زیبایی های تاریخی سوریه، آنگونه که قبل از جنگ بودند
جنگ سوریه موجب تلفات سهمگین انسانی و تخریب گسترده زیرساخت‌های کشور شده و بناهای باستانی این کشورِ زیبا و قدیمی را نابود کرده است. مجموعه عکس‌های «سوریه قبل از طوفان» اما، یادآور حسرت‌بار از روزهای خوب سوریه هستند.
سوریه کشوری با قدمت و فراز و فرود تاریخی، سرزمینی تمدن‌ساز به شمار می‌رفته است، تمدنی که هنوز هم از بناهای تاریخی مخروبه در پالمیرا و افسانه‌های قدیمی دمشق احساس می‌شود؛ با این وجود جنگِ وحشتناک زخمی عمیق بر چهره زیبای سوریه بر جا گذاشته است؛ زخمی که به این زودی‌ها هم التیامی نخواهد یافت...
مقاله‌های مرتبط:
در سال ۲۰۰۹ میلادی، یعنی ۲ سال پیش از شروع جنگ در سوریه، پیتر آرون که یک عکاسِ بناهای معماری است، به سوریه سفر کرده بود تا با دوربین خود عکس‌هایی از زیبایی‌ها و جذابیت‌های بناهای تاریخی این کشور شکار کند.
آرون به خاطر علایق و ملاحظات سبکی و زیبایی شناختی خود دوربین را در حالت «مادون قرمز» قرار داده تا قدرت بیشتری برای بازی با نور در تصاویر داشته باشد. به این ترتیب، تیرگی آسمانِ آبی، انعکاس درخشش نور روی برگِ درختان، و بافت اشیایی مانند سنگ در تصاویر با جلوه‌ای خاص ثبت شده‌اند.
آرون در سفر خود عکس‌های تاثیرگذاری از بناهای تاریخی سوریه در پالمیرا، دمشق و حلب گرفته که زیبایی و شگفتی آن‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. بناهایی که در کمال تاسف باید گفت، بیشتر آن‌ها نابود شده و از گزند جنگ جان سالم به در نبرده‌اند. همین به عکس‌های آرون حالتی نوستالژیک و حسرت‌بار بخشیده و تاثیر آن را دوچندان می‌کند.
پروژه عکاسی آرون در حکم یک مستند تاثیرگذار و درخور از تاریخ و فرهنگ سوریه عمل می‌کند و نتیجه نهایی کار در «دوسالانه معماری ونیز» نظرها را به خود جلب می‌کند. (از ۲۶ مِی ۲۰۱۸ تا ۲۵ نوامبر)
مجموعه عکس‌های آرون تحت عنوان «سوریه قبل از طوفان» در قالب ۴۰ عکس سیاه و سفید به نمایش گذاشته شده تا بازدیدکنندگان از بیِنال ونیز را در تجربه‌اش شریک کند. آرون زمانی برای سفر به سوریه ترغیب شد که کتابی درباره تاریخ این کشور خواند، پس از آن برای بیش از دو هفته به همراه یک راهنما در سوریه سفر کرد تا عکس‌های خود را قبل از آنکه دیر شود، از این سرزمین ثبت کند.
قلعه حلب، عکس از پیتر آرون
البته که در آن زمان کسی از جنگ خبر نداشت و آن را پیش‌بینی نمی‌کرد، اصلا خود پیتر هم در آن زمان به نیتِ عکاسی صرف به سوریه نرفته و به چشم یک پروژه حرفه‌ای به آن نگاه نمی‌کرد، بلکه این برای او در حکم یک «سفر» بود، سفری که علایق او به عکاسی، معماری و بناهای تاریخی، را نیز تامین می‌کرد.
با این وجود بعد از آن که جنگ شروع شد، عکس‌های آرون اهمیت ویژه‌ای پیدا کردند. بناهای زیبا و باستانی یکی یکی از بین رفتند تا عکس‌های آرون جای خالی آن‌ها را به تلخی یادآوری کند.
هرچه جنگ پیش رفت و آتش آن شعله‌ورتر شد، عکس‌ها ارزشمند‌تر شدند؛ آرون می‌گوید:
اگر می‌دانستم که چنین جنگی در می‌گیرد، قطعا بیشتر در سوریه مانده و عکس‌های بیشتری در سفر خودم ثبت می‌کردم.
بناهایی مانند قلعه شوالیه‌های صلیبی و آثاری از شهر باستانی یوگاریت در حوالی لاذقیه در عکس‌های آرون خودنمایی می‌کنند. آرون ضمن تمجید از تاریخ و قدمت سوریه از غنا و تنوعِ تاریخی-معماری این کشور می‌گوید و دمشق را با رم ایتالیا و پالمیرا را با پترای اردن مقایسه می‌کند؛ همه این گفته‌ها افسوس ویرانی سوریه را صدچندان می‌کند.
نمایی داخلی از قلعه شوالیه‌ها، عکس از پیتر آرون
اگرچه که این «ویرانی» ارزش کارِ عکاس و میزان توجه به آن را افزایش می‌دهد، عکس‌ها در حقیقت به شکلی کنایی توصیفی این‌چنین دارند: «روزی روزگاری سوریه؛ زمانی که هنوز جنگی نبود...»
آرون در توصیفِ مشاهدات خود از سوریه می‌گوید:
اکثر ما دیدگاه درستی از میزان غنا و پیچیدگی فرهنگ و تاریخ در سوریه نداریم، به این علتِ واضح که هرگز به آنجا نرفته‌ایم؛ اما جنبه دیگر آن است که هیچ‌کس چنین فرجام تلخی را برای سوریه پیش‌بینی نمی‌کرد تا به دنبالِ مقایسه‌ی پیش از جنگ-قبل از جنگ در این کشور باشد.
اما آنچه به عکس‌های پیتر عمق و قدرت ارزیابی می‌دهد، آن است که عکس‌های او شامل تصاویری از زندگی روزمره مردم، فعالیت‌ها و سبک زندگی آن‌ها هم هست. تصاویری از خیابان‌ها، رستوران‌ها و بازارها در مجموعه او به چشم می‌خورند. در حقیقت عکس‌ها منعکس‌کننده آن هستند که مردم سوریه نیز همانند تاریخ و بناهای باستانی این کشور روزی «خوب، زیبا و خوشحال» بوده‌اند.
محوطه داخلی مسجد ابراهیم در قلعه حلب، عکس از پیتر آرون
آرون از تجربه حضور خود در سوریه به عنوان یک «خارجی» با عنوان «فوق‌العاده عالی» یاد می‌کند و می‌گوید:
مردم در سوریه به گذشته و تمدن تاریخی خود افتخار می‌کردند و حساسیت زیادی در محافظت از بناهای باستانی کشورِ خود داشتند. سوری‌ها در مورد خارجی‌ها مهمان‌نواز و البته کنجکاو بودند، آن‌ها افرادی تحصیل‌کرده و بافرهنگ به نظر می‌رسیدند.
به هر حال برای کسانی که سوریه را ندید‌ه‌اند، یک کتاب تصویری در ۸۶ صفحه منتشر شده که شامل عکس‌های پیتر آرون در این کشور است و در دسترس علاقه‌مندانی که مایل به نگاه به سوریه پیش از جنگ هستند، قرار گرفته است.
دیدگاه