مراغه در یک نگاه

مراغه یکی از شهرهای بزرگ آذربایجان شرقی و جزو ۱۰ شهر تاریخی ایران است. این شهر بزرگ یکی از مناطق گردشگری در استان آذربایجان شرقی به حساب می‌آید.

مراغه از دوران قبل از اسلام جزو شهرهای آباد بود، اما اوج پیشرفت این شهر را می‌توان در قرون سیزده میلادی دانست. مراغه دارای جاذبه‌های بسیاری است و اکنون می‌توان آن را دارای ۳۰۰ اثر ثبت شده ملی دانست. در این نوشتار به اختصار نگاهی کلی به شهر مراغه می‌اندازیم.

جغرافیای مراغه

مراغه دارای ۲۶ کیلومتر مربع مساحت است. این شهر در سال ۹۵ دارای ۱۷۵هزار و ۲۵۵ نفر جمعیت بوده و دومین شهر پس از تبریز از لحاظ وسعت و جمعیت در استان است. موقعیت شهر به صورتی است که در جنوب غربی استان آذربایجان شرقی و در مشرق دریاچه ارومیه و بر دامنه جنوبی کوه سهند واقع شده است. شهر مراغه از شمال به شهرستان تبریز، از مشرق به هشترود، از جنوب به شهرستان میاندوآب و از غرب به دریاچه ارومیه محدود شده است. آب و هوای مراغه معتدل متمایل به سرد و مرطوب است. مراغه در امتداد یک دره سرسبز کشیده شده که آن را کوه‌ها و تپه ماهورها احاطه کرده‌اند.

تاریخچه مراغه

شهر مراغه از دوره پیش از اسلام، آباد بوده اما زمانی به اوج شهرت رسید که به‌عنوان پایتخت ایلخانان انتخاب شد. مراغه قبل از آن نیز پایتخت سلسله‌های کوچک محلی در آذربایجان بود. اگر بخواهیم سابقه شهری و تاریخی مراغه را در نظر بگیریم، باید به دوره‌های باستانی رجوع کنیم. در الواح مربوط به آشور از حکومتی به نام «ویش دیش» در هزاره هشتم پیش از میلاد نام برده شده که موقعیت آن در نزدیکی مراغه را نشان می‌دهد که زیر سلطه حاکمیت ماننا بوده است. اما شهرت مراغه در دوران پس از اسلام و عصر حکومت ایلخانان مغول بود. مراغه در سال ۶۱۸ قمری توسط مغولان فتح شد در طی یک دوره چندساله به دست جلال‌الدین خوارزمشاه افتاد، اما پس از یک دوره چندساله دوباره به دست مغولان افتاد.

پس از مرگ چنگیزخان، متصرفاتش بین فرزندانش تقسیم شد. در اواخر نیمه اول قرن هفتم یکی از نوادگان چنگیز به نام هلاکو فرماندهی اردوی غرب را به دست گرفت و بار دیگر به ایران حمله کرد. در دوره هلاکو مراغه به اوج پیشرفت خود دست یافت. شهر مراغه در دوره قاجار جزی ده شهر بزرگ و پرجمعیت ایران محسوب می‌شد. در این دوره اولین کارخانه اسلحه‌سازی ایران در این شهر تاسیس شد.

مردم‌شناسی

مردم شهر مراغه به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند. اکثر مردم شهر مسلمان و دارای مذهب شیعه هستند. علاوه بر این، شهر مراغه شامل اقلیتی از چند خانواده ارمنی است. علت حضور ارمنیان در این شهر را به حضور مادر مسیحی هلاکو در شهر مراغه نسبت داده‌اند که سبب شده بود مسیحیان دارای امتیازات خاص شوند و از شهرهای مختلف به مراغه بروند. همین امر سبب شد در شهر مراغه کلیساهای متعدد ساخته شود. شهر مراغه به‌دلیل داشتن اقلیم جغرافیایی خاص، مرکز کشاورزی و باغداری انگور و محصولات دیگر محسوب می‌شد. محصولات صنعتی و کارخانجات شهر نیز حول محور کشاورزی بنیاد گذاشته شدند. برای مثال محصولاتی از قبیل کشمش، خشکبار، عسل، مواد لبنی، پوست، فرش و سایر مواد غذایی است.

سوغات شهر

مراغه به‌دلیل شهرت زیادی که دارد، دارای سوغات مختلف است. مهم‌ترین سوغات مراغه که بسیار معروف است و به کشورهای منطقه و اروپا نیز صادر می‌شود، صابون و سجوق است که در کیفیت عالی منتشر می‌شود. یکی دیگر از محصولات معروف آن مغز بادام، کشمش، فندق و آلوچه است. علاوه بر این، مراغه دارای شهرت جهانی در پرورش سیب، انگور و خشکبار است.

جاذبه‌های تاریخی

مراغه از لحاظ بافت تاریخی جزی ۱۰ شهر برتر ایران محسوب می‌شود و آثار تاریخی بسیاری در خود دارد. این شهر دارای بناهای برج آرامگاهی معروفی است که از جمله آن می‌توان به گنبد قرمز یا گنبد سرخ اشاره کرد. تاریخ احداث این بنا سال ۵۲۵ قمری ذکر شده و در جنوب غرب شهر قرار گرفته است.

گنبد کبود یکی دیگر از گنبدهای معروف شهر است که در فاصله ۱۰ متری برج مدور قرار گرفته و معماری آن شبیه یک منشور ۱۰ وجهی است.

گنبد غفاریه یکی دیگر از بناهای معروف شهر مراغه است که مربوط به قرن ۷ هجری است. این بنا که معماری مربعی شکل دارد، در شمال غرب شهر و کنار رود صوفی قرار دارد.

رصدخانه مراغه از معروف‌ ترین رصدخانه های ایران و آثار تاریخی شهر مراغه است که بر فراز تپه‌ای ساخته شده است. خواجه اقدام به تاسیس رصدخانه کرده و زیج ایلخانی را در آن رصد کرده است.

معبد مهر مراغه از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهر است که قدمت آن به دوره اشکانی می‌رسد. مردم شهر مراغه معتقد هستند که در این مکان آیین مربوط به مهرپرستان برگزار می‌شد.

جاذبه‌های طبیعی شهر

مراغه دارای جاذبه‌های طبیعی بسیار زیادی است. علاوه بر وجود باغ‌های فراوان در این شهر، کوه سهند و رود صوفی چای را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین جاذبه‌های شهر دانست. چشمه شورسو یا آب شور یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی شهر مراغه است. آب این چشمه دارای گازکربنیک بسیار زیادی است. رنگ آب این چشمه به‌دلیل وجود گاز زیاد به سفیدی می‌زند. از دیگر چشمه‌های معروف شهر می‌توان به ساری‌سو، چشمه گشایش در شهر مراغه اشاره کرد که همه آن‌ها دارای آب معدنی هستند.

 مراغه دارای فرودگاهی به اسم فرودگاه سهند است که تنها فرودگاه جنوب این استان محسوب می‌شود.