جاذبه گردشگری چیست؟
جاذبه‌های گردشگری به پدیده‌هایی گفته می‌شود که با انواع مختلف خود، از مراکز جلب مسافران به‌حساب می‌آیند و پیامدهای فرهنگی و اقتصادی ویژه و قابل‌توجهی را به‌همراه دارند.
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۳/۰۷ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۱۱/۲۳ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.
هر روز با تبلیغات گسترده، شرکت‌های گردشگری برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری کشور یا شهرهای مختلف مواجه می‌شوید؛ اما کمتر پیش آمده دقیقا نوع جاذبه گردشگری که قرار است از آن بازدید کنید، مشخص شود.
بدون تردید صنعت گردشگری بر پایه جاذبه‌های گردشگری استوار است و این دو اصطلاح معنی یکدیگر را کامل می‌کنند. در دوره‌های مختلف، بر اساس استانداردهای زندگی، نیازها و فرهنگ جوامع، تعریف‌های مختلفی برای جاذبه‌های گردشگری پدید آمده است و کارشناسان این امر، معیارهای مختلفی را برای تشخیص یک پدیده به‌عنوان جاذبه گردشگری در نظر گرفته‌اند. در ادامه این مطلب درباره حاذبه‌های گردشگری و انواع آن بیشتر خواهیم دانست.
آنچه باید درباره مفهوم جاذبه گردشگری بدانید
جاذبه گردشگری چیست؟
عکس از منبع ناشناس
ارائه تعریف دقیق از جاذبه گردشگری یا دیدنی‌ها کمی دشوار است؛ اما غالباً جاذبه گردشگری به دو صورت کلی می‌تواند تعریف و مشخص شود:
- ویژگی فیزیکی یا فرهنگی یک مکان خاص که باعث شود گردشگران یا مسافران آن را یک‌بار یا هرچند بار بسته به تعریفی که از نوع سفر دارند، به‌عنوان قسمتی از مقصد سفر خودشان به حساب آورند. این ویژگی ممکن است مربوط به طبیعت همانند آب و هوا، پوشش گیاهی و منظره یا مربوط به فرهنگ منطقه همانند تئاتر و موزه باشد.
- ویژگی مثبت یا مطلوب یک منطقه که باعث به وجود آمدن بازار گردشگری یا جذب گردشگر می‌شود نیز می‌تواند تعریف دیگری از جاذبه گردشگری باشد. این ویژگی مثبت می‌تواند آب و هوا، مناظر دیدنی، مراسم خاص یا فرهنگ منطقه باشد.
جاذبه‌های ساخته دست انسان یا فیزیکی می‌تواند همانند پل بندر سیدنی یا رویدادی همانند المپیک باشد. جاذبه‌های طبیعی بدون دخالت بشر به‌صورت مناظر دیدنی در طبیعت به وجود می‌آیند.
تعریف دومی که از جاذبه گردشگری داده شد، می‌تواند عاملی باشد که گردشگر به مقصد مورد نظر سفر کند؛ اما اصلی‌ترین دلیل یک سفر نمی‌تواند باشد. همان طور که جاذبه گردشگری داریم، جاذبه‌های منفی گردشگری یا ویژگی‌های توریست‌گریزی هم وجود دارد که باعث می‌شود، گردشگران از حضور در منطقه‌ای بنا به دلایلی همانند مشکلات فرهنگی یا خطرات ممکن، همانند آلودگی آب و هوا، امتناع کنند.
انواع جاذبه گردشگری
عکس از وب‌سایت Wikipedia
به‌طور کلی دو نوع جاذبه گردشگری وجود دارد:
- جاذبه‌های گردشگری مصنوعی
- جاذبه‌های گردشگری طبیعی
به همین منظور و برای ارائه تعریفی دقیق‌تر هر یک از انواع جاذبه‌های گردشگری، به‌صورت کلی ویژگی‌هایی که هر یک از انواع جاذبه‌های گردشگری باید داشته باشند را در ادامه توضیح خواهیم داد تا شما با خیالی آسوده به دیدن یک جاذبه گردشگری ساختگی با طبیعی بروید.
جاذبه‌های گردشگری مصنوعی
عکس از وب‌سایت tourism
معیارهای اساسی که یک جاذبه گردشگری مصنوعی یا ساختگی دارد عبارت است از:
- گردشگری به‌عنوان یکی منبع درآمد محسوب شود.جاذبه گردشگری ساختگی منبع درآمد محسوب می‌شود
- در کنار به وجود آوردن تجربه گردشگری، فعالیت تجاری نیز هم‌زمان صورت گیرد.
- تمام مجوزهای دولتی را داشته و قوانین دولت در آن منطقه حاکم باشد. علاوه بر این امکانات لازم برای گردشگری از جمله، امکانات بهداشتی، پارکینگ و سایر خدمات از سوی نهادهای دولتی در نظر گرفته شده باشد.
- در لیست جاذبه‌های گردشگری، سازمان گردشگری و گردشگری منطقه مربوط باشد.
- دارای بروشور توضیحات در مورد منطقه گردشگری و جاذبه‌های موجود در آن باشد.
- در روزهای آخر هفته و مخصوصاً روزهای تعطیل همیشه باز و آماده پذیرش مسافر باشد.
- به‌صورت مشخص برنامه کاری کل هفته آن معلوم باشد: این اطلاع‌رسانی می‌تواند در داخل بروشور، رسانه‌های اجتماعی ذکر شود یا به‌صورت اعلان در ورودی قرار بگیرد.
- ساعات کاری و بازدید عموم باید بین ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر باشد.جاذبه گردشگری ساختگی باید ساعات بازدید مشخصی داشته باشد
- دارای مرز و محدوده خاصی باشد که گردشگر به‌راحتی بتواند آن را پیدا و شناسایی کند.
- همیشه تمیز و آماده سرویس‌دهی باشد.
- دارای سرویس بهداشتی و امکانات رفاهی مطلوب باشد.
عکس از منبع ناشناس
معیارهای دیگری هم می‌تواند بر اساس موقعیت منطقه وجود داشته باشد از جمله:
- هر روز بتوان از جاذبه گردشگری مذکور دیدن کرد.
- کیفیت آن توسط سازمان گردشگری منطقه، ارزیابی شده باشد.
- محل پارک برای ماشین‌های گردشگری و مدیران داشته باشد.
- دارای سیستم آمارگیری روزانه از توریست‌های حاضر در منطقه باشد.
هنرها و صنایع‌دستی، گلخانه‌ها، مراکز دارای باغ، طبیعت و همانند آن‌ها به‌صورت کلی نمی‌توانند جاذبه گردشگری محسوب شوند؛ مگر اینکه به‌صورت بارز و قابل توجهی شناخته شده باشد. زمانی که مقصد سفر شما، اطلاعات جامع‌تری از یک هنر یا هنرمند را به شما بدهد یا تور گردشگری مخصوصی برای معرفی و آشنایی بیشتر با منطقه وجود داشته باشد، می‌توانید آن را جاذبه گردشگری بنامید.
جاذبه‌های گردشگری طبیعی
عکس از وب‌سایت tourism
جاذبه گردشگری طبیعی یک ویژگی جغرافیایی یا دیگر ویژگی‌های طبیعی را شامل می‌شود برای مثال:
- پارک‌های ملی
- پارک‌های ملی آبی
- آبشارها، دریاچه‌ها و آبگیرها
- سواحل
- غارها و سازه‌های سنگی طبیعی
- چشم‌اندازهای بکر، مناطق دیدنی طبیعی، جایی که به دست طبیعت به‌عنوان حیات خلوتی برای انسان ساخته شده باشد.
عکس از منبع ناشناس
معیارهای اساسی که یک جاذبه گردشگری طبیعی باید داشته باشد عبارت‌اند از:
- توسط فرد یا سازمان دولتی سازمان‌دهی شود.جاذبه گردشگری طبیعی باید تحت حمایت فرد یا سازمان دولتی باشد
- توسط سازمان گردشگری منطقه به‌عنوان یک جاذبه گردشگری شناخته شده باشد.
- حداقل در ۹ ماه از سال قابل دسترسی باشد.
- به‌صورت واضح، زمان بازدید و توان گردشگری در منطقه مشخص شده باشد، این کار می‌تواند به‌وسیله بروشورهای منطقه یا به‌عنوان یک زمان تاریکی معرفی شود.
- پارکینگی مناسب در نزدیک‌ترین منطقه برای جاذبه وجود داشته باشد.
- دارای ورودی خاصی باشد که گردشگر بتواند به‌راحتی وارد منطقه شود و از آن بازدید کندجاذبه گردشگری طبیعی باید ورودی خاص داشته باشد.
- توسط نهاد دولتی یا خصوصی از لحاظ بهداشتی تأمین شده باشد.
- دارای جاده مخصوص دسترسی، مسیر پیاده‌‌روی، سکوهای ایمن مشرف به جاذبه گردشگری باشد یا اگر خطر تخریب جاذبه توسط عوامل محیطی وجود دارد، محافظی به‌صورت ساختمان به دورش کشیده شده باشد.
از جمله دیگر امکانات رفاهی که می‌تواند در منطقه وجود داشته باشد، سرویس‌های بهداشتی تمیز و پارکینگ مخصوص گردشگری است.
دیدگاه