلستان، واکسن هپاتیت A، حصبه، و واکسن ترکیبی دیفتیری/ کزاز/ فلج اطفال رایگان هستند.

واکسن

امروزه، نسبت به گذشته واکسیناسیون برای مسافران خیلی اجباری نیست. برای مثال واکسن تب زرد بجز سفر به آفریقا، آمریکای جنوبی و آسیا اجباری نیست. برای سفر از یک کشور به کشورهایی که تب زرد در آن‌ها شایع است، تحویل گواهی واکسن این بیماری ضروری است. گاهی شرکت‌های مسافرتی به مسافران اعلام می‌کنند که «هیچ چیز لازم نیست». دقت کنید که این حرف به این معنا است که داشتن گواهی لازم نیست، اما انجام واکسیناسیون ضروری است.

نکات مهم:

  • واکسن‌های زنده باید به فاصله حداقل چهار هفته، یا همزمان در یک روز زده شوند.  
  • واکسن‌های غیرفعال را می‌توانند برای راحتی فرد، همزمان با واکسن‌های دیگر تزریق کنند.
  • همیشه به یاد داشته باشید: واکسن‌ها در برابر همه بیماری‌هایی که مسافران را تهدید می‌کنند؛ مانند مالاریا و ایدز، موثر نیستند. راهنمایی‌های مربوط به پیشگیری از جراحت، بهداشت غذا و آب، ایمنی در برابر حشرات، و غیره بسیار مهم هستند.
جدول واکسیناسیون
  • فاصله بین واکسن‌ها و دوز آن‌ها را همیشه در نظر بگیرید. این زمان به بدن اجازه می‌دهد که پادتن‌ها تولید شوند و هر عکس‌العملی به واکسن خنثی شود.
  • تمام واکسن‌هایی که به‌طور معمول تزریق می‌شوند را می‌توان با خیال راحت و بدون نگرانی از خطر عکس‌العمل‌ نسبت به پادتن‌های تولید شده، در طی یک روز  تزریق کرد. این اطلاعات برای مسافران بین‌المللی که مدام در معرض خطر بیماری‌های عفونی هستند، بسیار مفید است.
  • به‌طور کلی، واکسن‌های غیرفعال را می‌توان به‌صورت همزمان (طی یک روز) در مکان‌های مختلف بدن تزریق کرد.

  • واکسن‌های غیرفعال به‌طور معمول نیازمند یک دوز اولیه، سپس یک یا چند دوز یادآور هستند که در فاصله‌های زمانی چهار هفته تزریق می‌شوند. اگر زمان کافی ندارید، یک دوز تک برای محافظت کافی است. بیشتر واکسن‌های غیرفعال، و واکسن‌های غیرفعال و زنده (با هم) را می‌توان همزمان تزریق کرد.

  • زمانی که لازم است دو واکسن زنده تزریق شود، آن‌ها را همزمان اما در دو جای مختلف تزریق کنید. اگر امکان تزریق همزمان واکسن‌های زنده وجود نداشته باشد، باید بین تزریق‌ها چهار هفته فاصله بی‌اندازید.

واکسن‌های زنده واکسن‌های غیرفعال
  • سرخک
  • اوریون
  • سرخجه
  • واکسن خوراکی فلج اطفال
  • واکسن خوراکی حصبه
  • واکسن ب‌ث‌ژ
  •  تب زرد
  • دیفتیری
  • کزاز
  • فلج اطفال (تزریق)
  • حصبه (تزریق)
  • هپاتیت A
  • هپاتیت ‌B
  • مننژیت
  • آنسفالیت ژاپنی
  • آنسفالیت تیک بورن
  • هاری
  • آنفلوآنزا
  • پرتوسیس (سیاه‌سرفه)

پیشگیری‌های خاص

بارداری

واکسن در بارداری

نباید واکسن‌های زنده را به‌طور عادی به خانم‌های باردار تزریق کرد، زیرا احتمال آسیب به جنین وجود دارد. اما اگر احتمال خطر بیماری (برای مثال تب زرد) بالا باشد، واکسیناسیون مهم‌تر از آسیب به جنین است. تزریق واکسن‌های غیرفعال به خانم‌های باردار، در صورتی که خطر بیماری بسیار زیاد باشد، به سلامت جنین ارجحیت دارد.

خانم‌های شیرده

تزریق بیشتر واکسن‌ها برای خانم‌های شیرده ممانعتی ندارد. اما باید توجه کنید که دوز واکسن از طریق شیر به نوزاد منتقل نشود.

بیماری‌های شدید

بیماری های شدید

اگر فردی از یک بیماری حاد رنج می برد،‌ تا زمانی که بهبودی کامل را به دست نیاورد، باید واکسیناسیون را به تعویق انداخت. اما اگر بیماری بدون تب یا ناراحتی بدنی باشد، نیازی به تاخیر در تزریق واکسن نیست.

به خطر افتادن سیستم ایمنی بیمار

ایدز

وزارت سلامت، به بیماران HIV مثبت توصیه می‌کند که می‌توانند برخی واکسن‌های غیرفعال را مانند  فلج اطفال، دیفتیری، حصبه، کزاز، و هپاتیت B تزریق کنند. در برخی موارد، ایمن‌سازی مجدد لازم و توجه به توصیه‌های تخصصی الزامی است. واکسن‌ ویروس‌های زنده نباید به‌طور روزانه و عادی به این بیماران تزریق شود. بیمارانی (دارای ویروس ایدز) که در معرض خطر تب زرد هستند، باید درباره توصیه‌های پزشکی تحقیق و طبق آن‌ها عمل کنند.

همچنین وزارت سلامت به بیماران HIV مثبت توصیه می‌کند که سفر به کشورهایی که تب زرد در آنجا شایع نیست اما تحویل گواهی تب زرد لازم است، باید از پزشک یا متخصص خود یک نامه معافیت دریافت کنند.

فرونشانی ایمنی

واکسن ویروس‌های زنده را نباید به بیمارانی که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف است تزریق کرد، مانند افرادی که تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار گرفته‌اند یا داروهای چون کورتیکواستروئید مصرف می‌کنند.

واکسن‌های غیرفعال برای این بیماران مضر نیست؛ اما ممکن است موثر نباشد.

مطالب مرتبط:

منبع traveldoctor

دیدگاه