روستایی در چین که مقهور طبیعت شد

توسعه‌ی شگفت‌انگیز در چین طبیعت این کشور را به طور کامل به عقب رانده است؛ اما طبیعت اطراف یک روستا توانسته است زمین‌های فراموش شده‌ی آن را مجددا احیا کند. روستای «هاتووان» (Houtouwan) در شرق شانگهای، زمانی یک روستای ماهیگیری پر رونق بود که ساکنان آن، در دهه‌ی ۱۹۹۰ آنجا را به امید آینده‌ای بهتر ترک کردند و به چین رفتند. از سال ۲۰۰۰، حدود ۹۰۰٬۰۰۰ روستا در سرتاسر چین به خاطر شهرنشینی ساکنان آن، به طور کامل خالی و از بین رفته است.

هاتووان، زمانی یک جامعه‌ی کوشا و ماهیگیر با خانه‌هایی آجری بود که در تپه‌های شیب‌دار جزیره‌ی «شنگشان» (Shengshan) بنا شده بود. اما، این روستا اکنون خالی از سکنه است و به قدری چمن روی خانه‌های آن روییده است که گویی، یک لحاف از جنس چمن روی آن پوشانده‌اند. این روستا که در گذشته منطقه‌ی مهمی بوده است، یکی از چندین روستای کوچک چینی است که بعد از ترک ساکنان آن با هدف یافتن آینده‌ی بهتر در شهرهای بزرگ، تبدیل به بیابان شده‌اند.

روستای هاتووان، در جزیره‌ی شنگشان در شرق شانگهای

هاتووان، یکی از ۴۰۰ روستایی است که جزیره‌های «شنگسی» (Shengsi)، در شرق استان «چجیانگ» (Zhejiang) چین را تشکیل می‌دهند. این جزیره که در فاصله‌ی چند ساعتی خلیج «هانگژو» (Hangzhou) قرار گرفته، در تضاد کامل با منظره‌ی شهری پر جنب و جوش شانگهای است که در ذهن خیلی از غربی‌ها، زمانی که به چین پر جمعیت فکر می‌کنند، نقش می‌بندد. این روستای دورافتاده، به تازگی، توجه گردشگرانی را به خود جلب کرده است که دور از شلوغی‌های شهری شانگهای، به دنبال کمی فضای سبز می‌گردند.

این روستای دورافتاده در ابتدای دهه‌ی ۱۹۹۰ و با کوچ ماهیگیران و خانواده‌های آن‌ها به چین که در آرزوی زندگی بهتر انجام شد، متروکه شد. سال‌ها بعد در سال ۲۰۱۵، این روستا دوباره کشف و مشاهده شد که پوشش گیاهی به طور کامل خانه‌های خالی و مسیرهای پیاده‌روی را دربر گرفته است. هاتووان در حال حاضر خالی از سکنه است و به قدری چمن روی خانه‌های آن روییده که گویی، لحافی از چمن روی آن پوشانده‌اند. 

یک عکاس آماتور اهل شانگهای که خود را «کینگ جیان» (Qing Jian) می‌نامد، اولین عکس‌های خود از این روستای ساحلی را سه سال پیش و در سفری که به شنگشان داشت، گرفت. او می‌گوید:

روستاهایی که در نزدیکی آن قرار دارند، هنوز هم مسکونی هستند؛ فقط هاتووان کاملا خالی شده است.

عکس‌های حیرت‌انگیز این منطقه‌ی فراموش شده، منتشر شدند و توجه گردشگرهایی که مایل بودند نیروی مادر طبیعت را با چشم‌های خود ببینند، را به خود جلب کرد. مسافران، تنها عاملی هستند که آرامش این روستا را در فاصله‌ی ۱۴۰ کیلومتری شانگهای که به تصرف دوباره‌ی علفزار درآمده و شرایطی افسانه‌ای دارد و دارای چشم اندازی از آبشارهای دریای شرق چین است، به هم می‌زنند.

در حال حاضر، بطری‌های آب تنها اقلام موجود برای فروش در این روستا هستند. قبل از این مسافران به صورت آزادانه و رایگان وارد روستا می‌شدند و در روستای هاتووان قدم می‌زدند، اما سال گذشته مسئولین محلی مبلغ ۵۰ یوان (حدود ۷ دلار و ۸۰ سنت) را به عنوان حق ورودی تعیین کرده‌اند و گردش‌های بازدیدکنندگان را تنها به یک دور پیاده‌روی در این روستا که گویی زمان در آن ایستاده است، محدود کرده‌اند.

زمین‌های تپه‌ای شکل در جزیره‌ی شانگشن در کنار آسمان آبی آن، منظره‌ای زیبا به این روستا بخشیده است

روستای هاتووان در سال ۱۹۵۰ تاسیس شد و طی دهه‌ها، به خاطر درآمدی که از دریا به دست می‌آورد، منطقه‌ای ثروتمند بود. این روستا اکنون دیگر کامل با گیاهانی که بیش از حد روییده‌اند، پوشیده شده و هر روز میزبان گردشگرانی است که آرزوی دیدن کمی طبیعت سبز و دست‌نخورده را دارند.

اما بالاخره ثابت شد که بندر کوچک آن برای کشتی‌های بزرگی که برای استمرار ماهیگیری منطقه لازم بودند، بسیار کوچک است و کشتی‌ها به بندرهای دیگر تغییر مکان دادند. دریاهای بزرگی که در زمان‌های خاصی از سال به ساحل می‌کوبیدند، شرایط را برای تخلیه‌ی بار قایق‌های کوچک خطرناک می‌کرد و این شرایط به آن معنی بود که تنها راه ارتباطی با جوامع دیگر شنگشان، مسیر مارپیچ و شیب‌داری بود که باید به آهستگی و با مشقت زیاد پیمود.

زنی که خود را وانگ معرفی کرد، می‌گوید:

زمانی که نوزادی به دنیا می‌آمد، وقتی که بچه‌ها به مدرسه می‌رفتند یا وقتی که سالخورده‌ها مریض می‌شدند، فقط و فقط همین راه کوچک را برای عبور و مرور داشتیم.

وانگ که در گذشته ساکن این روستا بود و اکنون، در دهه‌ی پنجم عمر خود به سر می‌برد، این روزها به عنوان مسئول امنیت به این منطقه برگشته است تا پول بیشتری به دست بیاورد و مراقب گردشگران باشد.

این جزیره مانند صحنه‌ای از یک مجموعه فیلم به نظر می‌رسد که تقریبا هر متر از ساختمان‌های سنگی آن پوشیده از درختان انگور است. تاک‌هایی که از خانه‌ها بالا رفته‌اند، در امتداد مسیرها ریشه دوانده‌اند و از پنجره‌ها به داخل خانه‌ها خزیده‌اند، صحنه‌ای زیبا و دل‌انگیز را رقم زده‌اند. مکانی که در گذشته روستایی پر رونق بوده است و خانه‌ی ماهیگیران زیادی بود، اکنون تبدیل به مکانی وهم‌آور و متروک شده که گیاهانی بی‌شمار در آن رشد کرده است.

وانگ می‌گوید:

وقتی که سن‌مان کمتر بود، ساحل رفتن و جمع‌آوری غذاهای دریایی، کار سرگرم‌کننده‌ای برای ما بود.

آن وقت‌ها مردم پول بیشتری داشتند، آن‌ها یکی بعد از دیگری روستا را ترک کردند و به شهر رفتند. این اتفاقی بود که برای ما افتاد.

اما در میانه‌ی دهه‌ی ۱۹۹۰، بسیاری از ساکنان دهکده‌ای که زمانی ۳۰۰۰ سکنه داشت، آن را ترک کردند و به شهری در همان جزیره رفتند.

محیط روستای هاتووان که شباهت زیادی به داستان‌های پری‌های دریایی دارد، گردشگران را به این منطقه کشانده است

دریاهای بزرگی که در زمان‌های خاصی از سال به ساحل می‌کوبیدند، شرایط را برای تخلیه‌ی بار قایق‌های کوچک خطرناک می‌کرد و این شرایط به آن معنی بود که تنها راه ارتباطی با جوامع دیگر شنگشان، مسیر مارپیچ و شیب‌داری بود که باید به آهستگی و با مشقت زیاد پیمود.

این روستای ساحلی اکنون خالی از سکنه است؛ چرا که ماهی‌گیران به این نتیجه رسیدند که نقل مکان به سرزمین اصلی چین برای ‌آن‌ها به صرفه‌تر و اقتصادی‌تر بود. بسیاری از روستاهای چین در نتیجه‌ی توسعه‌ی اقتصادی، فقدان راه‌های ارتباطی، فقر و تغییرات اجتماعی و چندین عامل دیگر، به طور کلی از بین رفته‌اند. «فنگ جیسی» (Feng Jicai)، مورخ، پیش از این به روزنامه‌های چینی گفته بود که تقریبا ۹۰۰۰۰۰ روستا در نقاط مختلف چین در ابتدای این قرن، خالی از سکنه یا به کلی، نابود شده‌اند.

در سال ۲۰۱۴، محققان چینی با انجام سفری هفت ماهه و بازدید از ۹۱ روستای دورافتاده، به بررسی شهرک‌سازی سریع در مناطق روستایی این کشور پرداختند. آن‌ها متوجه شدند که روستاهایی که ارزش توسعه‌ای زیادی داشتند، با ساختن فروشگاه‌ها و رشد گردشگری در محل تبدیل به مناطقی تجاری شدند؛ ولی برخی دیگر از روستاها به خاطر ترک منطقه توسط روستاییان جوان و مهاجرت به شهر برای یافتن کاری بهتر، متروکه شده‌اند.

روستای «چائولی» (Chaolei Village) در شهر «فوژو» (Fuzhou City)، زادگاه «چن جینگرون» (Chen Jingrun) ریاضیدان مشهور چینی، به دلیل ساخت ایستگاه راه‌آهن فوژو به کلی تخریب شد. 

یکی دیگر از دهکده های دورافتاده به نام «مایجیپینگ» (Maijieping)، که در شهر یانشی، استان هنان، و در ارتفاع ۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده، محل زندگی چهار فرد سالخورده است و همه‌ی خانواده‌های جوان آن به شهرهای همسایه نقل مکان کرده‌اند. ولی، شاید روستای هاتووان معروف‌ترین روستای ارواح باشد که به خاطر احیای افسانه‌وار و شگفت‌انگیز آن به شهرت رسیده است.