افراط و تفریط در استفاده از ارز مسافرتی

از زمانی که ارز دارای یک نرخ رسمی و یک نرخ غیر رسمی شده است، هزینه سفر به برخی مقاصد، با برگشت ارز خریداری شده با قیمت دولتی و فروش آن در بازار آزاد، سر به سر بوده یا بسیار ارزان‌قیمت تمام خواهد شد.

کارشناسان در این زمینه معتقد هستند که با شرایط ارزی کنونی، اختصاص ارز مسافرتی با قیمتی پایین‌تر از بازار آزاد به گردشگران خروجی غیرمنطقی بوده و فشاری مضاعف بر منابع ارزی دولت وارد می‌کند. از سویی دیگر، از آنجا که خرید و فروش ارز با نرخ غیردولتی قاچاق محسوب می‌شود، مسافرانی که ملزم به سفرهای گوناگون به خارج از کشور هستند، ناچار خواهند بود تا بخشی از نیاز خود به ارز را از طریق بازار آزاد تامین کنند، که این امر آن‌ها را به قانون‌شکنی ترغیب خواهد کرد.

علاوه بر آن، با دریافت ارز دولتی این امکان برای گردشگران وجود دارد که در صورت مدیریت مخارج خود، صرف نظر از هزینه‌های اولیه مانند ویزا و بلیت، با دریافت ارز دولتی بتوانند سفری رایگان را برای خود رقم بزنند.

برای مثال، اگر گردشگری برای سفر به کشوری که با ایران مشترک‌المنافع نیست، ۱۰۰۰ یورو نرخ دولتی دریافت کند؛ دو حالت رخ خواهد داد. حالت اول این است که ۱۰۰۰ یورو از مقدار مورد نیاز گردشگر کمتر است و او برای جبران مابقی آن به بازار آزاد رجوع کند؛ و حالت دوم این است که ۱۰۰۰ یورو از میزان مورد نیاز گردشگر بیشتر است، اما هیچ‌کس از دریافت ارز با نرخ دولتی و ارزان چشم‌پوشی نخواهد کرد، چرا که به هنگام برگشت می‌تواند ارز خود را در بازار آزاد به قیمت گرانتری به فروش رساند.

کارشناسان بر این عقیده هستند که دولت باید ارز مسافرتی را قطع کرده و با آزاد‌سازی بازار یا دست کم ایجاد ساز‌و‌کار تهیه ارز سفر به نرخ بازار آزاد، اجازه تهیه ارز را به گردشگران بدهد. بدین ترتیب نه تنها منابع ارزی کشور اتلاف نخواهد شد، بلکه هر مسافر می‌تواند بر حسب نیاز و توان مالی خود ارز دریافت کند.