خطرناکترین گونه های ساکن آمازون را بهتر بشناسید (قسمت دوم)

مطالعه قسمت اول

جنگل های بارانی آمازون یکی از بهترین اکوسیستم‌های جهان است که زیستگاه بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری شناخته شده است. هرچند شاید هنوز تمامی گونه‌های ساکن آمازون برای بشر شناخته شده نباشند، اما دست‌کم می‌دانیم که این گستره‌ی سبزرنگ و شگفت انگیز شماری از مخلوقات خطرناک و در عین حال ترسناک این سیاره را در خود پناه داده است. موجوداتی که بسیاری از آن‌ها به خاطر جثه و اندازه‌ی قابل‌توجه و خصوصیات ظاهری متفاوت و شگفت انگیزشان به شهرت رسیده‌اند.

تصور کنید که در میان طبیعت گردی و گشت‌وگذار مهیج خود به سبک سافاری در جنگل‌های آمازون به یک تمساح سیاه آمریکایی برخورد کنید، از چنگال‌های قدرتمند عقاب هارپی فرار کرده و در مقابل بزرگترین مار جهان قرار بگیرید! به نظر می‌رسد این سافاری دقیقا همان سفر ماجراجویانه‌ است که بسیاری در جست‌و‌جوی تجربه‌ آن هستند. جست‌و‌جوی ناشناخته‌ها در دنیایی که خود هنوز آنگونه که باید و شاید شناخته نشده است!

اگر قصد شما از سافاری تجربه حضور در طبیعت و کنار حیوانات و تماشای آن‌ها در زیستگاه طبیعی‌شان باشد، قطعا کشورهای آمریکای جنوبی و جاذبه‌های معروف گردشگری آن‌ها همچون جنگل‌های بارانی و رودخانه آمازون بهترین مقصد خواهند بود. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا شما را با تعداد دیگری از موجودات خطرناک ساکن این جنگل آشنا کنیم.

آناکوندا سبز (Green Anaconda Snake)

آمازون محل زندگی شماری از مارهای بسیار ترسناک و البته خطرناک زمین است. از «افعی گودال» بسیار سمی گرفته تا مارهای زنگی آمریکای جنوبی. اما در این میان شاید هیچ‌کدام بیش از مار عظیم الجثه آناکوندا ترس به دل بیننده نیندازد.

این‌گونه مار ممکن است تا ۹ متر طول داشته باشد و بزرگترین مار جهان است. خبر خوب اینکه این مار سمی نیست، اما این به‌معنای بی‌آزار بودن آناکوندا نیست. این مار غول پیکر می‌تواند به‌سادگی و به کمک قدرت عضلات خود شکارش را کشته و آن را درسته ببلعد و در این میان اندازه طعمه، هیچ تغییر خاصی ایجاد نمی‌کند.

آناکوندا در رودخانه آمازون صبورانه انتظار کشیده و منتظر شکار خود می‌مانند و در این میان هیچ چیز از گزند آن‌ها در امان نیست، تمساح سیاه، جگوار، لاک‌پشت، خوک وحشی، آهو و حتی انسان. هرچه طعمه بزرگ‌تر باشد، نوبت شکار بعدی دیرتر فرا می‌رسد، به‌طوری که مار گاهی چندین ماه میلی به شکار مجدد ندارد!

تمساح سیاه آمریکایی (Black Caimans)

تمساح سیاه مشخصا ظاهری ترسناک دارد. بدن این خزنده غول پیکر با رنگ سیاه یا الگوهای خاکستری پوشیده شده و دارای چشمانی قرمزی است که ناگهان در سطح آب ظاهر شده و در سکوت به قربانی خود زل می‌زنند. این نوع تمساح تنها در آب‌های شیرین آمریکای جنوبی یافت می‌شود. یکی از بزرگترین خزندگان روی زمین که از اندازه چشمگیر خود برای نگهداشتن شکار در زیر آب استفاده می‌کند، تا وقتی که جانور بیچاره غرق شود. سپس تمساح مخوف ما با استفاده از آرواره‌های بزرگ و دندان‌های تیزش لاشه شکار را پاره پاره کرده و می‌خورد. رژیم غذایی آن‌ها اغلب شامل انواع ماهی تازه، لاک‌پشت و حتی پرندگان است، اما ممکن است گاهی برای تغییر ذائقه به سراغ پستانداران کوچک هم بروند.

کیمن‌های سیاه ممکن است در صورت احساس خطر حتی به انسان هم حمله کنند، هرچند که آن‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند تا حد امکان از نوع بشر فاصله بگیرند. در واقع انسان‌ها با شکار بی‌رویه این تمساح برای پوست و گوشت‌شان، نسل آن‌ها را در معرض خطر انقراض قرار داده است. 

پیرانا شکم قرمز (Red-bellied Piranha)

اگر از تماشای فیلم‌ ترسناک لذت می‌برید، قطعا نام پیرانا به گوش‌تان خورده است، ماهی مخوف که عطشی سیری ناپذیر برای دریدن و پاره کردن دارد. پیرانا اما مخلوق فیلم‌های ترسناک نیست. کافی است سری به آمازون بزنید تا با این ماهی گوشتخوار از نزدیک آشنا شوید.

داستان‌های بسیاری در مورد پستانداران و حتی انسان‌هایی بر سر زبان‌هاست که زنده زنده توسط پیراناها خورده شدند. صرف‌نظر از راست و دروغ بودن این داستان‌ها، می‌دانیم که دهان پیرانا با دندان‌های سه گوش و بسیار تیزی مجهز شده که به‌راحتی گوشت و استخوان را پاره می‌کنند. اما برخلاف آنچه دنیای سرگرمی سازی هالیوود به ما نشان می‌دهد، پیرانا اغلب از ماهی، گیاهان و انواع حشرات مرده یا در حال مرگ تغذیه می‌کند. در واقع آن‌ها بسیار بیگناه‌تر از چیزی هستند که به نظر می‌رسند!

بهتر است بدانید می‌توان آسوده خاطر و بدون ترس از حمله‌های ناگهانی پیرانا تن به آب‌های لیمویی رنگ رودخانه آمازون سپرد. ممکن است در نهایت تنها نیشگونی نه چندان دردناک روی انگشت‌های خود احساس کنید، اما مسلما خبری از تکه تکه شدن نیست!. از طرف دیگر ظاهرا گوشت این ماهی بسیار لذیذ است و معمولا کشتی‌های کروز آمازون شانس امتحان کردن آن‌ها را در اختیار مسافران قرار می‌دهند.

جگوار (Jaguar)

جگوار (پلنگ خال‌دار آمریکایی) بزرگترین گربه ساکن آمریکای جنوبی است که به‌دلیل فعالیت‌های مخرب گله‌داران و شکارچیان اکنون بیشتر در بخش‌های دورافتاده این قاره همچون جنگل‌های آمازون یافت می‌شود. این‌گونه به خاطر نقاط سیاه یا نارنجی رنگ پوستش از سوی مردم بومی «جگوار» نامیده شد. جگوار  همچون دیگر گربه‌سانان گوشتخوار است و رژیم غذاییش شامل حیوانات کوچک یا بزرگ جثه‌تر از خود است. 

آن‌ها واهمه‌ای از آب نداشته و در عین حال شناگرانی ماهر هستند، این امر باعث شده حتی گاهی به شکار لاک‌پشت، ماهی و سوسمار نیز بپردازند. ویژگی مثبت آن‌ها شیوه‌ی شکارشان است، بدین صورت که آن‌ها از نقاط کور به حیوانات حمله کرده و آن‌ها را با کمک آرواره‌های قدرتمندشان از پای درمی‌آورند. 

این گربه بزرگ مخلوقی منزوی است و در تنهایی زندگی می‌کند. جگوارها با استفاده از ادرار قلمروی خود را نشانه‌گذاری می‌کنند تا از روبه‌رو شدن با دیگر جگوارها تا حد امکان پرهیز کنند. آن‌ها حتی ترجیح می‌دهند شکار خود را جایی دور از بقیه و در تنهایی بخورند، سپس دوباره از درخت بالا رفته و در انتظار طعمه بعدی به انتظار بنشینند.

عقاب هارپی (Harpy eagle)

هارپی از موجودات ترسناک اساطیری است که دارای سر انسان و بدنی پرنده مانند بوده است. با این حساب باید از عقاب هارپی ترسید که نام یکی از مخلوقات مخوف اسطوره‌ای با چنگال‌هایی بلند و وحشتناک را یدک می‌کشد.

این پرنده در شمار بزرگ‌ترین شکارچیان جنگل‌های آمازون قرار ندارد، اما به لطف داشتن چنگال‌های بلند خود که بی‌شباهت به چنگال خرس‌های گریزلی است، به‌راحتی قادر به بلند کردن یک کودک است. به همین خاطر شاید بسیاری ترجیح دهند تا حد ممکن از این پرنده ترسناک دور بمانند. این پرنده بزرگ جثه گاهی تا ۹۵ سانتی‌متر طول داشته و آشیانه‌ای بسیار بزرگ و چشمگیر دارد. 

عقاب‌ هارپی دارای مجموعه‌ای از توانایی‌های متعدد است که مناسب محل سکونتش بوده و آن را به یک شکارچی کارآمد و زبردست تبدیل کرده‌ است. به‌جز چنگال‌های بلند و قدرتمند، عقاب هارپی گردنی منعطف دارد که به‌راحتی به‌سمت بالا و پایین حرکت می‌کند و در عین حال این پرنده می‌تواند در زاویه‌ی نود درجه پرواز کند و به‌راحتی به‌رغم جثه بزرگش در بخش‌های پایینی جنگل حرکت کند. چنگال بزرگ عقاب به‌سادگی استخوان و جمجمه‌ی شکار را از هم دریده و در عین حال به پرنده امکان می‌دهد شکارهای بزرگی همچون تنبل یا میمون را از زمین بلند کرده و به‌همراه ببرد.

بوآی درختی آمازون (Amazon Tree Boas)

اگرچه مار بوآی درختی ساکن جنگل‌های آمازون خزنده‌ای سمی نیست، اما قطعا نمی‌توان آن‌ها را بی‌خطر دانست. این مار جالب‌توجه با استفاده از دندان‌های خود شکار را محکم نگه داشته و در عین حال با پیچیدن و چنبره زدن به دور آن و فشردن ماهیچه‌های قدرتمند بدنش، جانور را کشته و سپس غذای حاضر و آماده خود را می‌بلعد. 

آن‌ها را اغلب آویزان از شاخه‌های درختان مشاهده می‌کنید، در نتیجه بیشتر موجودات ساکن این بخش از جنگل‌های آمازون طعمه این مار می‌شوند. رژیم غذایی مار بوآ معمولا شامل پرندگان، مارمولک و انواع پستانداران کوچک است. از سوی دیگر از آنجایی که این‌گونه مار سمی نبوده و اندازه آن‌ها چندان بزرگ نیست (در حدود یک و نیم متر)، عده‌ای از مار بوآ در خانه خود مراقبت کرده و به چشم حیوان خانگی به آن گاه می‌کنند. بد نیست بدانید به‌رغم این خصوصیات، مارهای بوآ قطعا موجوداتی خطرناک هستند و جای آن‌ها در خانه نیست.

عنکبوت تارانتولا (Tarantulas)

آمازون را باید زیستگاه مناسب هزاران گونه از عنکبوت‌ها دانست، بنابراین شاید آن‌دسته از افراد گریزان از این بندپای ترسناک ترجیح دهند گشت‌وگذار سافاری خود را در جای دیگر سپری کنند. جنگل‌های آمازون همچنین سکونت‌گاه بزرگ‌ترین گونه‌ی عنبکوت جهان موسوم به «تارانتولا» است که تنوع بسیاری دارد. اگرچه آن‌ها اغلب برای انسان بی‌خطر هستند، اما اندازه و بدن پوشیده از کرک و موی آن‌ها باعث شده تا به‌عنوان یکی از ترسناک‌ترین موجودات ساکن آمازون شناخته شوند. به‌ویژه اگر به پاهای بلند آن‌ها توجه کنیم که گاهی تا سی سانتی‌متر طول دارد. 

تارانتولاها موجوداتی گوشتخوار هستند و ممکن است به شکار انواع قورباغه، حشرات، مارمولک، پرندگان و حتی دیگر گونه‌های عنکبوت بپردازند. آن‌ها با وارد کردن سمی مهلک به بدن قربانی، اندام‌های داخلی را حل کرده و مایع حاصل را مصرف می‌کنند. اگرچه گاهی این عنکبوت انسان‌ را نیش زده، اما بیشتر به‌عنوان موجودی بی‌آزار شناخته می‌شود، به همین خاطر بسیاری از مردم شجاع از این عنکبوت غول‌آسا به‌عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌کنند!

خفاش‌های خون‌آشام (Vampire Bats)

برخلاف بسیاری دیگر از گونه‌های خفاش که بیشتر از انواع میوه تغذیه می‌کنند، این‌گونه به‌خصوص علاقه‌ای خاص به خون دارد. در واقع آن‌ها تمام نیازهای غذایی خود را از خون قربانیان تأمین می‌کنند.

آن‌ها همچون دیگر گونه‌های خفاش شب زی بوده و شب‌ هنگام به شکار می‌روند. حیوانات غرق در خواب و گاهی انسان بهترین منبع برای تأمین خون مورد نیاز این خفاش هستند! البته خوشبختانه آن‌ها آن‌قدر خون نمی‌نوشند تا قربانی به خاطر از دست دادن خون جان خود را از دست دهد. اما از آنجایی که دهان آن‌ها دارای انواع مختلفی از باکتری‌های بیماری‌زا است، گاز آن‌ها می‌تواند باعث انتشار بیماری و حتی عفونت شود.

اگر حین سافاری ماجراجویانه در جنگل‌های آمازون، شب هنگام خود را در قلمروی خفاش‌های خون آشام یافتید، در جست‌و‌جوی آن‌ها به آسمان نگاه نکنید. چراکه این نوع خفاش در حقیقت از راه خزیدن روی زمین خود را به قربانی نزدیک می‌کند. بینی آن‌ها مجهز به سنسورهای تشخیص گرما است که می‌توانند حضور موجودات خون‌گرم را در تاریکی شب شناسایی کند. به‌محض آنکه آن‌ها موقعیت قربانی را مشخص شود، خفاش خود را به او رسانده و دندان‌های تیزش را در بدن قربانی فرو کرده با استفاده از زبانش، خون جاری شده را می‌لیسد. آب دهان خفاش برای پرهیز از لخته شدن خون دارای مواد ضد انعقاد است، در عین حال در بزاق خفاش ماده‌ی بی‌حس کننده‌ای هم وجود دارد که از بیدار شدن قربانی بی‌خبر از همه‌جا جلوگیری می‌کند. پس بهتر است مسافران حین خوابیدن در فضای باز، مراقب خفاش‌های خون‌آشام باشند.

سمورهای غول پیکر  (Giant Otters)

سمورهای غول پیکر ساکن آمازون نام خود را مدیون جثه بزرگ و قابل‌توجه خود هستند، به‌طوری که گاهی طول آن‌ها به ۱.۷ متر هم می‌رسد. ویژگی‌های همچون پره دار بودن پا و نیز بسته شدن سوراخ‌های بینی به این جانور کمک کرده تا یکی از بهترین شناگران حال حاضر رودخانه آمازون بوده و با استفاده از دم عضلانی و قدرتمند خود، استعداد بی‌نظیرش در شنا را به رخ دیگران بکشد.

این سمورهای غول‌پیکر گوشت‌خوار هستند، عمده خوراک آن‌ها را ماهی تشکیل می‌دهد، اما گاهی از مار و انواع خرچنگ هم تغذیه می‌کنند. واضح است که این جثه بزرگ به غذای زیادی نیز احتیاج دارد، به همین خاطر آن‌ها در مواقع ضروری گاهی تا ۳ کیلوگرم هم غذا می‌خورند که البته این امر بسته به جثه‌ی جانور متفاوت است. سمورهای آبی در نگاه اول موجوداتی بیشتر بانمک و دوست داشتنی هستند تا ترسناک و کشنده، اما بد نیست بدانید آن‌ها واقعا می‌توانند یکی از ماشین‌های کشتار رودخانه آمازون باشند. قدرت اصلی آن‌ها البته به‌جز اندازه جالب‌توجه و بزرگ، در زندگی گروهی خلاصه شده است. آن‌ها شکارچیانی ماهر هستند که به‌صورت گروهی (گروه معمولا بین دو تا ۲۰ عضو دارد) شکار می‌کنند و در این حالت حتی از عهده‌ی شکار دیگر شکارچیان بزرگ این منطقه همچون سوسمار و آناکوندا هم برآیند. همین خصوصیت باعث شده تا مردم بومی از این سمورهای غول‌پیکر با عنوان «گرگ‌های رودخانه» یاد کنند.

پلنگ راه راه آمریکایی (Ocelots)

این‌گونه پلنگ که از آن با نام «پلنگچه» هم یاد می‌شود، ساکن‌ جنگل‌های بارانی آمازون است. جثه‌ی این پلنگ چندان از گربه خانگی بزرگ‌تر نیست و حتی در نگاه اول ممکن است بسیار دلفریب و بامزه باشد. اما فراموش نکنید که این گربه‌سان خوش رنگ و لعاب می‌تواند در عین حال برای حفاظت از قلمرو و امنیت خود، به موجودی بسیار خطرناک تبدیل شود.

اگرچه آن‌ها هم مثل گربه‌های خانگی علاقه‌ی چندانی به آب و خیس شدن ندارند، ولی در عین حال شناگرانی ماهر هستند. یا این وجود بیشتر اوقات آن‌ها را در خشکی مشاهده می‌کنید که در جست‌و‌جوی شکارهایی همچون پستانداران کوچک و دوزیستان در گوشه و کنار جنگل پرسه می‌زنند. این جانور شب‌زی از دید خوبی در شب برخوردار بوده و دندان‌های تیزش فرصتی برای زنده ماندن در اختیار شکار قرار نمی‌دهند. این دندان‌های مرگ‌بار به سرعت لاشه شکار را از هم دریده و جانور گوشت حاضر و آماده را می‌بلعد. 

با توجه به جثه کوچک این‌گونه پلنگ، به نظر نمی‌رسد این جانور تهدید چندان بزرگی برای امنیت انسان‌ها باشد. در واقع به نظر می‌رسد آن‌ها بیشتر از سوی ما در معرض تهدید قرار دارند. به‌دلیل شکار بی‌رویه پلنگ راه راه آمریکایی، این مخلوق زیبا این روزها به خاطر پوست خوش آب و رنگ و زیبایش در معرض خطر انقراض قرار دارد. هرچند خوشبختانه به لطف اقدامات احتیاطی و قوانین حفاظت از حیوانات، این‌گونه در بسیاری از زیستگاه‌های مرسوم خود تحت حمایت قرار گرفته و این روزها تا حدی از خطر جسته است.

به پایان این مطلب رسیدیم. اگر روزی شانس تجربه سافاری در آمازون را داشتید، کدام‌یک را برای تماشا از نزدیک انتخاب می‌کردید؟ کدام گونه خطرناک جنگل‌های آمازون بیش از بقیه توجه شما را به خود جلب کرد؟ نظرات خود را ما در میان بگذارید.