زنان برقع پوش بندر؛ پدیدهای مرموز در جنوب ایران
برقعهایی که زنان بندری بر چهره میگذارند، شاید قابل توجهترین بخش پوشش آنها باشد.
به مردم ساکن استان هرمزگان، در ساحل جنوبی ایران، بندری میگویند. این منطقه از حدود سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد مرکز تجارت بود و یکی از ایستگاههای جادهی ادویه به شمار میرفت؛ به همین دلیل در اینجا اقوام و فرهنگهای مختلف (نظیر آفریقایی، عرب، هندی و ایرانی) در هم آمیختند. پوشش بیشتر مردم بومی بندر متفاوت از دیگر جاهای ایران است؛ مثلا زنان برخلاف چادر سیاه، که در بقیه جاها پوشیده میشود، لباسهای رنگی میپوشند و مردان هم به سیاق اعراب لباس میپوشند. اما برقعی که زنان بندر، چه شیعه و چه سنی، بر چهره میگذارند شاید قابل توجهترین بخش پوشش آنها باشد.
رسمی باستانی
زنان بندری سدهها است که برقع بر چهره میگذارند. تاریخچهی این سنت ناشناخته است؛ برخی میگویند از زمان حکومت پرتغالیها شروع شد. در آن زمان زنان با گذاشتن برقع سعی میکردند از اربابان پرتغالی که به دنبال زیبارویان بودند، فرار کنند.
تابستانهای داغ خلیج فارس
برقعها همچنین میتوانند محافظان خوبی برای چشمها و پوست در برابر آفتاب تند خلیج فارس باشند. در واقع میتوان برقعهای مشابهی را در مناطقی مثل عمان، کویت و دیگر بخشهای شبهجزیره عربستان یافت.
طراحیهای بیشمار
برقعهای متعددی را میتوان در استان هرمزگان دید. برخی تقریبا تمام صورت را میپوشانند، در حالی که بعضی دیگر کوچکتر هستند و پیرامون چشم در آنها نمایان است. برقعهای چرمی هست و در عین حال برقعهایی قلابدوزی شده هم دیده میشود. تمام آنها حداقل بخشی از پیشانی و بینی را میپوشانند. چادر هم نقش پوشاندن سر و دهان را ایفا میکند. مردم بومی تنها با نگاه کردن به شکل و رنگ برقع زنان میتوانند موقعیت و خاستگاه آن زن را تشخیص دهند.
برقعی برای جنگ
این برقعها که شبیه سبیل ساخته شدهاند بیشتر در جزیرهی قشم رواج داشت. گفته میشود قرنها پیش این طرح به وجود آمد تا زنان بومی را سرسخت و خشن نشان دهند. موقعیت استراتژیک جزیره آن را در معرض هجوم قرار میداد؛ برای همین زنان از اینگونه برقعها بر چهره میگذاشتند که شبیه مردان شوند.
زنان جوان بندر به مرور دارند این سنت را کنار میگذارند اما عادات قدیمی به سختی از بین میروند
اگرچه که زنان بندر معمولا دیگر برقع نمیگذارند، اما وقتی از آنها بخواهید عکس بگیرید احتمالا بدون آن جلوی دوربین ظاهر نمیشوند. در این فرهنگ محافظهکار، صحبت کردن زنان با غریبهها، بهخصوص با مردان، پدیدهی معمولی نیست حتی اگر هم این کار را بکنند برقع میگذارند؛ چرا که بدون برقع خیلی شایسته نیست.
زندگی پشت برقع
به خاطر برقعهای مرموز، اغلب چنین پنداشته میشود که جامعهی بندر بسته و غیر قابل نفوذ است. اما اگر تنها چند روزی در آنجا وقت بگذرانید، خواهید دید که بسیاری از زنان با خوشحالی جلوی دوربینها ظاهر میشوند و با کمال میل از فرهنگ و سبک زندگیشان میگویند.
دیدگاه