حقایق جالب درباره قم
قم یکی از کلان‌شهرهای ایران که است که در جنوب تهران قرار دارد و به‌دلیل فاصله نزدیکی که با تهران دارد، پذیرای زائران زیادی از شهر تهران است. حقایق جالب در مورد قم را اینجا بخوانید.
همه ما با شنیدن نام قم به یاد حرم حضرت معصومه (س) می‌افتیم. قم شهر زیارتی است که در فاصله ۱۲۵ کیلومتری ایران در جنوب کلان‌شهر تهران قرار دارد. قم در کنار رودخانه قمرود و در دشت قم واقع شده است. قم امروز به یک شهر مهم و صنعتی در ایران تبدیل‌شده و درگذشته هم به‌دلیل قرار گرفتن مسیر راه ابریشم اهمیت بسیار زیادی داشته است.
رودخانه قمرود
در این مطلب به سراغ حقایق جالب در رابطه با شهر قم رفته‌ایم، با ما همراه باشید تا شهر زیارتی قم را بهتر بشناسید:
۱. شهر قم در ابتدا محل سکونت اقوام زرتشتی با نام ممجان بوده است، حسین بین محمدحسن قمی در کتاب تاریخ قم در رابطه با نام‌گذاری شهر قم به این موضوع اشاره کرده که دلیل اصلی نام‌گذاری شهر قم، به این دلیل است که قم محل جمع شدن آب‌ها بوده و هیچ راه عبوری در این شهر وجود نداشت. در اطراف این شهر گیاهان زیادی رشد کرده بود. چوپان‌ها برای چرانیدن گوسفندهای خود، در علف‌زارها خیمه می‌زدند و خانه‌هایی را می‌ساختند و خانه‌هایشان را در فارسی، کومه نام‌گذاری شده بود و به‌مرورزمان کومه به کم تبدیل شد؛ سپس معرب شده و به قم تبدیل شد... ریشه نام این شهر به «کومه» به‌معنای اتاقک‌های کلبه مانندی که چوپانان برای استراحت می‌ساختند، بازمی‌گردد. با الهام از واژه «کومه» این شهر به نام «کم» (KOM) خوانده شد. قم در واقع تلفظی از نام کم است که اعراب آن را به‌صورت امروزی درآوردند.
تصویر نقاشی شده از قم در سال ۱۷۲۳
۲. بر اساس عقیده باستان‌شناسانی مثل رومن گیرشمن قم، از اولین مکان‌های روی زمین است که برای اولین بار میزبان تجمعاتی از انسان‌های نخستین بوده است.
در سال‌های بعد از انقلاب ۱۹۷۹ ایران انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه قمرود قم هم درستی این گفته را تایید می‌کند.
مدرسه علمیه خوانساری
۳. در حفاری‌های جدید در تپه قلی درویش در نزدیکی مسجد جمکران آثاری از کوره‌های عصر آهن با قدمت حدود ۳ هزار سال به‌دست‌آمده که مشخص می‌کند این شهر درگذشته در شرق محل فعلی بوده و در اثر تغییر مسیر قمرود به‌سمت غرب کشیده شده است.
۴. بسیاری از مورخان قم را ساخته خمانی، دختر بهمن می‌دانند و شاید نام کنونی قم و پیشینش کمیدان و کم که به این شهر اطلاق می‌شده نیز از همین ریشه بوده باشد. ولی احتمال عربی بودن این نام بسیار بیشتر است.
مدرسه علمیه فیضیه
۵. در سندهایی آمده که قبل از ساسانیان قم تخریب‌شده و قباد ساسانی زمانی که از جنگ با هیاطله برمی‌گردد، دستور می‌دهد دوباره شهر را آباد کنند، در تاریخ آن دوران این شهر را به نام ویران آبادان کرد کواد (قباد) یعنی شهر ویرانی که قباد آن را آباد کرد، می‌شناسند. در زمان خسروپرویز هم قم شهری آباد بوده و زعفران قمی بسیار مشهور بود.
۶. در کتاب «خسروگواتان و ریذگ» از کتاب‌های عصر ساسانیان زعفران قم، توصیف‌شده است.
۷. یعقوبی نویسنده مشهور قرن هشتم هجری قمری، قم را شهری متعلق به دوران ساسانیان دانسته است.
مدرسه علمیه معصومیه
۸. پس از حمله اعراب، در زمان خلیفه عمر بن خطاب، ابوموسی اشعری در سال ۶۲۴ سپاهی را راهی فتح قم کرد و بعد از آن قم مقصد مهاجران عرب از عراق و سپس علویان و شیعیان شد. این شهر از دوره اموی و عباسی به‌تدریج به پایتخت مذهبی شیعیان تبدیل شد. پس از وفات حضرت فاطمه معصومه (س) خواهر امام علی بن موسی (ع) و دفن او در قم، این نقش شهر به‌تدریج گسترش یافت.
مدرسه علمیه امام خمینی
۹. نویسنده کتاب تاریخ قم در کتابش به این موضوع اشاره می‌کند که در سال ۲۰۰ قمری مامون خلیفه عباسی، از امام رضا (ع) خواست که برای ولیعهدی از مدینه به مرو بیاید. پس خواهر امام (ع) در سال ۲۰۱ قمری به‌قصد دیدار برادر راهی مرو شد. گفته‌شده حضرت فاطمه معصومه (س) پس از دریافت نامه برادرش، خود را آماده سفر کرد. حضرت معصومه (س) با کاروانی از بستگان و خویشان راهی ایران شد. کاروان وقتی به ساوه رسید، دچار جنگ سختی با دشمنان اهل بیت شد و همه برادران و برادرزادگان حضرت معصومه (س) به شهادت رسیدند. حضرت فاطمه معصومه (س) پس از دیدن جنازه‌های غرقه‌به‌خون عزیزانش به‌سختی بیمار شد. وی پس از این جریان، به خادم خود گفت او را به قم ببرد.
مسجد اعظم قم
۱۰. روایت دیگری از وفات حضرت معصومه (س) وجود دارد، زمانی که خبر بیماری حضرت به آل سعد رسید، تصمیم گرفتند از حضرت درخواست کنند تا به قم بیایند.
۱۱. در این میان موسی بن خزرج اشعری، از اشعریان قم و یاران امام رضا (ع)، حضرت را به منزل خود می‌برد و به همین دلیل امروز خانه موسی بن خزرج به عبادتگاهی در شهر قم تبدیل شده است.
بازار قم
۱۲. زبان بیشتر مردم قم فارسی است که با لهجه قمی بیان می‌شود. به‌جز فارسی‌زبان‌های عربی توسط مهاجران عرب، پشتو توسط مهاجران افغان و ترکی آذربایجانی توسط مهاجران آذربایجانی، اردو و هندی توسط مهاجران هندی در قم تکلم می‌شود.
مسجد جامع قم
۱۳. مراسم‌های مذهبی از جمله عاشورا و تاسوعا و اعیاد در قم با مراسم و مناسک خاصی برگزار می‌شود، در مراسم روز عید قربان مردم پشت گوسفندان قربانی را با حنا رنگ می‌کنند، دستمال سرخ گرد گردن حیوان می‌بندند، به چشمان او سرمه می‌کشند و قند و نبات دردهان او می‌گذارند و سپس او را ذبح می‌کنند.
مراسم روز عاشورا در قم
۱۴. مراسم‌های «شب برات»، «شب چله»، «سردرختی»، «دستمال انداختن»، «دیگ جوش» و «کاکولک» از دیگر مراسم‌های سنتی مردم قم هستند.
۱۵. یکی از آداب مردم قم مراسم طلب باران است. در این مراسم مردم در امامزاده‌ها و مساجد شهر جمع می‌شوند و با خواندن نماز باران از خداوند طلب باران می‌کنند. بر اساس روایاتی ذکر شده است که در زمان جنگ جهانی دوم خشک‌سالی شدیدی در قم روی داد و مردم نماز باران را به امامت محمدتقی خوانساری که از مراجع تقلید آن زمان بودند، خواندند و کمی پس از مراسم بر این شهر باران بارید.
مسجد جامع جمکران
۱۶. شهر قم دارای سه «منار» قدیمی است که یکی از این آثار تاریخی ارزشمند «منار میدان کهنه» نام دارد که در جهان عنوان سومین منار و در ایران نخستین منار ساخته‌شده‌ی موجود را کسب کرده است.
تیمچه بزرگ قم
۱۷. مناره‌ی میدان کهنه‌ی قم، قدیمی‌ترین مناره‌ای است که در حال حاضر در ایران وجود دارد.
دیدگاه