حقایق جالب درباره تمپورای ژاپنی

زمانی که پرتغالی‌ها در قرن شانزدهم به ژاپن آمدند، غذای خاصی را با خود به این کشور آوردند که امروزه به تمپورا مشهور است و از آن زمان به نماد غذایی کشور ژاپن تبدیل شد.

یک کشتی چینی با سه ملوان پرتغالی در سال ۱۵۴۳ روانه ماکائو شدند؛ اما کشتی آن‌ها از مسیر خارج شد و به جزیره ژاپنی تانگاشیما رسیدند. این سه نفر اولین اروپایی‌هایی بودند که به خاک ژاپن قدم می‌گذاشتند. مردم محلی، آن‌ها را به واسطه‌ی صورت عجیب و غریب (صورت غیر ژاپنی) و محلی که از آنجا آمده بودند، به وحشی‌های جنوبی می‌شناختند؛ اما از آنجا که ژاپنی‌ها در بحبوحه یک جنگ داخلی قرار داشتند، در نهایت با پرتغالی‌ها وارد تجارت اسلحه شدند. به این ترتیب تجارت پرتغالی‌ها در ژاپن با اسلحه آغاز شد و سپس اقلام دیگری نظیر صابون، تنباکو، پشم و حتی دستورهای غذایی نیز مورد مبادله قرار گرفت.

_{اولین حضور پرتغالی‌ها در خاک ژاپن}

پرتغالی‌ها تا سال ۱۶۳۹ در ژاپن ماندند؛ اما با حکمرانی شوگان لمیتسو (‌Shogun Lemitsu) مجبور به ترک ژاپن شدند. کشتی آن‌ها برای آخرین بار این کشور را ترک کرد، اما پرتغالی‌ها یک دستور غذایی فوق‌العاده به نام «peixinhos da horta» از خود به جا گذاشتند که لوبیا سبز آغشته به خمیر سرخ شده بود و امروزه در ژاپن به این غذا، تمپورا گفته می‌شود.

هیچکس از اصالت دقیق این غذا مطلع نیست و فقط مشخص شده که قدمت آن به سال ۱۵۴۳ برمی‌گردد. با این حال، peixinhos da horta فقط یکی از غذاهایی بود که پرتغالی‌ها در سراسر جهان رواج دادند و با اینکه غذاهای پرتغالی همچنان زیر سایه سنگین غذاهای ایتالیایی، اسپانیایی و فرانسوی قرار دارند؛ اما از تاثیرگذارترین غذاهای روی کره‌ی زمین به حساب می‌آیند.

وقتی پرتغالی‌ها به گوا در هند رسیدند، تا سال ۱۹۶۱ در آنجا ماندند و غذایی به نام «carne de vinha d’alhos» را به این محل معرفی کردند که بومی‌ها آن را ویندالو نامیدند که در حال حاضر یکی از معروف‌ترین غذاهای هندی محسوب می‌شود. خورشت تند دیبال نیز از طریق تجار پرتغالی‌ها، قرن‌ها قبل به مالزی آورده شد. تارت تخم‌مرغ در ماکائو و جنوب چین همان تارت تخم‌مرغی است که در نانوایی‌های لیسبون پخته می‌شد. غذای ملی برزیلی‌ها به نام فیجودا نیز اصالتا به منطقه شمال پرتغال تعلق دارد. به عبارتی امروزه می‌توان انواع غذاهای پرتغالی را در همه نقاطی که پرتغالی‌ها با کشتی به آنجا سفر کرده‌اند، از جمله گوا، موزامبیک، آنگولا و ماکائو پیدا کرد.

تمپورا اغلب در روزهای لنت (Lent) یا امبر (Ember) خورده می‌شد؛ زیرا در آن ایام کلیسا اعلام کرده بود که مسیحیان کاتولیک در این روزها گوشت نخورند؛ در واقع واژه تمپورا (tempura) از کلمه لاتین  tempora  گرفته شده است که به این ایام روزه‌داری اشاره دارد. به این ترتیب سبزیجات به خمیری آغشته و سرخ می‌شد و در روزهایی که امکان خوردن گوشت نبود، گزینه مناسبی به حساب می‌آمد. فقرایی نیز که استطاعت خوردن ماهی نداشتند، از این لوبیای سبز سرخ‌شده استفاده می‌کردند. ملوانان هم لوبیای سبز را سرخ می‌کردند تا در طول سفرهای طولانی از آن بخورند.

ژاپنی‌ها خود را محدود به روش سنتی نکرده و خمیر این غذا را سبک‌تر کردند و مواد درونی آن را تغییر دادند. امروزه هر ماده غذایی از میگو گرفته تا سیب‌زمینی شیرین و قارچ نیز به‌عنوان تمپورا استفاده می‌شود. به عبارتی ژاپنی این غذا را از پرتغالی‌ها به ارث بردند؛ اما آن را بهتر کردند. گاهی اوقات حتی به رستوران‌های پرتغالی می‌روند و ادعا می‌کنند که غذای پرتغالی تحت تاثیر غذای ژاپنی بوده است. سرآشپز دو ستاره میشلن، آویلز، به طبخ این غذا ایراد گرفته است، زیرا لوبیاها اغلب صبح‌ها سرخ شده و تا زمان سرو، سرد و نرم می‌شود. به همین دلیل او فقط این غذا را برای مشتریانی که سفارش می‌دهند، در همان لحظه طبخ می‌کند و برای اینکه حالت تردی خود را حفظ کند به آن یک نوع نشاسته اضافه می‌کند.

سرآشپزهای پرتغال، دستور آشپزی خاص خود را برای این غذا استفاده می‌کنند هر چند که تفاوت چندانی با نمونه اصلی ندارد. به خاطر نوستالژی این غذا، مردم پرتغال عاشق آن هستند و سرآشپز آولیز می‌گوید:

همه ما از دوران کودکی این غذا را می‌خوریم و در نتیجه خاطرات خوشی از آن داریم. با خوردن این غذا به گذشته خود برمی‌گردیم، زیرا مثل گذشته، سبزیجات بیشتری مصرف می‌کنیم، در عین حال نسل جوان‌تر نیز علاقه بیشتری به غذاهای سنتی نشان می‌دهند، چراکه دوست دارند به دورانی بروند که همه چیز ساده‌تر بود.

سرآشپز آولیز علاقه زیادش به این غذای سنتی پرتغالی را قرار است به شکل جدیدی نشان دهد و منوی خوشمزه‌ای را به‌صورت موقت به نام «۱۵۴۳» ارائه کند که به مناسبت اولین حضور پرتغالی‌ها در ژاپن است. در این منو غذای پرتغالی من جمله  peixinhos da horta که تاثیر زیادی روی غذاهای ژاپنی داشته‌اند، گنجانده شده است. علاوه بر این، قصد دارد انواع غذهای ژاپنی که از زمان حضور پرتغالی‌ها در ۴٫۵ قرن قبل، تکامل یافته است را نیز سرو کند.