با گربه مشهور مسجد ایاصوفیه استانبول آشنا شوید

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۵/۰۲ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۰۸/۱۹ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.}

ایاصوفیه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌هایی است که باید در سفر به استانبول از آن بازدید کرد. این بنا در طی سالیان دراز کاربری‌های گوناگونی از کلیسای اورتودوکس یونانی گرفته تا مسجد مجلل و باشکوه مسلمانان در زمان امپراتوری عثمانی داشته و پس از چندین سال کاربری به‌عنوان موزه، اکنون دوباره نیز به مسجد تبدیل شده‌ است؛ ولی احتمالا شگفت‌انگیزترین کاربری ایاصوفیه، کاربری این مکان به‌عنوان خانه یکی از گربه‌هایی به حساب می‌آمد که در شبکه‌های مجازی نیز شهرت زیادی کسب کرد.

«گلی» (Gli) که به‌معنای «پیوند عشق» است، طبق اطلاعات صفحه رسمی خود در وب‌سایت موزه، یک گربه زیبای اروپایی با موهای کوتاه و چشمان کج و البته طرز رفتاری شاهانه بود! او بیشتر زندگی را در میان دیوارهای هزار ساله و قدیمی ایاصوفیه ترکیه گذراند و در عین حال به یک سوژه دوست‌داشتنی و جذاب برای گردشگران تبدیل شد.

«امید باهچلی» (Umut Bahceli)، راهنمای گردشگران و کسی که صفحه اینستاگرام گلی را اداره می‌کند، به «لونلی پلانت» (Lonely Planet) گفته است:

او واقعا دوست دارد که ژست بگیرد.

احتمالا نویسنده فقید انگلیسی «تری پراچت» (Terry Pratchett) کاملا حق داشت وقتی که می‌گفت:

در دوران باستان گربه‌ها به‌عنوان خدایان پرستش می‌شدند و آن‌ها این نکته را هنوز فراموش نکرده‌اند.

باهچلی در ادامه می‌گفت که گلی دارای استراتژی خاصی است. وی در این مورد معتقد بود: 

اگر او بخواهد با مردم تعامل و ارتباط داشته باشد، زیر جایگاه موذن‌ها می‌ایستد؛ ولی اگر خیلی خسته باشد و نخواهد کسی او را در آغوش گیرد و نوازش کند، در یک نقطه مرکزی زیر گنبد در کف مسجد خواهد نشست.

این نقطه که باهچلی به آن اشاره می‌کند، بخشی از کف زمین مسجد است که از سنگ مرمر ساخته شده است و در زیر گنبد قرار دارد. این همان جایی است که در گذشته امپراتوران بیزانس در آنجا تاج‌گذاری شده بودند. این مکان چون بسیار ارزشمند و حساس است و لازم است گردشگران پایشان را آنجا نگذارند، در داخل حصاری محافظت می‌شود. بنابراین نقطه خوبی برای گلی بود تا او بتواند مدتی را به‌تنهایی و به دور از آزار در آنجا بگذراند.

دانستن فعالیت‌های فصلی گلی، شاید اطلاعات جالب درباره گربه‌ها به ما بدهد. امید می‌گفت:

مکان‌های موردعلاقه او در ایاصوفیه با توجه به آب و هوا عوض می‌شود. او در زمستان معمولا دوست دارد در مقابل نور پروژکتوری که محراب و منبر مسجد را روشن می‌کند بایستد چون آنجا بسیار گرم است؛ ولی در تابستان می‌توانید او را در حال استراحت روی زمین و درون باریکه‌ای از نوری که توسط خورشید از پنجره‌ها می‌تابد، بیابید.

«کیزیم» (Kizim) خواهر گلی نیز در ایاصوفیه زندگی می‌کند، ولی این گلی بود که بسیار به شهرت رسید. او حساب شخصی اینستاگرام دارد و حتی یک بار «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری سابق ایالات متحده آمریکا در سفر رسمی و کاری‌اش به ترکیه با گلی ملاقات کرد!

در روز هفتم نوامبر ۲۰۲۰، «علی یرلیکایا» استاندار استانبول در حساب کاربری توییتر خود از مرگ گلی خبر داد. وی با ابراز تاسف تاکید کرد که گلی ۲۴ سپتامبر در یک درمانگاه خصوصی حیوانات بستری بود و چند هفته بعد به‌دلیل کهولت سن و در ۱۶ سالگی برای همیشه ایاصوفیه را تنها گذاشت.

ایاصوفیه به‌عنوان یکی از مکان‌هایی شناخته می‌شود که گربه‌های استانبول در آنجا پناه می‌گیرند. گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت که با تغییر کاربری ایاصوفیه از موزه به مسجد، موقعیت گربه‌های این مکان نیز به‌خطر افتاده است. گرچه مسئولان استانبول این موضوع را تکذیب می‌کنند. اگر شما نیز جزو کسانی بودید که در سفر به استانبول و بازدید از ایاصوفیه با گلی ملاقات کردید، احساسات خود را با کجارو در میان بگذارید.