راهنمای تحصیل در بلژیک
کشور بلژیک یکی از کشورهای پیشرفته اروپایی است و دانشجویان بین‌المللی بسیاری به‌دنبال ادامه تحصیل در دانشگاه‌های این کشور هستند.
کشور بلژیک یکی از کشورهای قاره اروپا است که وضعيت اقتصادی و سياسی باثباتی دارد و از امن‌ترين کشورهای جهان محسوب میشود. بروکسل، پايتخت بلژيک، مقر اصلی اتحادیه اروپا و بسياری از سازمان‌های بين‌المللی است. از طرفی، هزينه تحصيل و زندگی در بلژيک نيز پايين‌تر از برخی کشورهای اروپايی است. این عوامل باعث شده‌اند تا بلژیک به یکی از بهترین گزینه‌ها برای دانشجویان علاقه‌مند به ادامه تحصیل در خارج تبدیل شود.
چگونگی نظام آموزشی و مدت هر مقطع تحصیلی
تحصيلات پيش دانشگاهی
تحصيلات این دوره در کشور بلژیک بهطور کلی بر سه دسته است : آموزش ابتدايی، متوسطه و دبيرستان.
دوره‌های ابتدايی و متوسطه، شامل آموزش ويژه نظری و عملی با توجه به وضعيت روحی و جسمی کودکان و نوجوانان است. آموزش دبيرستان شامل ۶ سال (از ۱۲ تا ۱۸ سالگی) است که دروس آن در سه سال اول برای همه دانش‌آموزان مشترک است و پس از اتمام آن هر دانش‌آموز می‌تواند به تحصيل در رشته موردعلاقه خود بپردازد. در اين دوره چهار گونه آموزش وجود دارد.
- آموزش عمومی (ASO) آموزش نظری که مبنای آموزش در دبيرستان است.
- آموزش فنی (TSO) آموزش دروس عمومی و فنی که پس از پايان اين دوره، دانش‌آموزان جذب بازار کار می‌شوند.
- آموزش هنری (KSO) آموزش عمومی هنر در سطح گسترده.
- آموزش فنی حرفه‌ای (BSO) آموزش عملی برای نوجوانانی که درصدد کسب مهارت ويژه در کنار آموزش عمومی هستند.
دوره شش ساله آموزش دبيرستان به سه دسته تقسيم میشود که هرکدام دو سال طول می‌کشد.
پس از پايان سومين سال، دانش‌آموز می‌تواند یکی از رشته‌های BSO, KSO, TSO, ASO را انتخاب کند و در مرحله سوم به موضوعات خاص مربوط به انتخاب شغل توجه میشود. پس از پايان اين مرحله دانش‌آموز موفق به اخذ مدرک ديپلم دبيرستان میشود. در بلژیک، برای ورود به آموزش عالی (HO) گذراندن دوره پيش دانشگاهی (BVL) الزامی است.
تحصيلات دانشگاهی
آموزش عالی در بلژيک شامل تحصيلات در دانشگاه يا مؤ‌سسات آموزش عالی است.
در مؤ‌سسات آموزش عالی (HOBU) امکان تحصيل در رشته‌های گوناگون معماری، بهداشت، موسيقی، نمايش و... وجود دارد. برنامه‌های آموزشی طی يک يا دو دوره انجام میشود. دوره اول آموزش همراه با کار عملی، برای دستيابی به مهارت همراه با علم و دوره دوم به صورت دانشگاهی (آکادميک) همراه با پژوهش و همکاری با ديگر دانشگاه‌های داخل يا خارج از کشور است. در حال حاضر حدود ۳۰ مؤ‌سسه آموزش عالی در بلژيک فعاليت دارند.
برای ورود به دانشگاه‌ها ارائه ديپلم دبيرستان بلژيک يا ديپلم دبيرستان کشورهای ديگر که به تأييد وزارت آموزش، تحقيقات و تشکيلات کشور بلژيک رسيده باشد، الزامی است. دانشجويانی که مايل به تحصيل در رشته‌های فنی و مهندسی، پزشکی و دندانپزشکی هستند، بايد در امتحان ورودی نيز شرکت کنند. تحصيلات دانشگاهی در بلژيک در حال حاضر شامل ۱۸ رشته تحصيلی با ۸۰ گرايش است.
نظام آموزشی به دو صورت نيم سال و سالانه است. هر سال تحصيلی شامل دو نيم سال ۱۳ هفته‌ای يا يک نظام سالانه ۲۶ هفته‌ای است. کشور بلژيک به دو منطقه فرانسوی زبان و هلندی زبان تقسيم میشود که البته در دانشگاه‌ها نيز تدريس و تحصيل به اين دو زبان صورت می‌گيرد.
دوره‌های تحصیلی
مقاله‌های مرتبط:
دوران تحصيلات دانشگاهی در بلژیک به سه دوره تقسيم میشود؛
۱. دوره اول (First Cycle) که ويژه دروس پايه است و دو تا سه سال طول می‌کشد. در پايان دوره مدرک Kandidaat) Candidate) اعطا میشود که البته به معنی اتمام تحصيلات نيست و به آن Intermediate Academic Degree گفته میشود.
۲. دوره دوم (Second Cycle) که دو تا چهار سال بعد از دوره اول است و در پايان آن مدرک Licentiaat) Licentiate) اعطا میشود. اين مدرک در سطح Master است. شرط ورود به اين دوره نيز داشتن مدرک Kandidaat است.
بعداز دوره دوم در بعضی از دانشگاه‌های بلژیک گذراندن دوره های Advanced Academic Trainig در يک يا دو سال تحصيلی که فقط کار پژوهشی و گاهی هم درس را شامل میشود، بسيار رايج است. در اين دوره‌های تخصصی از دانشجو می‌خواهند که در موضوعی خاص عميقا پژوهش کنند. اين گونه دوره‌ها مخصوص هستند و گاهی در پايان مدارک DEC1،DEC2 ياDEA به دانش‌آموختگان اعطا میشود. شرط ورود به اين دوره‌ها داشتن مدرک Licentiaat است.
۳. دوره سوم (Third Cycle) اين دوره سه تا پنج سال طول می‌کشد که در پايان آن مدرک Doctor) Ph.D) اعطا میشود. در اين مدت دانشجو پژوهشی گسترده و بسيار تخصصی را همراه استاد مشاور خود انجام می‌دهد. البته در بعضی دانشگاه‌ها شرکت در کلاس‌ها و سمينارها نيز متداول است. نوشتن رساله لازم است و دفاع از آن در يک جلسه عمومی صورت می‌پذيرد.
شرط ورود به دوره داشتن مدرک Licentiaat است و ارائه سوابق تحصيلی، سوابق حرفه‌ای و معرفی استادانی که به خوبی می‌توانند درباره دانشجو و توانايی‌های او نظر دهند، الزامی است. سپس شورای دانشگاه با بررسی کليه مدارک نظر خود را می‌دهد. برای شروع دوره دکتری نيز شرط اساسی، مجوز همين شورای دانشگاه است.
نحوه ارزشيابی مدارک تحصیلی
۱. مدارک Kandidaat) Candidate) و کليه مدارک و تحصيلات نيمه‌تمام دانشگاهی (آکادميک) شامل دو يا سه سال تحصيل، «کاردانی» ارزشيابی میشود.
۲. مدارک Licentiaat) licentiate) «کارشناسی ارشد» ارزشيابی میشود.
۳. مدارک 1DEA, DEC2, DEC بعد از Licentiaat) Master) در صورتی که در سطح مدارک Master (کارشناسی ارشد) باشد، «کارشناسی ارشد» ارزشيابی میشود.
۴. مدارک Doctor) Ph.D) به شرط داشتن کارشناسی ارشد، «دکتری» ارزشيابی میشود.
زبان مراکز آموزشی و دانشگاهی
تحصیلات دانشگاهی در بلژیک با توجه به زبان آموزش به دو دسته تقسیم میشود: دانشگاه‌هایی که در آن به زبان هلندی تدریس میشود و دانشگاه‌های فرانسوی زبان. به غیر از فرانسوی و هلندی، آلمانی هم از زبان‌های رسمی این کشور است، هرچند که درصد کمی از جمعیت این کشور به این زبان صحبت می‌کنند. با اینکه در بیشتر دانشگاه‌های بلژیک به زبان‌های فرانسوی و هلندی آموزش داده میشود، ولی زبان تدریس در اغلب رشته های مقطع دکتری انگلیسی است.
میانگین هزینه تحصیل در مقاطع مختلف
دانشگاه‌های بلژیک شهریه‌های متفاوتی را بر مبنای منطقه‌ای که در آن قرار دارند، از دانشجویان دریافت می‌کنند. بهطور کلی، بلژیک به سه منطقه جامعه فلامان، جامعه فرانسوی و جامعه آلمانی تقسیم میشود و اغلب دانشگاه‌های این مناطق شهریه‌ای بیش از ۸۳۵ یورو در سال از دانشجویان کشورهای اتحادیه اروپا دریافت نمی‌کنند.
دانشجویانی که از خارج از اتحادیه اروپا برای تحصیل به بلژیک می‌آیند، شهریه‌ای مطابق با دستورالعمل‌های ARES (اداره پژوهش و تحصیلات تکمیلی) پرداخت می‌کنند. اما در هر صورت شهریه دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا نباید بیش از ۵ برابر شهریه‌های عادی (۴۱۷۵ یورو) باشد.
میانگین هزینه زندگی در سال برای یک دانشجو
هزینه‌های زندگی در بلژیک بسته به شهری که دانشجو در آن زندگی می‌کند، متفاوت است. برای مثال، بروکسل، پایتخت بلژیک، گران‌ترین شهر این کشور محسوب میشود. هزینه ماهیانه زندگی در شهرهای دانشجویی بلژیک بهطور متوسط از قرار زیر است:
- آنتورپ: حدود ۸۵۰ یورو
- بروکسل و گنت: بین ۸۰۰ تا ۹۵۰ یورو
- لون: ۷۲۰ تا ۸۲۰ یورو
- لیژ: بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ یورو
محدودیت سنی برای تحصیل در بلژیک
محدودیت سنی خاصی برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های بلژیک وجود ندارد.
برترین دانشگاه‌های بلژیک
| دانشگاه | رنکینگ جهانی بر اساس وب‌سایت topuniversities |
| KU Leuven | ۷۱ |
| Ghent University | ۱۲۵= |
| (Université catholique de Louvain (UCL | ۱۵۳ |
| (Vrije Universiteit Brussel (VUB | ۱۸۲= |
| Universite libre de Bruxelles | ۲۰۵= |
| University of Antwerp | ۲۰۱= |
| Université de Liège | ۳۱۹= |
| University of Mons | ۵۵۱-۶۰۰ |
بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های بلژیک
امکان دریافت بورسیه تحصیلی برای دانشجویان خارجی مشغول به تحصیل ر دانشگاه‌های بلژیک وجود دارد. این بورسیه‌ها توسط برخی از دانشگاه‌ها، دولت (Master Mind Scholarships)، اداره پژوهش و تحصیلات تکمیلی (ویژه دانشجویان کشورهای در حال توسعه) و سایر آژانس‌ها و سازمان‌ها (مانند Erasmus Mundus Scholarships) در بلژیک ارائه میشود. (بورسیه‌های سال تحصیلی ۲۰۱۹-۲۰۱۸)
تعطیلات پایان سال تحصیلی
دانشگاه‌های بلژیک ترم اول را از هفته سوم سپتامبر آغاز می‌کنند و هیچ تعطیلات پاییزی وجود ندارد. همچنین، شروع کار کالج‌ها یک هفته زودتر و از هفته دوم ماه سپتامبر است که این وقفه یک هفته‌ای به تعطیلات پاییزی اختصاص دارد. پس از این دوره تعطیلات کریسمس آغاز میشود که دانشجویان از آن برای آماده شدن در امتحانات استفاده می‌کنند. پس از برگزاری امتحانات به دانشجویان یک هفته تعطیلات داده میشود که به تعطیلات بین ترمی شناخته میشود.
بیمه تحصیلی و درمانی دانشجو در بلژیک
بیمه سلامت برای دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا جهت استفاده از خدمات درمانی و بهداشتی کشور بلژیک اجباری است و دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا باید کارت سلامت داشته باشند. هزینه‌ای که هر دانشجو برای سه ماه باید پرداخت کند ۵۰ یورو است.
آب و هوای بلژیک
آب و هوای بلژیک معتدل است و شباهت بسیاری به آب و هوای جنوب کشور انگلیس دارد. از این‌رو، بلژیک همواره دارای آسمانی صاف و تمیز است. تپه‌های موجود در قسمت مناطق شرقی بلژیک به‌دلیل بارش و رطوبت بالا و همچنین هوای سرد اغلب در بهار و تابستان سرسبز بوده و دارای طبیعت رؤیایی و چشم‌نوازی هستند. اغلب تپه‌ها در شرایط آب و هوای بلژیک به‌خصوص در فصل زمستان پوشیده از برف است و در فصل تابستان و بهار با گل‌ها و درختان سرسبز زیبا پوشیده شده‌اند.
کار و ویزای دانشجویی در بلژیک
دانشجویان خارجی که شهروندکشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا (EU) یا کشورهای ناحیه‌ی اقتصادی اروپا (EEA) نیستند، برای تحصیل در بلژیک نیاز به ویزای دانشجویی دانشجویی دارند. نکته قابل‌توجه اینکه بلژیک یکی از اعضای پیمان شینگن است و ویزای دانشجویی بلژیک نیز از زیرمجموعه‌‌های ویزای شینگن محسوب میشود.
ویزا تحصیلی بلژیک به دو صورت کوتاه مدت (تا ۹۰ روز) و بلند مدت (بیش از ۹۰ روز) قابل درخواست است. به‌منظور ادامه تحصیلات آکادمیک در بلژیک متقاضیان باید برای ویزای بلند مدت (D) از طریق سفارت بلژیک در تهران اقدام کنند.
مدارک مورد نیاز برای این نوع ویزا به شرح زیر است:
۱. فرم تکمیل شده ویزا
۲. پاسپورت که حداقل یک سال اعتبار داشته باشد
۳. نتیجه ثبت نام دانشجوی عادی (دانشجویان آزاد یا دوره های خاص شامل این نوع ویزا نمی‌شود)؛ این مدرک در سه حالت مورد قبول است:
- برگه ثبت نام
- برگه پذیرش
- برگه ثبت نام در آزمون ورودی
۴. منابع مالی کافی: منبع مالی نظیر حساب بانکی که ماهانه ۶۳۱ یورو را نشان داده باشد.
۵. مدارک پزشکی دال بر نداشتن بیماری‌هایی که سلامت جامعه را به مخاطره اندازد.
۶. نامه عدم سوء پیشینه برای متقاضیان بالای ۲۱ سال
۷. مدارک تحصیلی
۸. Support letter و مدارکی که دوره مورد نظر را تشریح کند
۹. مدرک زبان مرتبط با زبان دوره تحصیلی
نکته: تمامی مدارکی که به زبان فارسی ارائه می‌شوند، باید پس از ترجمه به تایید سفارت نیز برسد.
در نهایت تمام مدارک ارسال شده به سفارت یا کنسولگری به اداره ای به نام Aliens Office ارسال می‌شوند تا تصمیم نهایی گرفته شود.
اخذ ویزا برای والدین یا همسر دانشجو
طبق قوانین بلژیک امکان همزمان اخذ ویزا برای دانشجوی بورسیه و همسر و فرزندان وجود ندارد، مگر اینکه همسر نیز دارای پذیرش دانشجویی باشد. دانشجو می‌تواند پس از سفر به بلژیک برای درخواست ویزای همسر اقدام کند.
شرایط کار دانشجویی
دانشجویان خارجی که در حال تحصیل در بلژیک هستند، مجوز کار نوع C را دارند که به آن‌ها این اجازه را می‌دهد تا در مقطع لیسانس ۱۰ ساعت در هفته، در مقطع فوق لیسانس ۲۰ ساعت در هفته و در مقطع دکتری ۳۰ ساعت در هفته بتوانند کار کنند. البته در هنگام تعطیلات مدارس و دانشگاه‌ها، دانشجویان خارجی برای کار کردن نیازی به مجوز کار ندارند.
دیدگاه