سنگینی فشار مضاعف کوهنوردی بر قامت کوهستان های ایران

عبدالله اشتری، مدیرعامل انجمن حفظ محیط کوهستان، در آستانه روز جهانی کوهستان اعلام کرد:

متاسفانه در قوانین حوزه محیط زیست، کوه اصلا تعریف نشده است و برنامه و قانونی برای نگهداری و پایداری کوهستان نداریم. در دهه‌های اخیر، تخریب کوه‌ها در کشور تشدید شده و به دلیل افزایش تعداد علاقه‌مندان به ورزش کوهنوردی، نمی‌توانیم کوهی را پیدا کنیم که زیر فشار حضور کوهنوردان نباشد.

او در ادامه افزود:

سه کوه برجسته کشور یعنی دماوند، علم‌ کوه و سبلان، زیر فشار مضاعف کوهنوردی قرار دارند. از نظر اکولوژیک، هر سایت گردشگری یا طبیعی، ظرفیت خاصی دارد که باید بر اساس آن ظرفیت مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گیرد. هنگامی که فشار روی یک سایت گردشکری بیش از حد باشد، فرآیند تخریب در سایت آغاز می‌شود.

اشتری معتقد است که حضور بیش از حد گردشگران در کوه، سبب تخریب و کوبیدکی خاک شده، و بدین‌ ترتیب، خاک قابلیت نفوذ‌پذیری هوا و آب را از دست می‌دهد. همچنین، به دلیل وجود دو عامل شیب و ارتفاع، حرکت آب و خاک در کوهستان رو به پایین است، که فرآیند تخریب را مضاعف کرده و کوهستان در زمره محیط‌های حساس و شکننده قرار می‌دهد.

اشتری همچنین اظهار کرد:

کوهستان باید مدیریت خاص خود را داشته باشد و باید برای ارتفاعات مختلف آن، برنامه مشخصی داشته باشیم. لازم است سازمان حفاظت از محیط زیست یا سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، خط مشی‌های خاص کوهستان را تعریف کنند و متولی آن باشند. همانطور که در اروپا برای کوه آلپ، کنوانسیون آلپ تشکیل شده است.

از جمله علت اهمیت کوهستان‌ها، جمع‌آوری و ذخیره آب شیرین است که علاوه بر کوهنوردی کنترل نشده، عوامل دیگری مانند بهره‌برداری معادن، کوه‌خواری، چرای بیش از حد دام، افزایش جمعیت شهرنشین و ... محیط این مناطق را تهدید می‌کند.