هر آنچه باید درباره حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی بدانید

قوانین هر کشور در زمینه ورود دارو و حمل آن در فرودگاه‌ها، متناسب با سیاست دولت‌ها اجرا می‌شود. در برخی کشورهای جهان حمل انواع دارو چندان سخت نیست؛ اما در مقابل برخی کشورها در ارائه مجوز حمل دارو به گردشگران، مواضعی سخت‌گیرانه دارند و بسیاری از داروها را در فهرست اشیا ممنوعه در پرواز قرار می‌دهند.

بسیاری از داروهایی که در برخی کشورها بدون نسخه و مجوز پزشک به شهروندان عرضه می‌شود، در دیگر نقاط جهان تنها زیر نظر پزشک متخصص، مورد استفاده بیماران قرار می‌گیرد. برای حمل دارو در سفر و به‌خصوص سفرهای خارج از ایران باید از فهرست داروهای ممنوع در پروازهای داخلی و خارجی آگاه باشید.

در سفر هوایی حمل چه داروهایی ممنوع است؟

• داروهای ممنوعه در سفرهای هوایی
• بردن شربت و داروهای مایع با هواپیما
• قرص های ممنوع در فرودگاه
• قوانین مربوط به خروج دارو از کشورها
• نکات مهم در حمل دارو با هواپیما

داروهای ممنوعه در سفرهای هوایی

حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی از قوانین هر کشور در خصوص حمل دارو تبعیت می‌کند. چالش اصلی گردشگران برای حمل دارو در پروازها به سفرهای خارجی بازمی‌گردد؛ زیرا کشورها قوانین متفاوتی برای ارائه مجوز ورود دارو به گردشگران دارند.

_{منبع عکس: سایت lxigo، عکاس نامشخص}

شهروندان ایرانی در سفرهای داخلی به سایر شهرهای ایران در مسیر هوایی چالش چندانی نخواهند داشت. حمل داروهای دارای نسخه در پروازهای داخلی ایران برای شهروندان مجاز است. در واقع هر دارویی که به‌راحتی امکان خرید آن از داروخانه را داشته باشید، در سفرهای هوایی داخلی نیز ممنوعیت حمل ندارد. حمل داروهایی که تهیه آن‌ها برای شهروندان عادی امکان‌پذیر نیست و به‌صورت غیرقانونی خریدوفروش می‌شوند، در پروازهای داخلی نیز ممنوع است.

در زمان ورود به ایران نیز تنها امکان حمل دارو در اندازه محدود و مصرف شخصی را خواهید داشت؛ با این توضیح که داروی مورد نظر نباید در فهرست داروهای ممنوع باشد. بیشتر داروهای مجاز برای مصرف شخصی شهروندان در دسته داروهای مکمل و تقویتی قرار دارند؛ در غیر این صورت باید نسخه معتبر پزشک و گواهی مبنی بر عدم امکان تهیه این داروها در داخل کشور به ماموران کنترل گمرک فرودگاه ارائه شود.

به‌طور کلی حمل خانواده‌های دارویی زیر مجاز نیست مگر در صورت ارائه مجوز مربوط در موارد استثنا:

• داروهای مورد مصرف در سقط جنین
• داروهای تاریخ مصرف گذشته
• داروهای خارج از بسته‌بندی اصلی
• داروهای مخدر، روان‌گردان و بیهوشی
• داروهای دوپینگ
• داروهای اعصاب و روان

حمل دارو در سفرهای خارجی دغدغه‌ای جدی برای بسیاری از گردشگران، به‌خصوص نیازمندان به مصرف داروهای غیرمجاز برای عموم به شمار می‌رود. در سفرهای هوایی به خارج از ایران، برای حمل داروها از انواع تقویتی و مکمل تا داروهای درمانی مورد نیاز، باید از قوانین موجود در کشور مقصد مطلع باشید. در دیگر کشورها مجموعه‌ای از ممنوعیت‌ها برای حمل برخی از داروها وجود دارد که عدم توجه به آن‌، گردشگران را دچار دردسر خواهد کرد.

میزان سخت‌گیری کشورها برای گردشگران در حمل داروهای مختلف یکسان نیست و مجازات برخورد با داروهای غیرمجاز در فرودگاه‌ها، از ضبط داروی مورد نظر تا اجرای حکم زندان برای حامل دارو تغییر می‌کند.

_{منبع عکس: سایت path2usa، عکاس نامشخص}

بهترین راه برای اطلاع از فهرست داروهای غیرمجاز برای ورود به فرودگاه کشور مقصد، استعلام از سفارتخانه کشور مورد نظر است. به این ترتیب که پیش از آغاز سفر خود باید به‌شکل حضوری یا تلفنی، موارد ممنوع برای ورود به فرودگاه کشور مقصد را استعلام کنید. چنانچه مجبور به مصرف داروی درمانی خاصی هستید، پیش از سفر با نسخه معتبر پزشک و ترجمه رسمی نسخه خود به سفارتخانه کشور مقصد بروید تا مجوزهای لازم برای حمل دارو را دریافت کنید.

در مواردی با مراجعه حضوری مجوز حمل دارو به کشور مقصد خود را دریافت خواهید کرد؛ اما برخی کشورها حتی با وجود نسخه معتبر نیز قوانینی سخت‌گیرانه در خصوص حمل دارو در کشور خود دنبال می‌کنند. به‌عنوان مثال دولت کشور امارات متحده عربی، برای گردشگران نیازمند دارو، تهیه نسخه و دارو پس از ورود به این کشور را مجاز می‌داند.

در صورت دریافت مجوز حمل دارو به کشور مقصد سفر خود، پس از ورود به فرودگاه آن کشور، از ماموران گمرک درخواست فرم ثبت دارو کنید یا به‌صورت شفاهی داروهای همراه خود را برای ماموران شرح دهید. صحت اظهارات شما در مقابل داروهایی که همراه دارید، برای ماموران کنترل فرودگاه اهمیت بالایی دارد.

_{منبع عکس: سایت lifti app، عکاس نامشخص}

وب‌سایت رسمی مرکز بین‌المللی کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (Centers for Disease Control and Prevention)، با نام اختصاری CDC نیز، مرجعی مناسب برای اطلاع از لیست داروهای غیرمجاز در پروازهای بین‌المللی است. در وب‌سایت این مرکز امکان جست‌و‌جوی هر کشور به‌صورت جداگانه را خواهید داشت.

بسیاری از کشورها در صورت ارائه مجوز و نسخه معتبر پزشک، مجوز لازم برای تهیه داروی مورد نظر برای مصرف ۳۱ روز را به شما عرضه می‌کنند و شما امکان تهیه داروی خود با نسخه تاییدی از کنسولگری آن کشور، در مقصد را خواهید داشت. برای استفاده از بیمه خدمات درمانی مسافرتی در تهیه دارو در کشور مقصد نیز باید با شرکت هواپیمایی خود مشورت کنید.

انواع داروها در دسته آرام‌بخش بر پایه مواد شیمیایی حاوی مخدرها و انواع پودرهای پروتئین، مهم‌ترین داروهای دارای ممنوعیت حمل در اعلب فرودگاه‌ها و کشورها هستند. حمل داروهای دسته مخدر در کشورهایی مانند ترکیه، امارات، عربستان، ژاپن، مصر، ویتنام و مالزی مجازات‌هایی بسیار سنگین به‌دنبال دارند. کشور سنگاپور نیز محدودیت‌های بالایی برای داروهای نیکوتین‌دار جویدنی دارد و اجازه حمل این داروها به مسافران و گردشگران را در فرودگاه نمی‌دهد.

_{منبع عکس: سایت the senior، عکاس نامشخص}

کشورهای اروپایی در مقایسه با دیگر کشورهای جهان نرمش بیشتری نسبت به حمل داروها به‌خصوص داروهای دارای مجوز نشان می‌دهند. چنانچه قصد سفر به کشورهای آمریکا یا کانادا را دارید، باید فهرست به‌روزی از ممنوعیت‌های حمل دارویی در فرودگاه‌های این کشورها مطالعه کنید. این کشورها قوانینی منحصربه‌فرد در زمینه ورود بعضی داروها دارند.

قوانین فرودگاه‌ها برای حمل داروهای تزریقی و وسایل مورد نیاز آن مانند سوزن و انواع سرنگ نیز متفاوت است. برخی کشورها دستورالعمل مشخصی برای داروهای تزریقی به گردشگران ارائه می‌دهند. چنانچه ملزم به تزریق دارویی حیاتی در طول سفر هستید، حتما پیش از آغاز سفر از کنسولگری کشور مقصد سفر خود شرایط حمل داروی مورد نیاز را بپرسید.

داروهای زیر در دسته ممنوعیت‌های رایج در بسیاری از فرودگاه‌ها هستند.

• آدرال (Adderall)، مورد مصرف در اختلالات بیش‌فعالی، کم‌توجهی و کم‌خوابی
• متیل فنیدات (Methylphenidate) با نام تجاری ریتالین (Ritalin)، مورد مصرف در اختلالات کم‌توجهی، بیش‌فعالی و کم‌خوابی
• بنادریل (Benadryl) یا دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)، مورد مصرف در اختلالات آلرژیک
• آمبین (Ambein) یا زولپیدم (Zolpidem)، مورد مصرف در بهبود خواب
• انواع پودرهای پروتئین بدون تجویز پزشک
• انواع داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری و درمانی برای اختلالات ژنتیکی
• سودوافدرین (Pseudoephedrine)، مورد مصرف در اختلالات آلرژیک
• استامینوفن (Acetaminophen) یا تایلنول (Tylenol) یا پاراستامول (Paracetamol)، مورد مصرف برای آرام‌بخشی و تسکین درد (این دارو با نام‌های تجاری متعددی در بازار وجود دارد که همگی آن‌ها در دسته داروهای دارای محدودیت قرار می‌گیرند.)
• انواع داروهای آرام‌بخش بر پایه مخدر مانند کدئین‌ها (Codeine)،  دیفنوکسیلات (Diphenoxylate)، مورفین (Morphine)، متادون (Methadone) و اپیوم (Opium) یا شربت تریاک
• مخدرهای تزریقی مانند نالوکسان (Naloxone) مورد مصرف در درمان مسمومیت‌های مخدری، پنتازوسین (Pentazocine)، پتیدین (Pethidine)، تالامونال (Thalamonal) و آمفتامین‌ها (Amphetamine)
• انواع داروهای روان‌درمانی

بردن شربت و داروهای مایع با هواپیما

حمل داروهای مایع با هواپیما از دو جهت مورد توجه است. مورد نخست به ممنوعیت دارویی برخی داروها بازمی‌گردد و مورد دوم به مقررات بین‌المللی حمل مایعات در کابین هواپیما مربوط می‌شود. در مورد محدودیت‌های حمل دارو در فرودگاه‌ها، قوانین مربوط به دسته‌بندی دارویی قرص‌ها، برای داروهای مایع نیز اعمال می‌شود؛ به این ترتیب خانواده داروهای ممنوع برای حمل در فرودگاه و ورود به سایر کشورها، در شکل مایع، یعنی شربت و دوزهای مختلف تزریقی نیز ممنوع هستند.

_{منبع عکس: سایت family fun canada، عکاس نامشخص}

از معروف‌ترین داروهای مایع ممنوع در پروازها می‌توان شربت‌های زیر را نام برد:

• دکسترومتورفان‌پی (Dextromethorphan Pseudoephedrine)
• فنوباربیتال (Phenobarbital)
• دکسترومتورفان (Dextromethorphan)
• هیدروکسی‌زین (Hydroxyzine)

علاوه بر این داروها همه شربت‌های مسکن و آرامش‌بخش بر پایه مواد مخدر نیز ممنوعیت حمل در پرواز و ورود به سایر کشورها را دارند.

برای حمل داروهای دارای مجوز معتبر در کابین هواپیما، باید حجم داروی مورد نظر کمتر از ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد. این قانون مجزا از حساسیت‌های بهداشت جهانی در حمل دارو است و به‌دلیل افزایش ایمنی پرواز در کابین‌ها اجرا می‌شود. بنا بر این قانون، حمل هیچ نوع مایعی بالاتر از حجم ۱۰۰ میلی لیتر در کابین هواپیما مجاز نیست. 

چنانچه نیاز به مصرف داروهای مایع تزریقی یا انواع شربت‌ها در طول پرواز دارید، این مطلب را زمان کنترل پیش از ورود به کابین هواپیما با ماموران بازرسی و سپس مهمانداران در میان بگذارید. برای بیماران دارای مجوز، داروهایی مانند انواع اسپری آسم و آلرژی، قطره چشمی و آمپول انسولین، داروهای مجاز برای ورود به کابین هواپیما هستند. این داروها را در بسته‌بندی ایمن و شفاف در کیف دستی خود حمل کنید.

قرص های ممنوع در فرودگاه

در حالت کلی حمل داروهای غیرمجاز در انواع مختلف آن مانند قرص، شربت و دوز تزریقی ممنوع است؛ به این معنا که چنانچه دارویی در دوز تزریقی یا در شکل مایع اجازه ورود به هواپیما ندارد، حمل قرص آن نیز ممنوع است.

_{منبع عکس: سایت smartraveller، عکاس نامشخص}

قرص‌های ممنوع در فرودگاه همه داروهای ممنوع در سفرهای هوایی را شامل می‌شوند و گردشگران بدون ارائه مجوز رسمی از کنسولگری کشور مورد نظر، امکان حمل این داروها را در فرودگاه و هواپیما نخواهند داشت.

قوانین مربوط به خروج دارو از کشورها

بسیاری از گردشگران در سفر به مقاصد خارج از ایران، تمایل به تهیه داروهای خاص از انواع مکمل‌های دارویی یا درمانی دارند که تهیه این داروها در داخل ایران سخت یا غیرممکن است. به‌دلیل محدودیت‌های واردات دارو در ایران و عدم دسترسی به برخی محصولات شرکت‌های معروف بین‌المللی، گردشگران در سفرهای خارجی اقدام به تهیه برخی داروها و خروج آن‌ها از کشور مقصد می‌کنند.

_{منبع عکس: سایت toronto star، عکاس نامشخص}

نکته قابل‌توجه برای گردشگران در خرید دارو در مقاصد خارجی، توجه به ممنوعیت‌های خروج دارو از آن کشور است. بسیاری از کشورها برای خروج محصولات دارویی از کشور خود توسط گردشگران نیز قوانینی مشابه ورود آن را دارند؛ حتی در موارد بسیاری سخت‌گیری برای خروج تولیدات داخلی یک کشور بیشتر از ورود سایر داروها به آن کشور است.

در صورت تمایل به خرید دارو در خارج از ایران، از قوانین مربوط به خروج دارو از مقصد سفر خود اطلاع حاصل کنید.

نکات مهم در حمل دارو با هواپیما

نکات مهمی برای حمل دارو توسط مسافران در سفرهای هوایی وجود دارد که در فهرست زیر به تعدادی از آن‌ها اشاره شده است:

• داروها را در ظرف و بسته‌بندی اصلی خود حمل کنید و هیچ دارویی را در چمدان یا کیف خود پنهان نکنید.
• در صورت حمل داروهای خاص دارای مجوز، برای جلوگیری از کمبود وقت در زمان بازرسی‌های احتمالی، زودتر به فرودگاه مراجعه کنید.
• در صورت استفاده از داروی خاص، اصل و کپی نسخه داروی خود را همراه داشته باشید.
• پیش از اقدام به دریافت مجوز حمل دارو در سفر هوایی، از حفظ کیفیت داروی مورد نظر خود در شرایط خاص هواپیما مطلع شوید.
• برای تهیه دارو در مقصد سفر، تنها از داروخانه‌های معتبر داروی مورد نیاز خود را بخرید و رسید خرید دارو را دریافت کنید.
• داروهای ضروری را در ساک دستی خود حمل کنید تا در صورت بروز مشکل برای چمدان شما در بخش بار هواپیما، دچار دردسر نشوید.
• به خاطر داشته باشید ابراز بی‌اطلاعی از ممنوعیت حمل یک دارو، شما را از عواقب احتمالی آن تبرئه نخواهد کرد.
• برای حمل داروهای یخچالی، پیش از سفر کول باکس (Cool box) را از داروخانه خریداری کنید.
• داروهای دارای مجوز را تنها در دوزهای مشخص در نسخه پزشک تهیه کنید و دوزهای بالاتر دارو را جایگزین نسخه موجود نکنید.
• در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص، به‌جز نسخه معتبر و ترجمه آن باید برگه شرح وضعیت بیمار با زمان و مقدار مصرف داروها را همراه داشته باشید تا در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم برای حفاظت از شما انجام شود.
• در صورت نیاز به تزریق دارو در طول پرواز، با ارائه مجوز به مهمانداران، آن‌ها را در جریان شرایط خود بگذارید.
• اطلاعات مورد نیاز هر دارو را به‌صورت برچسب بر آن مشخص کنید؛ به این ترتیب بررسی داروهای همراه شما توسط ماموران فرودگاه با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
• به خاطر داشته باشید که حتی در کشورهایی با محدودیت‌های کمتر در حمل دارو، تنها امکان حمل مقدار مصرف مورد نیاز خود تا ۳۱ روز را خواهید داشت و داروهای بیشتر در فرودگاه ضبط می‌شوند.
• پیش از آغاز سفر، بیمه مسافرتی مناسبی انتخاب کنید تا در صورت نیاز به تهیه دارو در مقصد، مجبور به پرداخت هزینه‌های بالا نشوید.
• با توجه به مقصد سفر خارجی خود، اطلاعات کافی از ممنوعیت‌ها، محدودیت‌ها و قوانین خاص آن کشور را در حمل دارو به دست آورید.
• قوانین ارسال دارو به خارج از کشور نیز مانند حمل آن مشخص و حتی سخت‌گیرانه‌تر است؛ پس برای حمل داروهای ممنوع در یک کشور این گزینه مناسب نیست.

_{منبع عکس: سایت oneindia، عکاس نامشخص}

در این مقاله به بررسی مهم‌ترین قوانین و محدودیت‌های موجود در حمل دارو با هواپیما در سفرهای داخلی و خارجی پرداختیم. شما نیز در ادامه از تجربه‌های خود از حمل دارو در فرودگاه‌های مختلف جهان با ما و دیگر کاربران کجارو بگویید.

_{عکس‌ کاور از وب‌سايت Harvard health، عکاس نامشخص}