فراهم شدن زمینه بهره برداری از خانه تاریخی ملک در بازار تهران
زمینه بهرهبرداری فرهنگی و مرتبط، از خانه تاریخی ملک در بازار تهران پس از آسیبشناسی فیزیکی ساختمان و اجرای مرمت فراهم میشود.
«دکتر غلامرضا خواجهسروی» مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک گفت:
خانه تاریخی ملک در بازار تهران با پیشینهای نزدیک به دو سده، یکی از مهمترین مرکزهای تاریخی و فرهنگی بازار بزرگ تهران به شمار میآید که تا میانههای دهه هفتاد خورشیدی میزبان گنجینه بزرگ وقفی حاج حسین آقا ملک بوده و پس از جابهجایی این گنجینه به محوطه تاریخی باغ ملی تهران، بهعنوان یکی از سرمایههای این موقوفه به شایستگی نگهداری شده است.
خواجهسروی افزود:
این خانهی زیبا با بهرهگیری از عناصر معماری اسلامی- ایرانی، پس از اجرای طرحهای آسیبشناسی و مرمت ساختمان برپایه اصول معماری تاریخی، این امکان را میتواند داشته باشد بهعنوان قلب فرهنگ و تاریخی بازار بزرگ تهران در زمینههای گوناگون کتابداری، موزهداری و گردشگری، کاربری مرتبط یابد و به روی گردشگران و جهانگردان گشوده شود.
کتابخانه و موزه ملی ملک، تا پیش از سال ۱۳۷۵ خورشیدی، در خانه تاریخی ملک در بازار بینالحرمین (حلبیسازهای پیشین) تهران بود و در این سال به ساختمان تازه در محوطه باغ ملی تهران جابهجا شد. آگاهیهای دقیق درباره پیشینه و زمان ساخت این خانه قاجاری وجود ندارد، اما حاج حسین ملک برپایه زندگینامه خودنوشتش در سال ۱۲۵۰ خورشیدی در همین خانه زیبای تاریخی زاده شده است؛ از اینرو میتوان دریافت این خانه بیش از ۱۵۰ سال پیشینه دارد و زمان بنای آن را به اوایل دوران قاجار میتوان بازگرداند.
خانه تاریخی ملک در بازار تهران، دو بخش اندرونی و بیرونی داشته، همزمان مکان زندگی حاج حسین آقا ملک با خانوادهاش و کتابخانه و موزه بوده است. خانه ملک جز محیط اندرونی و بیرونی و اتاقهای گوناگون با کاربریهای اداری، خدماتی و خصوصی، فضاهای گوناگون معماری مانند اتاقهای خصوصی و پذیرایی، آبانبار، زیرزمینهای گسترده و آشپزخانه دربرمیگرفته است. خانه ملک تزیینات جالب هنری دارد. ازاره دیوارههای بیرونی به سنگهایی مزین است که با نقش گل و گیاه حجاری شدهاند. آجرهای تراشخورده در بالای دیوارها نمایی جذاب به نمای ظاهری درون ساختمان بخشیده است. قابهایی از کاشی هفترنگ با نقشهای اسلیمی، هندسی و نقش های انسان و حیوان در این میانه به چشم میآید.
خانه ملک پس از سال ۱۳۷۵ و جابهجایی کتابخانه و موزه، از آنجا که به مرمتها و تعمیرهایی گسترده نیاز داشت، از سال ۱۳۷۷ با همکاری اداره میراث فرهنگی استان تهران، در چارچوب طرحی مرمتی جای گرفت. این طرح تنها در بخش غربی بنا انجام شد و در سال ۱۳۸۱ پایان یافت.
مدیریت کتابخانه و موزه ملی ملک بر پایه وقفنامه کتابخانه و موزه ملی، برنامهریزیهایی را برای انجام طرحهای آسیبشناسی فیزیکی و اجرای طرح مرمت ساختمان این بنای تاریخی آغاز کرده است.
مجموعه خانه حاج حسین آقا ملک یکی از مراکز وابسته به موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک است. خانه ملک در بافت بازار تهران قرار گرفته و ارتباط آن با مجموعههای شهری- بهدلیل قرارگیری در فاصله بین دو مسجد امام (مسجد شاه سابق) و مسجد جامع- حائز اهمیت است. این بنا بهلحاظ معماری شامل دو بخش قاجار و پهلوی است. خانه ملک یکی از بناهایی است که تزیینات خاص هر دو دوره را داشته. آجرکاری، کاشیکاری، حجاری، گچبری دوره قاجار، منبت کاری، تزیینات چوبی، دیوار پوش های قاجاری و تزیینات فلزی از هنرهای به کار رفته در تزیینات خانه ملک محسوب میشوند.
این خانه در تاریخ ۱۳۷۶/۰۹/۱۶ با شماره ۱۹۴۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
دیدگاه