نیش پشه ها در سفر؛ راه هایی برای پیشگیری

جلوگیری از نیش پشه‌ها، همیشه باعث جلوگیری از بیماری‌هایی چون مالاریا، تب دنگی، چیکونگونیا، ویروس زیکا، تب زرد و بسیاری بیماری‌های عفونی دیگر می‌شود که از طریق پشه‌ها منتقل می‌شوند. پشه‌ها در ساعات مختلف روز نیش می‌زنند و ویروس‌ها و بیماری‌های عفونی‌ای را منتقل می‌کنند که از تمام آن‌ها باید پیشگیری شود. پشه‌های ناقل مالاریا، بطور معمول بین غروب تا طلوع نیش می‌زنند. در آفریقا، اوج فعالیت گزش پشه‌های مالاریا نیمه شب اتفاق می‌افتد، اما در آمریکای جنوبی و جنوب شرق آسیا، این پشه‌ها غروب‌ها شروع به نیش زدن می‌کنند. پشه‌های ناقل بیماری‌های عفونی دیگر مانند تب دنگو، ویروس زیکا، تب زرد و غیره، فعالیت خود را در طول روز انجام می‌دهند.

دفع حشرات

راه‌های زیادی برای دفع حشرات وجود دارد. کمیته مشورتی پیشگیری از مالاریا در مسافران (ACMP)، استفاده از دفع‌کننده‌هایی را پیشنهاد می‌کند که پایه‌ی DEET (نوعی ماده شیمیایی، به شکل روغن زرد رنگ، که برای دفع حشرات به تن یا لباس می‌زنند) داشته باشند. اگر این ماده در دسترس نبود یا استفاده از آن غیرممکن بود، جایگزین‌های دیگری هم (برای این ماده) وجود دارد، که البته به اندازه DEET اثربخش نیستند.

۱. DEET

حدود ۵۰ سال است که از DEET برای دفع حشرات استفاده می‌شود و غلظت آن از ۲۰ درصد تا ۱۰۰ درصد متغیر است. طول اثربخشی آن بستگی به میزان غلظتش دارد، به عنوان مثال، مدت ماندگاری DEET ۲۰ درصد، بین ۱ تا ۳ ساعت، ۳۰ درصد ۶ ساعت، و ۵۰ درصد تا ۱۲ ساعت است.

• اگر مایل بودید ضدآفتاب و DEET را با هم استفاده کنید، اول ضدآفتاب را بزنید. اثربخشی دفع‌کننده حشرات زودتر از ضدآفتاب از بین می‌رود، بنابراین بهتر است آن را روی ضدآفتاب تجدید کنید.
• در صورت استفاده همزامان از ضدآفتاب و DEET، از ضدآفتاب ۳۰ تا ۵۰ درصد استفاده کنید.
• برای کودکان زیر ۲ ماه از DEET استفاده نکنید.
• استفاده از DEET در دوران بارداری هیچگونه ممانعتی ندارد. از‌ آنجا که مالاریا در زمان بارداری بسیار جدی و خطرناک است، حتما استفاده از DEET با غلظت ۵۰ درصد برای جلوگیری از این بیماری پیشنهاد می‌شود. استفاده از این ماده حتی در زمان شیردهی و برای کودکان بالای ۲ ماه نیز مشکلی ندارد.
• استفاده از DEET با غلظت زیر ۲۰ درصد در هیچ شرایطی مناسب نیست. این ماده می‌تواند به برخی مواد ترکیبی مانند پلاستیک و نایلون آسیب بزند، بنابراین از تماس این مواد با DEET جلوگیری کنید.

۲. ایکاریدین یا پیکاردین (Icaridin)

خاصیت و کارایی ایکاریدین را با DEET برابر دانسته‌اند. این ماده نیز غلظت‌های مختلفی دارد  و کسانی که می‌خواهند برای جلوگیری از نیش پشه از آن استفاده می‌کنند، پیشنهاد می‌کنیم غلظت آن کمتر از ۲۰ درصد نباشد. درصورت مصرف حتما دستورالعمل کارخانه (که روی آن نوشته شده است) را دنبال کنید.

۳. روغن لیمو اکالیپتوس

این روغن به اندازه یک LEET پانزده درصدی، اما در مدت زمان کوتاه‌تری کارایی دارد.

۴. 3-ethlyaminopropionate

این ماده نیز می‌تواند جایگزین DEET بیست تا بیست‌وپنج درصد، اما با مدت زمان کوتاه‌تر باشد.

۵. روغن سیترونیلا یا سنبل هندی

این روغن می‌تواند دافع پشه‌ها باشد، اما مدت زمان اثربخشی آن کوتاه است، بنابراین آن را پیشنهاد نمی‌کنیم.

پوشاک

پوشش کامل احتمال نیش پشه‌ها را کاهش می‌دهد، بنابراین سعی کنید به جای جلیقه، شلوارک و لباس‌های آزاد، از لباس‌هایی با یقه بلند، رنگ روشن، آستین بلند و شلوار استفاده کنید. در مکان‌های گرم لباس‌های نازک، گشاد با رنگ روشن بپوشید. جاهایی از بدن که بدون پوشش هستند را حتما با DEET حداقل ۳۰ درصد یا جایگزین‌های نام برده محافظت کنید.

برای محافظت بیشتر، لباس‌های شما باید به دافع حشرات آغشته یا اسپری شده باشد.

بسته‌ها و اسپری‌هایی از این دست در داروخانه‌ها و لوازم سفرفروشی در دسترس هستند. پیشنهاد می‌کنیم حتما از دستورالعمل روی جلد پیروی کنید. لباسی که آغشته شده است را مدام نشویید، زیرا ماده دافع حشرات اثربخشی خود را از دست می‌دهد.

پشه‌بندها

حفاظت پشه‌بندها، درصورتی که با تورهایی که از قبل به مواد دافع حشرات (مانند پیرتروئید) آغشته شده باشند، در برابر پشه‌ها و دیگر حشرات موذی، بسیار بالا است. تورهایی که آغشته به پیرتروئید هستند، ۳ تا ۵ سال عمر می‌کنند و نسبت به تورهایی که مدام باید به مواد آغشته شوند بهتر بوده و ارجحیت دارند.

هرچند تمام تورها حفاظت و کارایی مشابهی دارند، اما دارای انواع مختلفی هستند؛ مهم، انتخاب صحیح توری است که با سفر و هدف شما هم‌خوانی داشته باشد. در زیر لیستی از انواع تورها را به شما معرفی می‌کنیم.

• پیش از استفاده از پشه‌بندها از سالم بودن آن‌ها مطمئن شوید، مبادا پاره باشند. درصورت مشاهده پارگی می‌توانید به راحتی از بسته تعمیر مخصوص تور یا از نخ و سوزن استفاده کنید.
• برای اینکه از ورود پشه‌ها و حشرات به داخل جلوگیری شود، باید تور پشه‌بند را زیر تشک جمع کنید.

حفاظت و امنیت اتاق

• حفاظ درها، پنجره‌ها و هر دریچه دیگری را بررسی کنید، مبادا  شکاف یا درزی در آن‌ها باشد که باعث ورود حشرات به اتاق یا رخت‌خواب شما شود. حتما تمام درزها، درها و پنجره‌ها را از غروب تا طلوع بسته نگه دارید. اتاق‌هایی که دارای تهویه هوا هستند، برای جلوگیری از ورود پشه و حشرات دیگر بادقت درزگیری شده‌اند (در اصل باید اینطور باشد).
• می‌توان از محصولات پیرتروئید مانند دفع‌کننده‌های برقی (دوشاخه‌ها) یا شمع‌های مخصوص در اتاق استفاده کرد. به یاد داشته باشید که برای استفاده از دفع‌کننده‌های برقی، به منظور تبخیر پیرتروئید، نیاز به برق دارید. اگر از دسترسی به جریان برق (در مقصد خود) مطمئن نیستید، شمع‌ها یا متیل‌سوزها، جایگزین مناسبی هستند.

تصورات اشتباه

چند پیشنهاد درمانی اشتباه برای دفع و درمان نیش پشه‌ها وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• درمان گیاهی: کمیته مشورتی پیشگیری از مالاریا در مسافران، به شدت توصیه می‌کند که درمان‌های گیاهی را جدی نگیرید، زیرا هیچ شاهدی بر اثربخشی آن‌ها وجود ندارد.
• درمان‌های خانگی: به همان دلیل بالا
• بازرها (Buzzers): طول موجی که این بازرها تولید می‌کنند، بسیار بالا و کاملا بی‌تاثیر هستند.
• ویتامین B1 و B12: هیچ شاهدی بر اثربخشی این ویتامین‌ها در دفع پشه‌ها وجود ندارد.

تاثیرات محیطی

یکی از اثربخش‌ترین راه‌ها برای کنترل جمعیت پشه‌هایی که ناقل بیماری هستند، کاهش دادن تعداد و انواع محیط‌هایی است که باعث تولید و تکثیر آن‌ها می‌شوند. همه پشه‌ها برای تخم‌گذاری به آب نیاز دارند. بنابراین برای جلوگیری از رشد لاروها، باید محیط‌هایی که مناسب رشد آن‌ها است را کنترل کنیم. اسپری کردن محیط‌های تخم‌گذاری، در مناطق گرمسیری که پشه‌ها واقعا مشکل‌ساز هستند، بسیار موثر است. حواس‌تان باشد که در خانه یا هتل‌ها هیچ آبی راکد نماند.