هشدارهای بسیار مهم درباره آب و غذا که در سفر باید رعایت کنید

سلامت در سفر مهم‌ترین نکته در گردشگری است. مسافران طی سفر خود ممکن است با جاندارانی مواجه شوند که باعث ایجاد اسهال می‌شوند. این جانداران به وسیله مدفوع انسان‌ و حیوان، آب، غذا و سطوح آلوده منتقل، و همراه با غذا خوردن، نوشیدن، دست دادن و روبوسی کردن وارد بدن انسان می‌شوند. خطر اسهال مسافران را می‌توان با رعایت غذا و آب تمیز، و بهداشت دست کاهش داد. 

قوانین کلی

بهداشت دست‌ها

بهداشت دست‌ها هنگام خوردن و نوشیدن بسیار مهم است.

• هرجا که امکان داشت، پیش از دست زدن به غذا، خوردن غذا و پس از توالت، دست‌های خود را بشویید.
• ممکن است امکانات مربوط به شستن دست‌ها کم، یا اصلا وجود نداشته باشد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم همیشه با خود ژل شست‌وشو یا دستمال مرطوب همراه داشته باشید.

چند نکته جامع در رابطه با احتیاط در خوردن و نوشیدن وجود دارد. ممکن است تمام این نکات همیشه قابل اجرا نباشند، اما هرجا که مقدور بود این قوانین را به کار ببندید تا از بیماری دور بمانید.

• از تمیز بودن ظرف‌ها، فنجان‌ها، لیوان‌ها، و قاشق و چنگال‌ها مطمئن شوید. می‌توانید از دستمال‌های ضدعفونی استفاده کنید.
• اگر قصد خرید از غذاهای خیابانی را داشتید، آن‌هایی را انتخاب کنید که تازه، و در دمای بالا پخته شذه باشند، و همان لحظه که هنوز داغ است سرو شوند.

هشدارهای غذایی

غذاها، به‌خصوص گوشت و سبزیجاتی که تازه و به‌طور کامل پخته شده باشند و همانطور که داغ است سرو شوند، در حالت کلی سالم هستند. از خوردن باقی‌مانده‌ها و غذاهایی که بدون پوشش برای مدتی طولانی نگهداری شده‌اند، خودداری کنید.

به نکات زیر توجه کنید:

• گوشت باید کاملا پخته و به‌صورت داغ خورده شود.
• از خوردن باقی‌مانده‌ گوشت و گوشت‌های چندبار گرم‌شده خودداری کنید.
• ماهی و حلزون، حتی اگر به خوبی پخته شوند، می‌توانند خطرناک باشند. توصیه‌های محلی را درباره غذاهای دریایی جست‌وجو و رعایت کنید. اگر باز هم شک داشتید، بهتر است از خوردن آن‌ها صرف نظر کنید.
• فقط از شیر و محصولات لبنی پاستوریزه استفاده کنید.
• شیر غیرپاستوریزه را حتما بجوشانید.
• پنیر و بستنی را به‌طور معمول از شیر غیرپاستوریزه تهیه می‌کنند. اگر از پاستوریزه بودن این محصولات مطمئن نبودید، برندهایی را بخرید که شناخته‌شده و معتبر باشند.
• فقط سبزیجاتی را بخورید که به‌طور کامل پخته شده باشند.
• از خوردن سالاد و گیاهان تازه (حتی اگر در نوشیدنی‌ها به کار رفته باشند) خودداری کنید.
• از مصرف غذاهای از پیش آماده‌ی برخی مغازه‌ها خودداری کنید. غذاهایی را بخورید که تازه و به‌طور کامل پخته شده باشند و علاوه بر این داغ سرو شوند.
• تمام میوه‌ها را پوست بکنید، حتی گوجه‌فرنگی.
• خانواده توت‌فرنگی می‌تواند منبع عفونت (انگل) سیکلوسپورا (Cyclospora) باشد. شستن این میوه‌ها دشوار است، بنابراین از خوردن آن‌ها خودداری کنید.

هشدارهای مربوط به آب و مایعات

آب‌ها نه تنها می‌توانند شامل ذرات قابل مشاهده و میکروب‌های خطرناک باشند، بلکه ممکن است آلودگی‌های شیمیایی را نیز در خود حل کنند. آب را تنها زمانی بنوشید که از پاک بودنش مطمئن باشید. این آب شامل آبی است که برای تهیه یخ و مسواک زدن استفاده می‌شود. بطری‌های آب معدنی، آب‌های جوشانده، آب‌هایی که به‌وسیله مواد شیمیایی، یا فیلترهای قابل اطمینان تصفیه شده باشند، برای تهیه چای و قهوه و دیگر مصارف سالم هستند.

• اگر شیر پاستوریزه نباشد، حتما و بدون شک باید آن را بجوشانید.
• آب میوه‌های تازه را ممکن است از میوه‌های نشسته تهیه کرده باشند؛ بنابراین از آب‌میوه‌های پاکتی با برند معتبر استفاده کنید.

تصفیه آب

جوشاندن

جوشاندن، مطمئن‌ترین شیوه برای از بین بردن میکروب‌ها است، اما اثری بر ذرات و غبار ندارد. یک دقیقه جوشاندن، آب را به‌طور کامل تصفیه می‌کند، اما در ارتفاع بالای ۲۰۰۰ متر که آب در دمای پایین‌تری به جوش می‌آید، باید عمل جوشاندن را به مدت ۳ دقیقه انجام دهیم. آبی که به این شیوه تصفیه می‌شود باید به‌طور کامل سرد و روی آن پوشانده شود تا پس از جوشاندن آلوده نشود.

روش های دیگر

بجز جوشاندن، شیوه‌های دیگری نیز برای پاکیزه کردن آب وجود دارد که شامل صافش یا فیلتر کردن، استفاده از هالوژن‌ها، گندزداهای شیمیایی، و/ یا اشعه فرابنفش.

صافش یا فیلتر کردن

صافش باعث به دام انداختن و از بین بردن ذرات و میکروب‌های موجود در آب می‌شود. این روش برای افرادی که تنها به آب‌های شور مانند آب رودخانه و جریان‌ها دسترسی دارند، بسیار مناسب است. با اینکه صافش روشی بسیار موثر است، اما ممکن است میکروب‌ها به خود دستگاه فیلتر چسبیده باشند. سایز منفذ دستگاه فیلتر، کارایی آن را نشان می‌دهد. سایز بین ۰٫۱ تا ۰٫۴ میکرون برای از بین بردن باکتری و انگل موثر است، اما اثری بر ویروس‌ها ندارد.

• اگر از این نوع فیلتر استفاده کردید، آب را پس از صافش به‌وسیله جوشاندن یا به‌صورت شیمیایی تصفیه کنید.
• فیلترهای مختلفی در بازار وجود دارند که بسته به کارایی آن‌ها، قیمت متفاوتی دارند. به یاد داشته باشید که پیش از استفاده، حتما دستورالعمل کارخانه را مطالعه کنید.

تصفیه با مواد شیمیایی

برخی فیلترهای جدید، به منظور بالا بردن کارایی، شامل تصفیه شیمیایی نیز هستند. این فیلترها را باید پس از تصفیه‌ی مقدار مشخصی آب عوض کرد. این کار ممکن است از حوصله شما خارج باشد، اما در این رابطه سهل‌انگاری نکنید.

گند زداها

دی‌اکسید کلر

دی‌اکسید کلر به شکل قرص یا قطره، با قیمت پایین موجود است و اثربخشی بالایی دارد. دی‌اکسید کلر باعث از بین رفتن باکتری‌ها، ویروس‌ها و برخی کیست‌های انگلی در آب می‌شود. برای استفاده بهتر، از دستورالعمل روی جلد آن پیروی کنید. این روش بر انگل سیکلوسپورا اثری ندارد.

هالوژن‌ها

هالوژن‌ها ارزان هستند و استفاده از آن‌ها بسیار راحت و آسان است. افرادی که مدام در سفر هستند، مانند افرادی که با کوله‌پشتی به سفر می‌روند، از این روش استفاده می‌کنند. پیش از استفاده، سنگریزه‌ها و دیگر باقی‌مانده‌ها و آشغال‌ها را بردارید، زیرا کارایی هالوژن‌ها را کاهش می‌دهند. این مواد باکتری‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد، اما بر کیست‌های انگلی تاثیری ندارد. هالوژن‌های اصلی شامل موارد زیر هستند:

• کلر

کلر (به‌طور معمول به شکل سدیم یا کلسیم هیپوکلریت) رایج‌ترین گندزدا برای تصفیه منابع آبی شهری در جهان است. نکته مهم کلر، سمی نبودن آن است.

• ید (که استفاده از آن دیگر توصیه نمی‌شود)

به دستور اتحادیه اروپا، از اکتبر سال ۲۰۰۹  استفاده از ید به‌خاطر  سمی بودن ممنوع شد. در کشورهای عضور اتحادیه اروپا، دیگر از ید برای تصفیه آب استفاده نمی‌شود.

اشعه فرابنفش یا یو‌وی (UV)

اشعه فرابنفش می‌تواند باکتری، ویروس و برخی کیست‌ها را از بین ببرد. اثربخشی این روش، به میزان مصرفی (دوز) و مدت زمان تابش فرابنفش بستگی دارد. لازمه‌ی این روش، پاک بودن آب است، به این معنا که ذرات معلق در آب وجود نداشته باشند و آب کدر نباشد، در غیر این صورت کارایی دستگاه پایین می‌آید.

برق‌کافت نمک (سدیم کلرید)

این دستگاه، یک وسیله دستی است که با عبور بار الکتریکی کم از محلول، اکسیدان‌هایی چون هیپوکلریت تولید می‌کند. این محلول را به آب موردنظر اضافه می‌کنند و باکتری‌ها، ویروس‌ها و برخی انگل‌ها را از بین می‌برد. این روش برای از بین بردن سیکلوسپورا موثر نیست.

تهیه امکانات

امکانات و وسایل تصفیه در مغازه‌های ورزشی و مغازه‌هایی که وسایل اردو و سفر می‌فروشند، پیدا می‌شود. هر وسیله‌ای که تهیه می‌کنید، حتما باید دستورالعمل کارخانه را که روی جلد نوشته شده است بادقت بخوانید تا مطمئن شوید (وسیله مورد نظر) تمام عوامل بیماری‌زایی را که ممکن است شما را تهدید کند، از بین می‌برد. کلر را از داروخانه‌های محلی نیز می‌توان تهیه کرد. فیلترهای تصفیه آب را با نسخه‌های ارزان‌تر (که در سوپرمارکت‌ها وجود دارد) که تنها برای از بین بردن بو و کلر از آب‌های خانگی است، نباید اشتباه گرفت.

اگر شما نیز تجربه‌ای در رابطه با سلامت در سفر در کوله‌بار خود دارید، آن را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.