سفر در حاشیه اترک روی خط مرز در قلب تركمن صحرا

دیدن مكان‌های كمتر شناخته شده و ماجراجویی یكی از وسوسه‌های اهالی سفر است. برای همین در این بخش برای شما سفری در مسیری كمتر شناخته‌شده ترتیب داده‌ایم. سفری كه از گرگان آغاز می‌شود، در حاشیه رود اترک و امتداد خط مرزی ایران و تركمنستان، در شمالی‌ترین نقطه استان گلستان و تركمن صحرای ایران پیش می‌رود و دوباره به گرگان برمی‌گردد. اول بهار بهترین زمان برای سفر به این منطقه است، چرا كه دشت‌هایش كه سال‌ها است زیر كشت كلزا (دانه روغنی كانولا) است، در اواخر اسفندماه تا اوایل اردیبهشت، پر از گل‌های زرد رنگ می‌شود و این منظره زیبا تا ده‌ها كیلومتر شما را در طی این مسیر همراهی خواهد كرد؛ تپه‌های كم‌ارتفاعی که نه درختی بر آن روییده و نه رودی بر آن جاری است، انگار با رنگ زرد فرش شده است. به جرأت می‌توان گفت این منظره در تمام ایران بی‌نظیر است. فصل بهار فرصت مناسبی است تا دل به پیچ‌وخم رود اترک، از رودخانه های مرزی ایران، بسپارید و دیدنی‌های این منطقه را از نظر بگذرانید.

مسیر پیشنهادی ما از گرگان آغاز و پس از طی مسیر در كنار اترک دوباره به گرگان برمی‌گردد.

از گرگان باید به «مراوه‌تپه» و از کنار رود اترک تا «اینچه برون» برانید و بعدتر به گرگان. در این مسیر حدود ۵۷۰ کیلومتر راه دارید.

از گرگان تا «مراوه‌تپه» ۲۳۶ کیلومتر راه دارید. از گرگان جاده مشهد را در پیش بگیرید تا بعد از مینودشت و «گالكیش» به دوراهی «کَلاله» برسید. از داخل شهر كلاله، باید وارد جاده «مراوه‌تپه» شوید تا به این شهر برسید. از مراوه‌تپه به‌سمت چپ و جاده معروف به «بخش هفت» بپیچید، از آنجا تا «اینچه‌برون» جاده یک بانده است. حدود نیم ساعتی که به‌سمت جنوب راندید، بعد از سایت پتروشیمی ‌در دست احداث و مركز بازیافت زباله استان گلستان یک سوله قرمزرنگ نشانه‌اش است، در دوراهی «محمدآباد» مطابق با تابلوهای راهنما به‌سمت راست یعنی گمیشان بپیچید. در گَمیشان هم جاده به‌سمت جنوب را یعنی به طرف بندر تركمن در پیش بگیرید. از مراوه‌تپه تا گمیشان ۲۹۵ كیلومتر راه دارید. البته بعد از پشت سر گذاشتن بندر تركمن و کردکوی به گرگان می‌رسید. از گمیشان تا گرگان هم حدود ۵۷ کیلومتر راه دارید.

بیشتر بدانید

معمولا در اوایل بهار در جاده‌های اطراف مراوه‌تپه، دو نوع قارچ خوراكی یکی به نام «دومه» كه شبیه سیب‌زمینی  است و دیگری قارچ سفید به فروش می‌رسد. می‌توانید از این قارچ‌ها بخرید و درباره شکل پختش هم از خود فروشندگان کمک بگیرید.

در شهریورماه منطقه مراوه‌تپه زیر كشت گیاه آفتابگردان می‌رود و مسیر این سفر را رنگارنگ و بسیار دیدنی می‌کنند. از اوایل اردیبهشت تا شهریور عشایر كرد كرمانج ساكن منطقه مراوه‌تپه را ترک می‌کنند. تا پیش از آغاز ییلاق آن‌ها، می‌توانید با رعایت تمام اصول مردم شناسانه با فرهنگ آن‌ها از نزدیک آشنا شوید.

استان گلستان و منطقه تركمن صحرا به‌علت فاصله نزدیک روستاها و شهرها همیشه پر از موتورسیکلت است و به همین دلیل هم حوادث رانندگی موتورسیکلت در این منطقه بالا است. در جاده‌های این منطقه و به‌خصوص در شب، بسیار مراقب موتورسوارها باشید.

دیدنی‌های تاریخی

دیدنی‌های تاریخی بخش مهمی ‌از جذابیت‌های سفر در شمال استان گلستان است.

گرگان

گرگان مرکز استان گلستان است و بافت تاریخی تماشایی‌ایی دارد. برای دیدن مكان‌های تاریخی گرگان باید پیاده از میدان شهرداری كه مركز شهر گرگان است، وارد بازار «نعل‌بندان» شده و از آنجا ابتدا بازدید را از مسجد جامع گرگان شروع كنید.

مسجد جامع: این مسجد بنای چهار ایوانی و دارای منار‌ه‌ای بسیار زیبا است. مسجد جامع معمولا  تا قبل از اذان ظهر بسته است و بعد از آن باز می‌شود. مناره تاریخی و زیبای این مسجد را می‌توانید از بیرون مسجد و كنار در ورودی‌اش ببینید.

موزه صنایع دستی: این موزه اولین موزه صنایع دستی استان گلستان است، در خانه قاجاری امیرلطیفی و خیابان شهداء، کوچه لاله سوم، کنار پارکینگ طبقاتی قرار دارد.

امامزاده نور (ع): در راه غرب بازارچه و پس از موزه صنایع دستی، به امامزاده نور (ع) و خانه‌های تاریخی بسیار زیبای گرگان می‌رسید. بنای هندسی امامزاده نور (ع) بسیار زیبا است و می‌توانید علاوه بر زیارت به تماشای این بنا بنشینید.

خانه‌های تاریخی: اطراف امامزاده نور (ع) خانه‌های تاریخی تقوی، شیرنگی و باقری قرار دارد. خانه‌های تقوی و شیرنگی را در ساعت‌های اداری می‌توان بازدید كرد، چرا كه محل استقرار اداره كل میراث فرهنگی گلستان است. خانه تاریخی باقری هم ساختمانی است اعیانی، دارای هفت حیاط و ۵۵ اتاق كه قرار است اقامتگاه سنتی شود.

محله‌های تاریخی: در ادامه مسیرتان ضمن گشتن در محله‌های مختلف می‌توانید از محله «درب نو» و مدرسه تاریخی عمادیه هم دیدن كنید. چهارراه میدان و میدان عباسعلی را حتما ببینید. اگر عصر پنجشنبه آنجا باشید، بنا به رسمی‌ قدیمی ‌از گذشته‌های بسیار دور، رهگذران و افراد حاضر در بازار با نان و ماست نذری از شما پذیرایی می‌كنند.

خرید: در گرگان هم می‌توانید از صنایع دستی تركمن و بلوچ‌های ساكن این استان زیورآلات و لباس‌های محلی بخرید.

کلاله

شهر کلاله یکی از شرقی‌ترین شهرستان‌های استان گلستان است که در خود شهر و اطرافش، آثار تماشایی بسیار دارد.

دیوار دفاعی گرگان: اگرچه دیوار تاریخی گرگان، محدوده وسیعی را شامل می‌شده، اما امروز تنها بخش‌های کوچکی باقی مانده است. در مسیر کلاله به مراوه‌تپه و دقیقا كنار جاده می‌توانید چندین سایت حفاری شده و شناسنامه‌دار این دیوار تاریخی را ببینید. گفته می‌شود تاریخ ساخت این دیوار تا دوره ساسانیان عقب می‌رود و هدف از ساخت آن حفاظت از ساکنان جنوب دیوار در برابر قبایل بیابانگرد شمال دیوار بوده. سازمان میراث فرهنگی در بعضی نقاط، با نصب پایه‌های سیمانی نارنجی رنگ مسیر دیوار را مشخص كرده است. متاسفانه در دوره‌های مختلف اهالی روستاها و شهرهای مسیر دیوار، از سنگ‌ها و مصالح آن دیوار برای ساخت خانه‌هایشان استفاده کرده‌اند و هنوز از سنگ‌های قرمز این دیوار می‌توانید در خانه‌های آن‌ها ببینید.

مسجد و مدرسه كریم ایشان: تقریبا ۴۵ كیلومتری شمال كلاله و قبل از مراوه تپه دقیقا كنار جاده می‌توانید مسجد و مدرسه علمیه‌ای معروف به «کریم ایشان» مربوط به دوره قاجار را ببینید. سبك معماری این مسجد، بسیار شبیه معماری بناهای مناطق آسیای مركزی است. این مجموعه با گچبری‌ها و آجرکاری‌هایی با اشكال میوه، ظروف و اسلحه و همین طور نقش شیر و خورشید تزیین شده است.

مقبره مختومقلی فراغی: چند كیلومتر بعد از خروج از مراوه‌تپه در سمت راست جاده بنای تازه‌ای می‌بینید كه شاید در این محدوه، کمی‌ تعجب‌آور باشد. این بنا مقبره «مختومقلی فراغی» شاعر تركمن است كه در روستای «آق توقای» قرار دارد. در كنار مقبره مختومقلی قبر پدرش «دولت محمد آزادی» قرار دارد. تركمن‌ها هر سال در سالروز تولدش در اردیبهشت ماه مراسمی‌ در اینجا برگزار می‌کنند.

دیدنی‌های طبیعی

پارک جنگلی قرق: از گرگان که خارج شوید و به‌سمت علی آباد برانید، حدود ۱۵ کیلومتر مانده به علی آباد، پارک جنگلی قرق در سمت راستتان است، می‌توانید صبحانه را در این پارک بخورید. در این پارک جنگلی تماشایی، علاوه بر آنکه می‌توانید از محل نگهداری ده‌ها گوزن‌های قرمز یا مرال زیبا دیدن كنید، می‌توانید زیر نظر ماموران پارک به آن‌ها غذا بدهید.

آبشار بالی قایه: این آبشار در روستایی به همین نام و حدود ۱۷ کیلومتری مراوه تپه و چهار کیلومتری چناران قرار دارد. در گردش و تفریح در بالی قایه با یک تیر چند نشان می‌زنید؛ چراکه جنگل، کوه، رودخانه و آبشار برای تماشا وجود دارد. آبشار روستا، حدود ۵۰۰ متری شمال غربی روستا است.

مراتع مرزی: در ادامه این مسیر بعد از «آق توقا» تا ده‌ها كیلومتر مراتعی را خواهید دید که میان عشایر كرمانج و تركمن و كتولی‌ها تقسیم شده است. احتمالا در این فصل گله‌های گوسفند را روی این زمین‌ها در ساختمان‌های موقتی خودشان که به آن‌ها «آرام» می‌گویند، خواهید دید. در این مسیر علاوه بر تپه‌های كوچك مینیاتوری، قبرستان‌های کوچک محلی را هم خواهید دید.

رود اترک: مسیر ۱۷۰ کیلومتری مراوه تپه تا اینچه برون بهترین مسیری است که می‌توانید رود اترک را ببینید. تقریبا هفت کیلومتر بعد از مراوه تپه، رود اترک از دور پیدا می‌شود. البته در بیشتر این مسیر، دره‌های عمیق فاصله رود تا جاده را پر کرده‌اند و بیشتر باید به چشم‌انداز رودخانه دل خوش کنید. البته در بعضی نقاط می‌توانید خودرو را پارک کنید و با احتیاط پایین بروید.

تالاب آلاگل: تالاب آلاگل در مسیرتان به گمیشان قرار دارد. این تالاب در زمستان میزبان هزاران پرنده مهاجر است. البته چند سالی است که بخش زیادی از آب این آبشار هم خشک شده و بخشی از طبیعت این آبشار از بین رفته است. شكار در این تالاب ممنوع است و فقط برای گشت‌وگذار و پرنده‌نگری می‌توانید واردش شوید.