تویسرکان یکی از شهرهای استان همدان است که در جنوب کوه الوند قرارگرفته است. تویسرکان بعد از همدان، ملایر و نهاوند به‌عنوان چهارمین شهر بزرگ استان شناخته می‌شود. این شهر آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد و بر اساس اسناد تاریخی تویسرکان بر ویرانه‌های شهر قدیمی رودلاور واقع شده است. با ما همراه باشید تا شهر تویسرکان را بیشتر بشناسیم.
درباره تویسرکان بیشتر بدانید:
درباره تویسرکان
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حمید منوچهری)
تویسرکان از شرق به ملایر، از جنوب به نهاوند و از غرب به استان کرمانشاه محدود می‌شود. ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۷۸۰ متر است و در واقع از مناطق بلند و کوهستانی استان همدان است. شهرستان تویسركان دارای دو شهر به نام‌های تویسركان و سرکان به مركزیت تویسركان و ۱۲۶ آبادی و هفت دهستان است. تویسرکان را ازنظر تنوع زیستی می‌توان به سه بخش کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای تقسیم کرد.
بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان تویسرکان ۱۰۱٬۶۶۶ نفر است.
وجه تسمیه تویسرکان
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مرتضی برجسته)
تویسرکان از دو بخش «توی» و «سرکان» تشکیل‌شده است. در بسیاری از نقاط ایران، لغت «توی» به‌معنای نزدیک است و افراد برای نشانی دادن از این کلمه برای نزدیک بودن جایی استفاده می‌کنند. توی و سرکان در واقع دو ده نزدیک به هم بودند و توی در یک‌فرسنگی از سرکان قرار داشت و به همین دلیل این بخش به تویسرکان مشهور شد.
برخی محققان بر این باور هستند که تویسرکان در زبان قومی که در این منطقه می‌زیسته‌اند معنای خاصی داشته و این کلمه از همان قوم می‌آید. زبان مردم تویسرکان در شهرها، بخش‌ها و بیشتر روستاها فارسی با لهجه لری است، اما در بعضی از روستاها گروهی به زبان‌های کردی و ترکی صحبت می‌کنند. بیشتر مردم این شهر از اقوام فارس و لر هستند.
تاریخچه تویسرکان
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: Dolphinphoto5d)
در محل تویسرکان امروزی شهری با قدمت ۳ هزار سال وجود داشته که در مرور زمان هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده در تپه باستانی بابا کمال و آثار و اشیاء به‌دست‌آمده از آن، قدمت این منطقه به حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. همچنین آثار و بقایای کهن بیانگر آن است که در محل کنونی تویسرکان شهر بزرگی با قدمت ۳ هزار سال و هم شهرها و بخش‌های دیگری در نقاط دیگر این شهرستان وجود داشته است.
شواهدی وجود دارد که از ویران شدن شهری در محل تویسرکان امروزی در حمله مغول خبر می‌دهد. در عصر صفویه اقدامات خوبی برای آبادانی تویسرکان صورت گرفت و در این شهر بناهای زیادی متعلق به عصر صفوی دیده می‌شود.
آداب و رسوم مردم تویسرکان
موزه مردم‌شناسی همدان؛ عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Eh San)
بیشتر مردم این شهر از اقوام فارس و لر هستند. پوشش محلی مردم تویسرکان، پوشش محلی رایج در همدان است. پوشاک مردان شامل سرپوش‌های نخلی و نمدی، کونیک، گیوه و کلاش می‌شود. پوشاک زنان همدانی شامل عرقچین، کونیک، تومبان، آرخالق، دوش لوق، بوتون، ساغری، ارسی و گالش می‌شود.
هر خطه‌ای از ایران آداب‌ورسوم خاص خود را دارد و تویسرکان هم از این قاعده مستثنا نیست. یکی از روزهایی که در تویسرکان و سایر شهرهای همدان با آداب‌ورسوم خاصی برگزار می‌شود، شب یلدا است. در این شب پس از صرف آجیل و خوراکی‌ها، فال سوزن می‌گیرند. این فال توسط بزرگ فامیل گرفته می‌شود و آداب‌ورسوم خاصی دارد.
در شب چله مادر دامادی که تازه ازدواج‌کرده است باید برای عروسش آجیل و مرغ و ماهی بفرستد و این وسایل را در سبدی بچیند و به خانه دختر بفرستد.
صنایع دستی و سوغات تویسرکان
عکس از ایرنا (عکاس: نامشخص)
صنایع دستی تویسرکان عبارت‌اند از سفال‌گری، تکه‌دوزی، چرم‌دوزی، معرق، منبت و قلاب‌بافی. اصلی‌ترین سوغاتی تویسرکان گردو است. از دیگر سوغاتی‌های خوشمزه تویسرکان می‌توانیم به بادام، پشمک، عسل، سماق و انواع آلو اشاره کنیم.
غذای محلی تویسرکان
عکس از وب‌سایت salamdonya.com (عکاس: نامشخص)
از غذاهای محلی تویسرکان می‌توانیم از آش سماق، کوفته نخودی، آش کلم‌قمری یاد کنیم.
جاهای دیدنی تویسرکان
برخی از جاذبه‌های تاریخی و جاهای دیدنی تویسرکان شامل مسجد جامع سرابی، آرامگاه حیقوق پیامبر، قلعه اردلان، پل تاریخی فرسفج، کاروانسرای شاه‌عباسی، آرامگاه شاهزید می‌شود. از جاذبه‌های طبیعی تویسرکان نیز می‌توانیم به پارک توریستی کمربسته، دره گزندر سرابی، دره باغ‌های سرکان، محله قدیمی جولستان یاد کنیم.
عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: مرتضی برجسته، سارا سپهرآرا و حامد یونسی)
نویسنده: فاطمه محمدی
